پس از اعلام توقف بخشی از اقدامات ایران در اجرای برجام در اواخر هفته گذشته، گمانهزنیها در داخل و خارج ایران درباره سرنوشت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شدت گرفته است.
گزارش از هومان دوراندیش
پیروز مجتهدزاده، استاد جغرافیای سیاسی و کارشناس روابط بینالملل، بازنگری در برجام را موجب پیچیدهتر شدن شرایط فعلی بین ایران و ۱+۴ (بریتانیا و فرانسه و روسیه و چین به علاوه آلمان) میداند ولی ابوالفضل حسنبیگی، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، معتقد است جراحی برجام باید شامل مذاکره دربارۀ اجرای تعهدات کشورهای اروپایی بویژه در بخش مربوط به پیشرفت تحقیقات هستهای در ایران باشد.
پس از اعلام توقف بخشی از اقدامات ایران در اجرای برجام در اواخر هفته گذشته، گمانهزنیها در داخل و خارج ایران درباره سرنوشت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شدت گرفته است.
در ایران شورای عالی امنیت ملی روز چهارشنبه (۱۸ اردیبهشت) با انتشار بیانیهای اعلام کرد که این شورا «در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران دستور توقف برخی اقدامات ایران در توافق برجام را صادر نمود.» همان روز حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، در نشست هیات دولت اعلام کرد که ایران فروش مازاد اورانیوم غنیشده و آب سنگین را متوقف کرده است.
این تصمیم ایران یکسال پس از خروج آمریکا از توافق هستهای و در پی نارضایتی دولت ایران از عملکرد سایر کشورهای عضو برجام، بویژه کشورهای اروپایی، برای «جبران اثرات و تبعات خروج آمریکا از برجام» اتخاذ شد.
تصمیم ایران به توقف بخشی از تعهداتش در برجام، دو روز پس از آن صورت گرفت که ایالات متحدۀ آمریکا اعلام کرد ناوگروه «یواساس آبراهام لینکلن» را به آبهای خلیج فارس اعزام میکند. دولت آمریکا دلیل این اقدام را مقابله با «تحرکات و رفتارهای نگرانکنندۀ ایران» اعلام کرد. همچنین دو روز پس از تصمیم ایران به توقف اجرای بخشی از تعهداتش در برجام، رسانهها خبر دادند که چهار بمبافکن بی-۵۲ آمریکا در پایگاه نظامی این کشور در قطر فرود آمدهاند. در روز شنبه هفتۀ جاری، یعنی سه روز پس از کاهش تعهدات برجامی ایران نیز دولت آمریکا اعلام کرد یک ناو جنگی دیگر و سیستم دفاع هوایی موشکی پاتریوت را به آبهای خلیج فارس اعزام میکند. ایالات متحده آمریکا ادعا کرده که دلیل این اقدامات احتمال حملۀ ایران به نیروهای آمریکا در خاورمیانه است.
در همین اثنا، شبکه خبری سیانان خبر داد کاخ سفید شماره تماس با دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا را در اختیار سفارت سوئیس گذاشته تا ایران در صورت تمایل بتواند با رییس جمهوری آمریکا تماس بگیرد. ایران تحرکات نظامی آمریکا در خلیج فارس را نوعی جنگ روانی قلمداد کرده است. بسیاری از ناظران سیاسی نیز معتقدند هدف آمریکا از این اقدامات، کشاندن مجدد ایران پای میز مذاکره است، ولی دونالد ترامپ، برخلاف مذاکرات منتهی به برجام، مذاکرهای مستقیم و دوجانبه با ایران را مد نظر دارد. اما برخی نیز معتقدند هدف آمریکا از این اقدامات آغاز جنگ با ایران است و مذاکرهطلبی آمریکا، صرفاً روکشی برای پنهان نگه داشتن هدف اصلی (جنگ) است.
مطالب یورونیوز را در واتساپ دریافت کنید
دیپلماسی ترامپ یعنی تبدیل خلیج فارس به انبار باروت
پیروز مجتهدزاده در پاسخ به این سوال که هدف آمریکا از تشدید تنش با ایران از طریق اعزام نیروهای نظامیاش به خلیج فارس، مثل مورد کرۀ شمالی، مذاکره است یا جنگ، به یورونیوز گفت: «آمریکا نیروهای نظامیاش را به سمت کرۀ شمالی هم اعزام کرد تا با کرهایها مذاکره کند. ولی آقای ترامپ در مذاکره با کره شمالی چه کار کرد؟ ترامپ آن قدر ظرفیتش برای مذاکره کم بود که مذاکرات را نیمهکاره رها کرد و باعث شد کره شمالی دوباره به آزمایشات اتمی و موشکی برگردد. حالا آقای ترامپ میخواهد چه کار کند؟ یعنی سیاست ترامپ در قبال کره شمالی، کاملاً ورشکسته است. اما اینکه بگوییم هدف اصلی آمریکا از اقدامات نظامی اخیرش در منطقه خلیج فارس، مذاکره با ایران است، حرفی بسیار خندهدار است چراکه آقای ترامپ با اقدامات اخیرش منطقه خلیج فارس را عملاً به یک انبار باروت وحشتناک تبدیل میکند. او فکر نمیکند که این انبار باروت اگر منفجر شود، فقط ایران صدمه نمیبیند بلکه همه یاران و فرمانبرداران آمریکا هم دود میشوند و به هوا میروند. تبدیل منطقه خلیج فارس به انبار باروت غلطترین کار ممکن است. آقای ترامپ بعد از اعزام ناوهای جنگی آمریکا به سمت خلیج فارس، نهایتاً گفته اگر مقامات ایران میخواهند با من مذاکره کنند، این شماره تلفن من است. آیا چنین حرفی خجالتآور نیست؟ این وسط چه کسی تمنای مذاکره دارد؟ ایران یا ترامپ؟ ولی همین که آقای ظریف موضعی نرم و مایل به مذاکره اتخاذ میکند، مقامات آمریکایی میگویند پیششرط ما برای مذاکره، اجرای آن دوازده شرط اعلام شده است. در حالی که اجرای دوازده شرط به معنای تسلیم و نابودی ایران است. اگر ایران تسلیم و نابود شود دیگر چه جایی برای مذاکره باقی میماند؟ آقای ترامپ منتظر تلفن مقامات ایران است؟ کدام تلفن روشنتر از پیشنهادهای اخیر وزیر خارجه ایران به آمریکا در سفر اخیرش به نیویورک میتواند باشد؟ وقتی ظریف در نیویورک تمایل ایران به مذاکره را به گوش ترامپ میرساند، ترامپ حاضر نیست پاسخ مثبت متقابلی به ایران بدهد؛ اما الان میگوید منتظر تلفن مقامات ایران هستم. این چه جور دیپلماسیای است؟ وزیر خارجه آمریکا یکسال قبل دوازده شرط اعلام کرد برای آغاز مذاکرات ایران و آمریکا. اما الان آقای ترامپ میگوید منتظر تماس مقامات ایران است برای آغاز مذاکرات. ایران هم میگوید در چنین شرایطی تن به مذاکره نخواهد داد. به نظر من مجموع این شرایط یعنی هیچ نقطه آغازی برای مذاکره ایران و آمریکا دیده نمیشود.»
آقای مجتهدزاده درباره احتمال وقوع جنگ در چنین شرایط تنشآلودی گفت: «احتمال جنگ را چندان بالا نمیبینم. من شنیدهام که در برابر رزمآراییهای وحشتناک ایالات متحده آمریکا، در ایران هم قصد دارد به زودی شایعاتی اینترنتی منتشر کند که مثلاً فلان جا درگیری و تیراندازی شد؛ و بعد هم چنین خبری را تکذیب کند و بگوید انتشار آن در فضای مجازی، کار ما نبوده. در واقع ایران میخواهد بگوید درگیری مختصری رخ داد و مشکلی هم برای ایران پیش نیامد. یعنی ترویج چنین شایعاتی، نوعی تلاش برای کاستن از هیمنه و ابهت آمریکاست. البته این جزو شنیدههای من است و نمیدانم آیا واقعاً چنین کاری صورت خواهد گرفت یا نه. در برابر اقدام غیرعاقلانه آقای ترامپ، چنین اقدامی بعید هم نیست. اما اقداماتی از این دست ممکن است نهایتاً مشکل حادی ایجاد کنند. اگر چنین مشکی ایجاد شد، باید از آقای ترامپ پرسید چرا نیروی دریایی آمریکا را به خلیج فارس اعزام کردی؟ مگر آمریکا در عربستان و امارات کم پایگاه نظامی دارد؟ پس چرا رئیس جمهوری آمریکا یک شهر شناور نظامی به خلیج فارس ارسال میکند؟»
این استاد جغرافیای سیاسی دربارۀ هدف آمریکا از اعزام چهار هواپیمای بی -۵۲ اظهار بیاطلاعی کرد و گفت: « هدف این اقدام هر چه باشد، ممکن است آتش عظیمی برپا سازد. اما این آتش در خراسان و سیستان و بلوچستان و کردستان برپا نمیشود. در خلیج فارس برپا میشود.»
بیشتر بخوانید:
- هدف آمریکا از تروریستی خواندن سپاه؛ جنگ یا مذاکره؟
- «ایران میخواهد خلیج فارس را به میدان مهم حل و فصل چالشهایش با آمریکا تبدیل کند»
- دو استاد علوم سياسی دانشگاه تهران: در ایران انقلاب نمیشود
جنگ یعنی هر بشکه نفت ۲۵۰ دلار
ابوالفضل حسنبیگی اما دربارۀ هدف دولت آمریکا از اقدامات اخیر در قبال ایران میگوید: «آمریکا چهل سال سیاست چماق و هویج را با جمهوری اسلامی امتحان کرده و باز هم دارد اشتباه میکند. اولاً جمهوری اسلامی در بعد دفاعی به حدی قدرتمند شده که هر سیلی آمریکا را با ده سیلی جواب میدهد. ثانیا امروز در منطقه قدرتی به نام قدرت مقاومت تشکیل شده و این قدرت امروز در برابر ارتش اسرائیل ایستاده؛ ارتشی که ظرف چند روز ارتشهای کشورهای عربی را شکست داده بود. امروز همه قدرت آمریکا در منطقه، خلاصه شده در عربستانی که حتی نتوانسته باب المندب را حفظ کند. پس این عناصری که علیه جمهوری اسلامی به آمریکا گزارش میدهند، یعنی منافقین و ستون پنجم، یعنی کسانی که زن و بچهشان در آمریکا سکونت دارند و مجبورند یک سلسله گزارشها را بر ضد جمهوری اسلامی تحویل آمریکا بدهند، در حال دروغ گفتن به آمریکاییها هستند. جمهوری اسلامی با قدرت تمام ایستاده و آمریکا حریف جمهوری اسلامی نمیشود. تازه بر فرض که آمریکاییها جنگ را علیه ایران شروع کنند. آیا پایان جنگ هم دست آنهاست؟ قطعاً این طور نخواهد بود. آمریکاییها خوب میدانند جنگ با ایران همه دنیا را با بحران اقتصادی مواجه میکند.
اگر آمریکا جنگ را شروع کند، جمهوری اسلامی در همه زمینهها از خودش دفاع میکند و اروپاییها و مصرفکنندگان انرژی ناچار میشوند نفت را بشکهای ۲۰۰ تا ۲۵۰ دلار بخرند. آیا دنیا چنین ظرفیتی دارد؟ سوم اینکه، شیشه عمر آمریکا، که اسرائیل باشد، زیر آروارۀ کروکودیل قرار دارد. کروکودیل قدرتمندی که به راحتی میتواند اسرائیل را نابود کند. لذا حضور ناوهای آمریکا در خلیج فارس یک جنگ روانی است. دولت ترامپ تلاش میکند مردم ایران را با عملیات روانی به جان هم بیندازند. آمریکاییها خوب میدانند که نود درصد مردم ایران در برابر آمریکا کفنپوش هستند. اگر آمریکا دست از پا خطا کند باید با نود تا نودوپنج درصد جامعۀ ایران روبرو شود. لذا به نظر من جنگ صورت نخواهد گرفت. حتی جنگ موضعی هم فراتر از قدرت آمریکاست. اگر جنگ موضعی هم صورت گیرد تمام پایگاههای آمریکا زیر آتش موشکهای ما قرار میگیرند. رئیس جمهوری آمریکا با چراغ خاموش وارد عراق میشود. وزیر خارجه آمریکا میگوید میخواهم بروم لندن، ولی سر از بغداد درمیآورد. یعنی شرایطشان آن قدر وخیم است که حتی جرات نمیکنند اعلام کنند قرار است به عراق بیایند. به حرفهای کسانی که شرایطشان در منقطه خاورمیانه این قدر وخیم است، هیچ وقعی نباید نهاد. آقای ترامپ فکر میکند اگر باب مذاکره با ایران را باز کند، در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا میتواند پیروز شود.»
دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پاسخ به این سوال که آیا منظورش از ایرانیانی که اعضای خانوادهشان در آمریکا اقامت دارند و به همین دلیل باید گزارشهایی علیه حکومت ایران به نهادهای سیاسی و اطلاعاتی ایالات متحده ارائه دهند، برخی مقامات سیاسی و دیپلماتیک ایران است، گفت: «مقامات جمهوری اسلامی در آمریکا، که طبیعتاً بر اساس قانون و منشور سازمان ملل مصونیت دارند. منظورم آن افرادی است که برای درس خواندن و تجارت یا هر کار دیگری در آمریکا اقامت دارند و دستشان به شکلی زیر ساطور آمریکاییهاست و یا اینکه اساساً به آمریکا سرسپردگی دارند و به دلایلی از این دست علیه جمهوری اسلامی به دولت آمریکا گزارش میدهند.»
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
کوبا برجام ندارد
پیروز مجتهدزاده درباره ضرورت بازنگری در برجام میگوید: « به نظر من این کار مصداق پیچیدهتر کردن وضعیت پیچیده فعلی است. فعلا باید همین تعهدات موجود در برجام عملی شوند. بازنگری در برجام قرار است چه فکری به حال این تعهدات فعلی بکند؟ اگر تعهدات اجرا نشده اروپا کمتر شوند، این امر مطلوب ایران نیست. اگر هم بیشتر شوند، چه فایده دارد؟ چراکه اروپا در اجرای همین تعهدات فعلیاش هم ناموفق بوده است.»
حسن روحانی روز چهارشنبه گذشته در توضیح توقف بخشی از اقدامات ایران در اجرای برجام گفت «برجام نیاز به یک جراحی دارد، اما این جراحی برای نجات برجام است نه برای نابودی آن.» دو روز بعد، امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه در واکنش به سخنان آقای روحانی، اگرچه خروج از توافق هستهای سال ۲۰۱۵ را اشتباه خواند و اظهار امیدواری کرد که ایران بتواند در برجام باقی بماند، ولی افزود: «این توافق کافی نیست و باید برای فراتر از ۲۰۲۵ کاملتر شود.»
آقای مجتهدزاده در پاسخ به این سوال که چرا کشورهای اروپایی در مورد تحریمهای آمریکا علیه کوبا، در قیاس با تحریمهای آمریکا علیه ایران، کوبا مقاومت بیشتری در برابر ایالات متحده نشان دادهاند، گفت: «جواب بسیار روشن است. اروپاییها در قبال کوبا درگیر قراردادی شبیه برجام نیستند و کاملاً آزادند و در دل این آزادی میتوانند رقابت با ایالات متحده آمریکا را مستقلاً پیگیری کنند. اما در برجام اروپا قول و قرارهایی به ایران داده است که ناچار است مطابق این قول و قرارها عمل کند. انگلیس و فرانسه و آلمان تعهداتی دادهاند در زمینه ادامه تجارت با ایران و تسهیلات مربوط به این امر. پس چرا اروپاییها دست روی دست گذاشتهاند. اینکه ایران مطالباتش را با زبان نامطلوبی مطرح میکند، مثلاً آقای روحانی ضربالاجل ۶۰ روزه برای ۱+۴ تعیین میکند، بحث دیگری است. نکته مهم این است که اروپا باید به تعهداتش عمل کند.»
ماکرون فرانسه را به ترامپ گره نزند
ابوالفضل حسنبیگی هم درباره نظرات روسای جمهوری ایران و فرانسه در خصوص ضرورت جراحی و ناکافی بودن برجام گفت: «آقای روحانی به دو نکته بسیار حساس اشاره کردند و این موضوعات در شورای عالی امنیت ملی هم تصویب شده. آقای روحانی رئیس شورای عالی امنیت ملی است و مصوبات این شورا هم باید به تایید فرمانده کل قوا و رهبر ایران برسد. نکته اول آقای روحانی این بود که ایران آماده مذاکره در چارچوب برجام است. یعنی آقای ماکرون باید برود کشورش را جمع کند و کاری به فعالیت موشکی و بنیه دفاعی ما و حضور ایران در منطقه، یعنی نیروهای مقاومت و یا سپاه پاسداران، نداشته باشد. این مباحث فراتر از برجام است. طرح این مباحث یعنی عدم حضور ایران پشت میز مذاکره. ما با قدرت در مقابل تفکرات آقای ماکرون و آقای ترامپ خواهیم ایستاد و میدانیم داریم چه کار میکنیم. یعنی شرایط بینالمللی فعلی را هم میفهمیم. اروپاییها تا به حال به چند تا از قولهایشان عمل نکردهاند. برای اینکه ما از برجام و ان.پی.تی خارج نشویم، آنها باید به قولهایشان عمل کنند. فرصتکشی و سیاست چماق و هویج منسوخ شده است در دنیای امروز. دهکده جهانی تشکیل شده است. آمریکا امروز با ایران و کانادا و ونزوئلا و کرۀ شمالی و روسیه و چین و پاکستان و همه دنیا درگیر شده است و روز به روز هم بیشتر در باتلاق فرو میرود. آقای ماکرون کشورش را به ترامپ گره نزند و مردم فرانسه را بدبخت نکند. شرکتهای فرانسوی تا به حال دو سه بار به ایران آمدهاند و رفتهاند. آقای ماکرون باید بداند که اگر فرانسه طرف ترامپ را بگیرد، ما دیگر شرکت فرانسویها را به ایران راه نمیدهیم. حرفهای آقای ماکرون برای مردم فرانسه ضرر دارد. مردم ایران اگر تصمیم بگیرند، همین فردا همه خودروهایی را که از فرانسه وارد ایران شده، تحویل فرانسه میدهند و از پسفردا هم قطعات این خودروها را نمیخواهند. به نظرم آقای ماکرون تحت فشار قرار گرفته است.»
نماینده شهر دامغان در مجلس شورای اسلامی، در پاسخ به این سوال که "امانوئل ماکرون و حسن روحانی هر دو به نوعی گفتهاند برجام نیازمند بازنگری است؛ حدود این بازنگری چقدر باید باشد؟"، گفت: «به نظرم ما باید بر سر تعهدات اروپاییها در برجام، مذاکره کنیم تا آنها به تعداتشان عمل کنند. بخصوص در بخش مربوط به تحقیقات هستهای، که طرفهای مقابل ایران در برجام، بویژه اروپاییها، در این زمینه کمکاری کردهاند.»
تعبیر عراقچی ناقض موضع روحانی است
پیروز مجتهدزاده دربارۀ معنا و پیامدهای خروج تدریجی ایران از برجام گفت: «مطمئن نیستم یک پروسۀ خروج تدریجی در کار باشد. آقای عراقچی که تعبیر خروج از برجام را به کار بردند، بهتر بود ابتدا موضعشان را با رئیس جمهور ایران هماهنگ میکردند. بر اساس حرف آقای روحانی، ایران قصد خروج از برجام را ندارد ولی بر اساس حرف معاون وزارت خارجه، قصد خروج تدریجی از برجام را دارد. این مشکل را ما نباید توضیح دهیم. توضیح آن بر عهده خود آقای عراقچی است. اگر حرف آقای رئیس جمهور که ظاهراً رئیس سیاسی کشور است ملاک باشد، ایران در حال خروج تدریجی از برجام نیست. اما درباره پیامدهای این وضع باید گفت که میزان تاثیر این حرف در کشورهای ۱+۴ باید اهمیت دارد. سخنگوی ۱+۴ ضمن رد کردن ضربالاجل ایران، گفته است ۱+۴ تلاش میکند حداکثر حقوق ایران مطابق برجام محقق شود تا صلح و امنیت در چارچوب برجام حفظ شود. به عبارت دیگر ۱+۴ ضمن اینکه هشدار رئیس جمهور ایران را رد میکند، به ایران میگوید ما سعی میکنیم خواستههای شما محقق شود.»
آقای مجتهدزاده دربارۀ احتمال حذف ۱+۴ در آینده و مذاکره مستقیم ایران و آمریکا و در صورت تشدید کنارهگیری ایران از اجرای تعهدات برجامیاش گفت: «الان چنین احتمالی نمیبینم. برای اینکه آمریکا به ایران میگوید ما با شما مذاکره نمیکنیم ولی شما با ما مذاکره کنید! مطرح کردن آن دوازده شرط، معنایی جز این ندارد. من در چنین وضعی نقطه آغازی برای یک مذاکره راستین نمیبینم.»
این استاد روابط بینالملل در پاسخ به این سوال که آیا مطرح شدن دوازده شرط آمریکا نوعی اعمال فشار بر ایران نیست، گفت: «نخیر؛ آقای پمپئو چندین بار بر آن دوازده شرط تاکید کرده. اگر هم بگویید ترامپ بر آن دوازده شرط تاکید نکرده، جواب من این است که او نیازی به این کار نداشته؛ چراکه وزیر خارجه و معاونش بر آن شرطها تاکید کردهاند.»
بیشتر بخوانید:
- تفاوت رفتار اروپا در مقابل تحریم آمریکا علیه ایران و کوبا؛ گفتگو با پژوهشگر موسسه کارنگ
- وزارت خارجه فرانسه به یورونیوز: به برجام پایبندیم
- عراقچی: ایران خروج از برجام را در دستور کار قرار داده است
با آمریکا فقط در چارچوب ۱+۵ مذاکره میکنیم
ابوالفضل حسنبیگی دربارۀ امکان مذاکرۀ مستقیم ایران و آمریکا در صورت خروج تدریجی ایران از برجام و کنار رفتن ۱+۴ گفت: «آمریکا قطعا دشمن درجه اول ایران است. ملت ایران صد سال از غربیها کشیدهاند و الان هم در جایگاهی است که هرگز نیاز به مذاکره با آمریکا ندارد. جهان فعلی تکقطبی نیست و ملتها هم تحت سلطه آمریکا نیستند. ایران هم زیر بار قلدری آمریکا نمیرود. مذاکره ایران و آمریکا صد در صد منتفی است. البته اگر آمریکا به برجام بازگردد، ایران ممکن است در چارچوب برجام با آمریکا هم در کنار سایر کشورهای ۱+۵ مذاکره کند. یعنی صرفاً درباره فعالیت هستهایاش نه موضوعات دیگر.»
دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که اگر ترامپ در سال ۲۰۲۰ دوباره رئیس جمهور آمریکا شود، ممکن است ایران مستقیماً با آمریکا مذاکره کند یا اینکه چهار سال دیگر هم فشارهای فعلی را تحمل میکند، گفت: «نه، با آمریکا مستقیماً مذاکره نمیکنیم. ما چهل سال است که فشارهای آمریکا را تحمل کردهایم. الان این فشارها کمی بیشتر شده ولی ما راه برونرفت از وضع کنونی را بلدیم.»
اروپاییها بین ناتو و برجام گرفتار شدهاند
آقای مجتهدزاده درباره این نکته که برخی معتقدند دست ایران در این بازی سیاسی پر نیست چراکه با اروپا در حال تعامل و مذاکره است در حالی که اروپا طرف اصلی ایران نیست و ایران باید با آمریکا مذاکره کند، گفت: «آنچه مسلم است ابراز نارضایتی جمهوری اسلامی ایران از وعدههای محقق نشده کشورهای اروپایی است. اروپا هم قول داده که همچنان تلاش کند برای تحقق خواستههای ایران. اینکه تلاش آنها به ثمر میرسد یا نه، بحث دیگری است که من نمیتوانم درباره آن حدسی بزنم. اروپاییها با درگیر شدن در ماجرای برجام، نه بر اساس بدخواهی بلکه بر اساس خیرخواهی، خودشان را بین صخره و سنگ گرفتار کردهاند. آنها در این ماجرا بیشترین لطمه را از شریک آمریکایی خودشان دیدهاند. در حالی که اروپاییها در برجام موفق شدند به کمک چین و روسیه و آمریکای دوران اوباما، شرایطی را بوجود آورند که همه خواستههای امنیتی غرب در قبال ایران برآورده شود. به هم خوردن آن شرایط، نه ناشی از عدم همکاری ایران بلکه ناشی از عملکرد آمریکای آقای ترامپ است. کشورهای اروپایی مرتباً تکرار میکنند تعهدات خودشان در برجام را رعایت میکنند اما این کشورها متحد آمریکا در ناتو هستند و نمیتوانند خواست آمریکا را به کلی نادیده بگیرند. به همین دلیل است که میگویم اروپاییها خودشان را بین سنگ و صخره قرار دادهاند. من با منطقی بودن خواستههای ایران کاری ندارم ولی اگر ایران خواسته است اروپا مشکل تبادلات مالی بانکی را حل کند، اروپا مادامی که به برجام پایبند باشد، باید این خواسته ایران را محقق کند. اینکه اروپا گله کند که فعالیت موشکی ایران چنین و چنان است، شبیه بهانهجویی است و پسندیده نیست. سوای اینکه جمهوری اسلامی یا آقای ترامپ چه میگوید، از آنجایی که وضعیت موجود اروپاییها به خواست خودشان پدید آمده است، بهترین راه آنها برای خروج از این تنگنا، اجرای تعهداتی است که در برجام متقبل شدهاند.»
آمریکا رو به افول است
ابوالفضل حسنبیگی هم در پاسخ به سوال فوق گفت: «آمریکا کدخدای دنیا نیست. اروپاییها هم به دنبال منافع خودشان هستند. حتی اگر دست سرانشان زیر ساطور آمریکا باشد، ملل اروپایی زیر بار زورگویی آمریکا نمیروند. کمااینکه وقتی خانم مرکل گفت ما ارتش مستقل میخواهیم، همه مردم اروپا برایش کف زدند. ملتها در مقابل آمریکا ایستادهاند. امروز حتی مردم انگلیس در ماجرای برگزیت برابر احزابشان ایستادهاند. آمریکا افول کرده. آمریکا تا پنج سال آینده 30 تریلیون دلار بدهی خواهد داشت. بدهکارترین کشور دنیاست و الان کمکم در حال خارج شدن از گردونه اقتصادی دنیاست. همه کشورهای دنیا دوست دارند در خاورمیانه کار اقتصادی بکنند. حتی اگر دولتهای غربی نخواهند در این منطقه کار کنند، شرکتهای غربی به آنها فشار میآورند در این راستا. حضور در خاورمیانه هم در گرو روابط مطلوب با ایران است.»
ظریف به مسکو رفت تا فروش نفت ایران کمتر نشود
آقای حسنبیگی در پایان دربارۀ هدف سفر اخیر محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران به مسکو به یورونیوز گفت: «آقای ظریف در راستای وظیفه ذاتی خودش عمل کرده و برای حفظ برجام تلاش میکند. او همچنین میکوشد هدف آمریکا در زمینه کاهش فروش نفت ایران محقق نشود. شما دیدید که روسیه هم به همه کشورها اعلام کرد که از ایران نفت بخرید. چین هم اعلام کرد قراردادها و ارتباطاتش و نیز همکاری هستهایاش با ایران لغو و قطع نخواهد شد. آمریکا طبل توخالی است ولی اگر دست از پا خطا کند، مقاومت در منطقه نابودش میکند. ایران تنها نیست. مقاومت با قدرت در برابر آمریکا میایستد.»