درخواست دو کشور ایران و آمریکا برای تبادل زندانی که پیشتر منابع خبری از مهیا شدن مقدمات آن خبر داده بودند اینبار در شرایطی خاص ناشی از بحران همهگیری ویروس کرونا مطرح شده است.
واشنگتن ضمن متهم کردن تهران به کارشکنی در روند استرداد چند تبعه ایرانی به کشورشان، به صورت رسمی از ایران خواست که برای بازگرداندن یازده تبعه اخراجی خود هواپیمایی را به آمریکا بفرستد.
این درخواست پس از آن به صورت رسمی از سوی کن کوچینلی، معاون اجرایی امنیت آمریکا مطرح شد که واشنگتن تلویحا ایران را به سنگ اندازی در روند تحویل یازده ایرانیِ قرار گرفته در فهرست اخراج از آمریکا متهم کرد.
آقای کن کچینلی با انتشار پیامهایی در شبکه اجتماعی توییتر خطاب به مقامات ایرانی نوشت: «ما یازده تن از شهروندان شما را که به صورت غیرقانونی در آمریکا هستند و قرار است به کشورتان بازگردانده شوند در اختیار داریم. شما ناگهان میگویید که خواستار بازگرداندن آنها هستید. بهتر نیست هواپیمایی چارتر به آمریکا بفرستید تا همگی آنها به یکباره به کشورتان بازگردند؟»
این مسئول آمریکایی همچنین تصریح کرد که واشنگتن از ماهها پیش درصدد بازگردان سیروس عسگری، دیگر تبعه ایرانی به کشورش است اما تهران با تعلل در صدور گذرنامه برای وی، این روند را کند کرده است.
سیروس عسگری، پژوهشگر و استاد دانشگاه ماه نوامبر گذشته از اتهامات وارده مبنی بر تلاش برای دور زدن تحریمهای آمریکا بر ضد ایران و ربودن اسرار و اطلاعات تجاری این کشور تبرئه شد اما هنوز تحت نظر دستگاه امنیتی آمریکا در واشنگتن به سر میبرد.
معاون اجرایی اداره امنیت آمریکا پیشتر گفته بود تلاش برای بازگرداندن این استاد ایرانی به کشورش از آذر ماه سال گذشته آغاز شده؛ اما این روند تا اواخر بهمن به دلیل خودداری ایران برای صدور گذرنامه به تاخیر افتاده است.
به گفته آقای کوچینلی پس از رفع مشکل گذرنامه، شش بار برای بازگرداندن سیروس عسگری به کشورش بلیط هواپیما رزرو شد اما بازگشت وی به دلیل لغو پروازها پس از شیوع گسترده ویروس کرونا میسر نشد.
با اینحال کن کچینلی در سخنان تازه و اظهارات پیشین خود هیچ اشارهای به مسئله تبادل زندانی با ایران نکرده است در حالی که منابع ایرانی بارها از در پیش بودن چنین روندی خبر داده بودند.
عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به ادعای واشنگتن در خصوص سنگ اندازی تهران در روند تحویل اتباع اخراجی خود از خاک آمریکا و تعلل در روند مبادله زندانیان، با لحنی تند اینگونه توییت کرده است: «مزخرف گویی را پایان دهید! آقای ظریف از سپتامبر ۲۰۱۸ موضوع "تبادل سراسری زندانیان" را روی میز گذاشته و از آمریکا خواسته که در قبال ایرانیان گروگان در آمریکا و دیگر کشورها، مسئولانه اقدام کند. رژیم شما تاکنون با بی توجهی واکنش نشان داده و جان آنها را به خطر انداخته است. جهان به اقدام شما و نه حرفتان مینگرد. هموطنان ما را آزاد کنید!»
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز به تازگی در سخنانی اعلام کرد که تهران مدتها است نسبت به تبادل زندانی با آمریکا اعلام آمادگی کرده در حالی که ایالات متحده به این درخواست پاسخی نداده است.
آقای ظریف در این خصوص تصریح کرده است: «مهر سال ۹۷ بر اساس تصمیمی که گرفته شد، در نیویورک اعلام کردم جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تمامی زندانیان ایرانی که در آمریکا یا در سایر کشورها با فشار آمریکا زندانی هستند، با تمام زندانیان آمریکایی مبادله شوند.»
درخواست دو کشور ایران و آمریکا برای تبادل زندانی که پیشتر منابع خبری از مهیا شدن مقدمات آن خبر داده بودند اینبار در شرایطی خاص ناشی از بحران همهگیری ویروس کرونا مطرح شده است. ایران یکی از کشورهای منطقه خاورمیانه است که بیشترین شمار مبتلایان به ویروس را ثبت کرده و ایالات متحده آمریکا نیز هم اکنون از حیث شمار مبتلایان و قربانیان بیماری کووید ۱۹ در جهان رکورددار است.
آنطور که برخی منابع خبری میگویند در ازای آزادی سیروس عسگری تهران قرار است مایکل وایت، افسر سابق نیروی دریای آمریکا را که پیشتر در مشهد دستگیر شده بود، آزاد و به کشورش بازگرداند.
گفته میشود هر دو زندانی که مقدمات لازم برای مبادله آنها فراهم شده در زندان به ویروس کرونا مبتلا شده اند. به ظاهر آقای عسگری دوهفته پیش هنگام دریافت مجوز پزشکی سفر متوجه مثبت بودن تست کرونا شده و مایکل وایت نیز پس از ابتلا به ویروس در زندان در اوایل ماه مارس، به مرخصی خارج از بازداشتگاه فرستاده شده است.
تهران و واشنگتن پیش از این نیز با استرداد متقابل ژائو یانگ، تبعه چینیتبار آمریکایی و مسعود سلیمانی، پژوهشگر ایرانی اقدام به تبادل زندانی کرده بودند.
به رغم اطلاعات منتشر شده از سوی منابع خبری، یک مسئول آمریکایی مسئله مذاکره واشنگتن با تهران برای تبادل سیروس عسگری با مایکل وایت را آنطور که مقامات ایرانی به آن اشاره داشتهاند، تکذیب کرده است.
این در حالیست که مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده روز دوشنبه در گفتگویی تلفنی با همتای سوئیسی خود از نقش این کشور در حفاظت از منابع آمریکا در ایران و کمک به بازگردان اتباع آمریکایی تشکر کرد.