یمن؛ میدان جدید جنگ سرد بین ایران و عربستان؟

یمن؛ میدان جدید جنگ سرد بین ایران و عربستان؟
نگارش از Masoud Imani Kalesar
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

یمن به رغم بی ثباتی گاه و بیگاه در آن و در تلاقی گاه شرق و غرب، این روزها یکی از بدترین بحران های سیاسی و ناآرامی های چند دهه اخیر را از سر می گذراند

آگهی

یمن به رغم بی ثباتی گاه و بیگاه در آن و در تلاقی گاه شرق و غرب، این روزها یکی از بدترین بحران های سیاسی و ناآرامی های چند دهه اخیر را از سر می گذراند. برخی از تحلیلگران آنچه را در یمن اتفاق می افتد، آیینه «جنگ سرد»ایران و عربستان سعودی می دانند.

آنچه یمن را به سوی آغاز جنگ داخلی سوق می دهد رقابت عربستان سعودی سنی مذهب با ایران شیعی مذهب در منطقه است و یمن هم مستثنی نیست.

از همین رو، عربستان و متحدان پادشاه نشین آن در حاشیه خلیج فارس، کنترل حوثی ها بر صنعا، پایتخت یمن را کودتا دانسته اند.

بحران پیچیدۀ یمن ریشه در سیاست، قومیت و قبیله گرایی در این کشور دارد، بحرانی که پتانسیل تزریق تنش بیشتر به روابط دو کشور تولیدکننده بزرگ نفت در خاورمیانه، یعنی ایران و عربستان را دارد. این احتمال هست که بحران یمن این دو رقیب منطقه ای را بیش از پیش رو در روی یکدیگر قرار دهد.

طرف های درگیر در بحران یمن

حوثی ها یا انصارالله
این گروه فعالیت خود را در قالب جنبش جوانان و با نام «جوانان مومن» در سال ۱۹۹۲ میلادی آغاز کرد، گروهی که هدفش را بر دفاع از حقوق شیعیان زیدی که یک پنجم جمعیت یمن را تشکیل می دهند، بنا نهاده بود. این گروه از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۹ میلادی با دولت مرکزی یمن در جنگ و مبارزه بوده است. حوثی ها که اخیرا توانستند صنعا، پایتخت یمن را به کنترل خود در آورند متحد ایران به شمار می روند. حوثی ها توسط ایران آموزش نظامی می بینند و پشتیبانی مالی و تسلیحاتی می شوند. اما حوثی ها می گویند چنین حمایتی را از ایران دریافت نمی کنند. آنان کنترل صنعا و بیشتر نقاط یمن را نتیجه انقلاب ‘تمامی یمنی ها’ می دانند.

عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهوری
وی در سال ۲۰۱۲ به این مقام رسید تا یمن را در دوره گذار، به سوی دموکراسی هدایت کند. آقای هادی که در اقامتگاه خود به محاصره حوثی ها در آمده بود، در ماه ژانویه استعفاء داد و پس از آن که به عدن گریخت استعفای خود را منکر شد و از ارتش یمن خواست تا به او وفادار بماند و به او بپیوندد.

علی عبدالله صالح
مردی است که از سال ۱۹۷۸ بر یمن شمالی و از سال ۱۹۹۰ میلادی، پس از اتحاد دو یمن، بر یمن نوین و متحد حکومت می کرد. وی در سال ۲۰۱۱ میلادی، به دنبال بهار عربی و قیام یمنی ها از قدرت کناره گیری کرد اما عملا و تا سال ۲۰۱۲ میلادی بطور نمادین در مقام ریاست جمهوری باقی ماند. کشورهای غربی وی را به سوء استفاده از نفوذ خود و تلاش برای بدست گرفتن دوباره قدرت متهم می کنند.

شاخه القاعده در شبه جزیره عربستان
این شاخه سالیان متمادی فعالترین و خطرناکترین شاخه اسلامگرایان افراطی بوده و به طراحی و حملات به هواپیماها، عربستان سعودی و نیروهای امنیتی یمن دست زده است. این گروه مسئولیت حمله به دفتر مجله طنز شارلی ابدو در پاریس را برعهده گرفت و همچون داعش، ادعا کرد ترتیب دهنده و عامل این حمله بوده است. القاعده بی شک مترصد است تا در صورت فروپاشی ارتش یمن، نقاط بیشتری را در این کشور به کنترل و نفوذ خود درآورد.

شیعیان زیدی
شاخه ای از مذهب شیعه هستند که در ارتفاعات شمال یمن ساکنند. شبه نظامیان حوثی، در واقع فعالترین نماینده جنبش سیاسی این اقلیتِ مذهبی هستند.

سنی ها نیز اغلب در مناطق جنوبی و شرقی این کشور ساکنند. اما برخلاف عراق و سوریه، پیروان این مذهب در مساجد یمن در کنار هم نماز می گزارند و قرن ها در کنار هم در یمن زندگی کرده اند.

بحران یمن و نفت
شروع جنگ داخلی یمن صادرات امن نفت از طریق تنگه باب المندب را تهدید می کند؛ تنگه ای که قابل کشتیرانی است و آبراهی است برای صدور نفت به اروپا، آسیا و آمریکا. در سال ۲۰۱۳ میلادی، روزانه بیش از ۳.۴ میلیون بشکه نفت از طریق این آبراه و تنگه استراتژیک عبور کرده و صادر شده است.

بحران انسانی
ادامه بحران و تنش در یمن، آن هم در فقدان حکومتی مرکزی یا مرکزیتی ضعیف، به توسعه نیافتگی یمن و رنج شهروندان آن دامن خواهد زد. در حال حاضرعربستان سعودی کمک های خود را به یمن، با این پیش فرض که حوثی ها آن را غصب خواهند کرد، متوقف کرده است. بنا بر آمار سازمان ملل متحد، ناآرامی ها و درگیری های پراکنده در یمن، سال گذشته میلادی حدود ۱۰۰ هزار نفر را مجبور به ترک خانه و کاشانه خود کرده است.

یمن در یک نگاه
جمعیت: ۲۴.۴ میلیون نفر (۲۰۱۳ میلادی)
تولید ناخالص داخلی: ۳۲.۸ میلیارد یورو (۲۰۱۳ میلادی)
سرانه درآمد ناخالص ملی: ۱۲۵۷ یورو
مساحت: ۵۲۷.۹۶۸ کیلومتر مربع
امید به زندگی: ۶۳ سال
رتبه فساد با سنجش سازمان شفافیت بین الملل: ۱۶۱ از بین ۱۷۱
رتبه آزادی بیان: ۱۶۷ از بین ۱۸۰

منبع: سازمان ملل متحد، بانک جهانی

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

اعتراض فعالان هندو به نامگذاری «اکبر» و «سیتا» باعث اخراج یک مقام باغ وحش شد

«یورش به مسافران یهودی» در فرودگاه ماخاچ‌قلعه داغستان؛ خاخام روسی خواهان مجازات آشوبگران شد

صورت‌تان زود به زود سرخ می‌شود؟ شما از یک مزیت اجتماعی پنهان برخوردارید