در آمستردام دو مرد در شهرداری ازدواج کردند. رویدادی که البته استثنایی نیست. اما نکته قابل توجه زمان آن بود. اول آوریل سال ۲۰۱۱، در دهمین سالگرد قانونی شدن ازدواج همجنسگرایان در هلند. شهردار آمستردام این مراسم را رسمیت بخشید و خود نیز در آن شرکت کرد.
ابرهارد ون در لان، شهردار آمستردام گفت: «ازدواج همجنسگرایان نمادی است بر برابری جنسیتی در ازدواج. آنچه تا ده سال پیش موانع زیادی در برابر آن بود. آن زمان اگر همجنسگرای زن یا مرد بودید امکان نداشت ازدواج کنید. فکر میکنم که همجنسگرایان مرد یا زن آن را بهتر بخاطر دارند. موانع زیادی بوده که از میان برداشته شدهاند.»
پس از پنج سال بحث و گفتگو، پارلمان هلند در دسامبر سال ۲۰۰۰ قانون مربوط به حق ازدواج همجنسگرایان به تصویب رساند. آنچه از سالهای دهه ۱۹۸۰ مورد خواست همجنسگرایان بود. به این ترتیب تابوی ازدواج همجنسگرایان شکسته شد و برخی کشورها نیز به تبعیت از هلند آن را قانونی کردند.
ازدواج همجنسگرایان در هلند از سال ۲۰۰۱، در بلژیک از سال ۲۰۰۳، در برخی ایالتهای آمریکا از سال ۲۰۰۴، در کانادا و اسپانیا از سال ۲۰۰۵، در آفریقای جنوبی از سال ۲۰۰۶ در نروژ و سوئد از سال ۲۰۰۹، در ایسلند، پرتغال و آرژانتین از سال ۲۰۱۰، در برخی از استانهای مکزیک از سال ۲۰۱۱ و در نهایت در برخی از استانهای برزیل از ۲۰۱۲ قانونی شده است.
با تکیه بر اصل عدم تبعیض بود که لایحه این قانون توسط قانونگذاران آماده شد. در اسپانیا از سال ۲۰۰۵ تاکنون، ۲۵ هزار ازدواج همجنسگرایان ثبت شده است
که غالبا با مخالفت کلیسای کاتولیک روبرو شده است. در کشورهایی که سنت کلیسای کاتولیک رم ریشه دار است در مخالفت با ازدواج همجنسگرایان، اعتراضات زیادی به راه افتاد. از جمله در سال ۲۰۰۸ در مادرید، زمانی که معترضان مخالفت خود را با قانون مورد حمایت سوسیالیستها نشان دادند.
برخلاف موضعگیری کلیسای پروتستان سوئد که با وجود اینکه در سال ۲۰۰۰ از دولت این کشور جدا شده بود، تصمیم گرفت قانون ازدواج همجنسگرایان را که در سال ۲۰۰۹ به تصویب رسید، به رسمیت و برگزاری مراسم ازدواج را در کلیسا مجاز بشمارد.
آندرس ویرود، اسقف اعظم کلیسای پروتستان سوئد چنین توضیح میدهد: «به دلایلی و به این دلیل که کلیسای ما تابع سنت پروتستان است. بحث در این باب از پنجاه سال پیش در کلیساها مطرح بوده است و ما خود را برای آن آماده کردیم.»
با این همه حتی در کشورهای پروتستان ازدواج در کلیسا همیشه بین یک زن و مرد انجام میشود، البته به جز سوئد.
برای بررسی بیشتر این موضوع با «ایرن تیری» مصاحبه ای کرده ایم. به عنوان اولین سوال از وی می پرسیم: شما جامعهشناس و مشاور دولت فرانسه برای تهیه پیش نویس قانون ازدواج همجنسگرایان هستید. شما هم مثل من خوانده اید که ۶۰ درصد فرانسویها موافق این گونه ازدواج هستند؟ پس چرا حول و حوش این موضوع این همه بحثهای داغ وجود دارد، آیا فرانسه از این موضوع هراس و نسبت بدان هموفوبیا دارد؟
ایرن تیری: صادقانه اگر بگویم، فکر نمی کنم که فرانسه و فرانسویان هموفوبیا و هراس داشته باشد. اتفاقا نتایج نظرسنجیها بسیار هم جالب است. برای مثال جوامع غیرشهری، بعضی وقتها بیش از جوامع شهرهای بزرگ موافق این نوع ازدواج بوده اند و این به بحث تفاوت نسل پیشین و امروز بر میگردد. گروه سنی جوانتر از ۵۰ سال بیشتر موافق ازدواج همجنسگرایان و فرزندخواندگی توسط آنان هستند و بالاتر از ۵۰ و ۶۰ سال کمتر موافق این امر هستند. کلیسای کاتولیک نیز به این بحث دامن میزند.
یورونیوز: در خصوص فرزندخواندگی میگفتید. شما متخصص در قوانین خانواده هستید. یقینا میدانید آنهایی که مخالف ازدواج همجنسگرایان هستند تعادل روانی فرزندخواندهها را به مطرح میکنند؟ آیا تحقیقاتی بر روی زوجهای همجنسگرا و فرزند خواندههای آنان، در کشورهایی مثل هلند که ازدواج همجنسگرایان در آن ۱۲ سال پیش قانونی گردید، انجام شده است؟
ایرن تیری: در خصوص هلند نمیتوانم اظهار نظر کنم اما بر طبق آنچه من مطالعه کردهام، نتیجه بسیاری از تحقیقات این بوده است که تعادل روانی فرزندخواندههای دو همجنسگرای مرد یا زن، کمتر یا بیشتر از آنهای دیگر نیست.
یورونیوز: شما در خصوص کلیسای کاتولیک فرانسه می گفتید. فرانسه، اسپانیا و پرتغال نیز کشورهایی کاتولیک هستند اما قانون ازدواج همجنسگرایان و فرزندخواندگی توسط آنان چندین سال است که از تصویب گذشته است؟
ایرن تیری: در اسپانیا، حداقل در ابتدا بیمیلی حاکم بود. نگرش کشیشان کلیسای کاتولیک نیز چنین بود. به گفته برگزار کنندگان ۵. ۱ میلیون نفر در اعتراض به ازدواج همجسنگرایان از جمله کشیشان گرد آمده بودند. اما هفت سال بعد، اسپانیا و پرتغال مایل به بازگشت به گذشته نیستند. کشور و سیاست و نگرش اکثریت در اسپانیا تغییر کرده است با این وجود درخواست و اراده ای برای تغییر قانون موجود نیز وجود ندارد.
یورونیوز: در کشورهایی که ازدواج همجنسگرایان قانونی است آیا نگرش به آنان نیز تغییر پیدا کرده و درصد این نوع ازدواجها و فرزندخواندگی افزایش داشته است؟
ایرن تیری: درصد ازدواجها بسیار اما درصد فرزندخواندگی کمتر است و این به نوعی اسباب رضایت خاطر خیلی ها را فراهم آورده است چرا که از نظر آنان بنیان حریم خانواده نلرزیده است. چرا؟ چون که همجنسگرایان در اقلیت بوده و تنها ۶ درصد کل جمعیت را تشکیل میدهند. همه آنها ازدواج نکردهاند، همه آنها لزوما با شریک خود زندگی مشترک ندارند و تعدادشان تعداد بیشماری نیست. اما از دید من پذیرش همجنسگرایان بطور بنیادین در حال تغییر است چرا که مردم بیش از بیش به دیدن زوجهای همجنسگرا عادت میکنند.
اما آنچه تغییر میکند همراهی کردن زوجهای همجنسگرا توسط والدین و پدر یا مادر بزرگهای آنهاست و آنگونه که ما تصور میکنیم آنان به حاشیه رانده نشدهاند و چندین نسل با علاقه و محبت و درک و فهم، دور آنها هستند که تاثیری بسزا در ادغام و درهم تنیدگی اجتماعی دارد.