آگهیفرصت ۶۰ روزۀ کنگرۀ آمریکا برای تصمیم‌گیری دربارۀ توافق هسته‌ای ایران و اعمال تحریم‌های جدید علیه این کشور در ۱۲ دسامبر به پایان رسید، حال گام بعدی چه خواهد بود؟
دونالد ترامپ با اعتقاد به اینکه برنامه‌های موشکی ایران، حمایت از تروریسم، نقض حقوق بشر و ماجراجوی‌های نظامی این کشور، روح توافق هسته‌ای امضا شده در سال ۲۰۱۵ میلادی را نقض کرده است، خواهان پایان دادن به این توافق و اعمال تحریم‌های جدیدی علیه ایران شده بود.
بر اساس قانون بازنگری توافق هسته‌ای، کنگره آمریکا ۶۰ روز فرصت داشت تا با رای اکثریت هر دو مجلس (نمایندگان و سنا)، تحریم‌هایی را که در پی توافق هسته‌ای لغو شده بود، دوباره علیه ایران اعمال کند.
آیا کنگره این فرصت را از دست داد؟
این موضوع روشن نیست. باید توجه داشت که قانون بازنگری توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ میلادی با این هدف وضع شد تا اهرم فشاری باشد از سوی کنگره بر رئیس جمهور دموکرات وقت که موافق این توافق بود. به این ترتیب در این قانون مشخص نشده بود که چنانچه خود رئیس جمهور پایبندی ایران به این توافق را به تصویب نرساند، آنگاه کنگره چه واکنشی باید نشان دهد.
در وضعیت کنونی، جمهوریخواهان معتقدند هر شش ماه یک بار که رئیس جمهور آمریکا پایبندی ایران به این توافق را رد می‌کند، فرصت ۶۰ روزه به کنگره داده خواهد شد تا دربارۀ اعمال دوباره تحریم‌ها علیه ایران تصمیم بگیرد. به این ترتیب در موعد پیش رو یعنی در نیمه ژانویه، بار دیگر کنگره فرصت تصمیم‌گیری درباره این موضوع را خواهد داشت.
اما دموکراتها معتقدند که مهلت ۶۰ روزه، تنها یک بار و پس از اولین اعلام عدم پایبندی توسط رئیس جمهوری آمریکا به کنگره داده خواهد شد.
آیا عدم اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، به معنای پشت کردن کنگره به خواست دونالد ترامپ است؟
دونالد ترامپ در سخنرانی ۱۳ اکتبر خود، هنگامی که عدم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را اعلام کرد، از کنگره نخواست تا تحریم‌های ایران را مجددا اعمال شود.
به گفته یکی از مقامات ارشد کاخ سفید «مهلت ۶۰ روزه تنها فرصتی بود که کنگره می‌توانست در چهارچوب آن، به قانونی شدن موضوعاتی که مد نظر داشت سرعت ببخشد. اما کنگره مجبور نبود حتما در این موضوع وارد عمل شود و در واقع در همان ماه اکتبر اعلام کرد که برنامه‌ای برای اعمال دوبارۀ تحریم‌ها ندارد.»
دونالد ترامپ صرفا خواستار بازبینی شرایط قرارداد، چه بر اساس قانون بازنگری توافق هسته‌ای و چه قانونی دیگر شده بود و همچنین از متحدان اروپایی این کشور خواسته بود تا با ایالات متحده آمریکا برای اصلاح این توافق همکاری کنند.
به نظر می‌رسد از عمده دلایلی که کنگره تصمیمی قاطع دربارۀ توافق هسته‌ای ایران نگرفت این است که اختلاف نظر میان جمهوریخواهان و دموکراتها در این موضوع بسیار زیاد است و به همین دلیل پیش‌نویس هیچ لایحه‌ای نمی‌توانست از حمایت قابل قبول نمانیدگان برخوردار شود تا لایحه بصورت قانون در آید.
دیلان ویلیامز، تحلیلگر و معاون گروه «جی ستریت» می‌گوید: «این واقعیت که فرصت ۶۰ روزۀ کنگره بدون تصویب هیچ قانونی برای اعمال دوباره تحریم‌ها به پایان رسیده است، نشان می‌دهد که در کنگره هیچ تمایلی برای پایان دادن به این توافق وجود ندارد.»
دیگر طرفهای توافق هسته‌ای یعنی آلمان، بریتانیا و فرانسه نیز با بازنگری در این توافق مخالف بودند. ایران و روسیه و چین نیز هیچ تمایلی به از سرگیری مذاکرات در موضوع توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی نداشتند.
با این وجود دموکراتها و سه کشور عضو اتحادیه اروپا خواستار افزایش تحریم‌های غیر هسته‌ای ایران شده‌اند. بر این اساس، مجلس نمایندگان آمریکا طرحی را به تصویب رساند تا فروش هواپیما به ایران که بر اساس توافق برجام ممکن شده بود، حتی با وجود امضای قراردادها ممنوع شود.
دونالد ترامپ در ۱۳ اکتبر اعلام کرد که اگر کنگره در موضوع اصلاح توافق هسته‌ای کاری انجام ندهد، از این توافق خارج خواهد شد. حال، چشم‌ها به سخنرانی آیندۀ آقای ترامپ در نیمۀ ژانویه دوخته شده است؛ اگرچه او می‌تواند حتی قبل از این زمان نیز از این توافق خارج شود.