سوفیا، یکی از پیشرفتهترین رباتهای مجهز به هوش مصنوعی در جهان، از عربستان سعودی که بسیاری از حقوق زنان را انکار می کند، حق شهروندی گرفت.
مقامات عربستان سعودی هفته گذشته و در جریان نشستی با عنوان آیندۀ سرمایه گذاری که در شهر ریاض با حضور مخترعان بینالمللی برگزار شد، رسما به این ربات چینی شرکت «هنسن روبوتیک» حق شهروندی اعطا کردند.
سوفیا که به کمک فناوریهای نوین تمام حالات و رفتارهای انسانی در او تعبیه شده و برای کمک به مردم در اجتماعات طراحی شده است، در واکنش به دریافت حق شهروندی گفت: «از پادشاهی عربستان سعودی سپاسگزارم. این اتفاقی تاریخی است که به اولین رباتی در جهان تبدیل شوم که حق شهروندی دریافت کرده است.»
این اقدام سعودیها واکنشهای بینالمللی بسیاری را برانگیخت و این سوال را مطرح کرد که چگونه کشوری که در آن زنان شهروند درجه دوم محسوب میشوند و به نقض گستردۀ حقوق بشر در داخل کشور و در دیگر کشورها متهم است، به یک ربات زن حق شهروندی می دهد.
دیگر اینکه رباتی که ظاهر یک زن را دارد آیا می تواند در عربستان سعودی از آزادیهای یک زن برخوردار باشد و یا محدودیتهای قانونی و عرفی تحمیل شده بر زنان این کشور بر او نیز تحمیل خواهد شد؛ از جمله اینکه روسری بپوشد و بدون همراهِ مرد به سطح شهر نرود.
علی الاحمد، مدیر موسسه مطالعات خلیج فارس مستقر در واشنگتن دی سی، که درباره موضوعات سیاسی، حقوقی و آموزشی خاورمیانه به تحقیق می پردازند، می گوید: «در عربستان سعودی زنان نمی توانند خانه را ترک کنند، در حالی که سوفیا به همه جا می رود.» او می افزاید: «قوانین عربستان سعودی به غیرمسلمانان اجازه دریافت حق شهروندی نمی دهد اما آیا سوفیا مسلمان شده است؟ مذهب سوفیا چیست و چرا او حجاب ندارد؟ اگر او به عنوان انسان از این کشور درخواست شهروندی میکرد نمی توانست حق شهروندی دریافت کند.»
عربستان سعودی همچنین به نیروی کار خارجی که یک سوم از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند اجازه دریافت حق شهروندی نمی دهد؛ حتی به خانواده هایی که نسلهاست در این کشور زندگی می کنند. همچنین فرزندان آن دسته از زنان عربستانی که با مردان خارجی ازدواج کردهاند نیز نمیتوانند شهروندی این کشور را دریافت کنند.
با وجود آنکه عربستان سعودی برای زنان محدودیتهای زیادی قائل است اما سوفیا تا کنون در برنامههایش در سراسر جهان به گفتگو با رسانهها پرداخته، در کنسرت آواز خوانده، در کنفرانسهای مختلفی شرکت کرده است و عکسهایش را می توان روی جلد مجلات بسیاری مشاهده کرد.