دویستمین سالگرد تولد کارل مارکس؛ متفکری که بازخوانیش شگفت‌زده‌مان می کند

دویستمین سالگرد تولد کارل مارکس؛ متفکری که بازخوانیش شگفت‌زده‌مان می کند
نگارش از محمد جواد شفیعی
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

میشل فوکو فیسلوف فرانسوی نیمه دوم قرن بیستم گفته است که مارکس اولین متفکری بود که به «قدرت سیاسی» بعنوان رابطه قدرت بین طبقات اجتماعی و منافع اقتصادی متضاد اندیشید.

آگهی

از ۱۸۱۸ تا ۲۰۱۸، دویست سال از تولد کارل مارکس، متفکر انقلابی قرن نوزدهم می گذرد و با این حال ایده های او پایان قرن ۱۹ تاکنون الهام بخش متفکران و جنبش های انقلابی واعتراضی سراسر جهان بوده است.

مارکس جوان در ۲۳ سالگی دکترایش را در فلسفه از دانشگاه لنا گرفت. او به حلقه هگلیان جوان یا هگلیان چپ رفت و آمد می کرد. بعدها با میراث هگل تسویه حساب کرد، تسویه حسابی که بسیاری با این عبارت مشهور او آنرا می شناسند:‌ «فیلسوفان تاکنون تنها جهان را به شیوه های متفاوتی تفسیر کرده‌اند؛ حال آنکه مسئله اصلی تغییر آن است.»

خوانش های بسیار متفاوتی تاکنون از نوشته های مارکس شده است. او که هرگز از سازماندهی سوسیالیستی سخن نگفته بود و کمونیسم تحقق یافته در شوروی و چین را تئوری پردازی نکرده بود، با این حال بعنوان پدرخوانده تمامی جنبش ها و انقلاب های کمونیستی قرن بیستم شناخته شده است و در بسیاری از مواقع گرفتار تفسیرهای ارتدوکس حزبی.

گزارش خلاصه دادن از کار عظیم کار مارکس کاری غیر ممکن است. بسیاری از تحلیل گران قرن بیستم مهمترین کار مارکس را تحلیل مکانیسم سرمایه داری می دانند و دیگر آثار او را در جهت بازشناسی مکانیسم سرمایه داری تحلیل می کنند. حتی مشهورترین اثر او «مانیفست کمونیسم» و شعار جهانی «کارگران جهان متحد شوید» را می توان ذیل پروژه تحلیل نظام سرمایه داری و چگونگی عبور از آن تحلیل کرد.

بیشتر بخوانید:

از نیمه دوم قرن بیستم بازخوانی مارکس در پرتو تغییرات نظام سرمایه داری و مسائل تازه، اشکال گوناگونی بخود گرفت. میشل فوکو فیسلوف فرانسوی نیمه دوم قرن بیستم گفته است که مارکس اولین متفکری بود که به «قدرت سیاسی» بعنوان رابطه قدرت بین طبقات اجتماعی و منافع اقتصادی متضاد اندیشید.

در اخیرترین بحران اقتصادی اروپا که پای یونان به میان کشیده شد، باز مارکس خودنمایی کرد. یانیس واروفاکیس وزیر دارایی پیشین یونان که بر سر بحران اقتصادی یونان با اتحادیه اروپا در افتاده بود، همان زمان گفت: «مارکس بحران فعلی ما و راه خروج از آن را پیش بینی کرده بود.»

برای بسیاری در جهان امروز آثار مارکس حاوی ایده ها و همچنین متدولوژی ایی است که می تواند در بحث بحران اقتصادی، ماهیت و عملکرد قدرت سیاسی، جهانی شدن و تضادهای طبقاتی راهگشا باشد.

استوارت جفریز در گاردین و بمناسبت دویستمین سالگرد تولد کارل مارکس نوشته است: «کار سختی است که این عبارت مارکس در صفحات نخست مانیفست کمونیست را بخوانیم و فکر نکنیم که در جهانی زندگی می کنیم که مارکس آن را پیش بینی کرده است: تحول پیاپی در تولید، بی ثباتی مداوم شرایط اجتماعی، عدم امنیت دائمی و تحرک بی پایان، عصر بورژوازی را از همه اعصار پیشین متمایز می کنند.»

او می نویسد که «مارکس شاید تجارتی مدل مارک زوکربرگ (نابغه عصر ما!!) مالک فیسبوک را پیش بینی نکرده بود که انسان ها را به دارایی های قابل بهره برداری تبدیل کرده است اما بخوبی ویژگی های عصر فیسبوکی را پیش بینی کرده بود:‌ بورژوازی هیچ رشتۀ دیگری میان انسان و انسان به جز منفعت صرف، و به جز پرداخت نقدی بی احساس باقی نگذاشت.»

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

«چکش» افراد ناشناس به مزار کارل مارکس آسیب رساند

چرا سربازان اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان گلوله‌های خود را می‌جوشاندند؟

یکی از اعضای پیشین «فراکسیون ارتش سرخ» پس از ۳۰ سال توسط پلیس آلمان دستگیر شد