اگر این روزها نگاهی به شبکه اجتماعی اینستاگرام انداخته باشید، تصاویر منتشر شده در چهارچوب کمپین بزرگ «زنان حامی زنان» یا «چالش پذیرفته شد» را دیده‌اید؛ میلیون‌ها عکس سیاه و سفید از زنان در سراسر جهان که گاه مربوط به چهره‌های مشهور است و گاه زنانی ناآشنا.
آگهیاگر این روزها نگاهی به شبکه اجتماعی اینستاگرام انداخته باشید، تصاویر منتشر شده در چهارچوب کمپین بزرگ «زنان حامی زنان» یا «چالش پذیرفته شد» را دیده‌اید؛ میلیون‌ها عکس سیاه و سفید از زنان در سراسر جهان که گاه مربوط به چهره‌های مشهور است و گاه زنانی ناآشنا.
این زنان به همراه عکس خود و ضمن دعوت سایرین به این چالش، یا به حمایت از دیگر زنان پرداخته‌اند و از توانمندی‌های همنوعان خود گفته‌اند، یا غمنامه‌ای از خشونت‌هایی که علیه آنها به کار رفته را منتشر کرده‌اند.
اگرچه انتقال پیام‌های سیاسی، اجتماعی یا فرهنگی از طریق شبکه‌های اجتماعی شیوۀ غیرمعمولی نیست اما کمتر پیامی تا این اندازه گسترش یافته است؛ نزدیک به ۱۰ روز از آغاز این موج می‌گذرد و در این مدت بیش از ۶ میلیون عکس با هشتگ «ChallengeAccepted» و بیش از ۸ میلیون عکس با هشتگ «Womensupportingwomen» در اینستاگرام بارگذاری شده است. عکس‌های سیاه و سفید دیگری نیز حتی بدون این هشتگ‌ها، صفحات شبکه‌های اجتماعی را پر کرده‌اند.
برخی همچون هافینگتن‌پست انتشار این عکس‌ها را تحسین کرده‌اند و در توصیف آنها گفته‌اند که این عکس‌ها زنانی را نشان می‌دهند که احساس زیبایی و نیرومندی می‌کنند.
برخی از این فرصت برای بیان خواسته‌ای متفاوت استفاده کرده‌اند؛ همچون پادما لاکشمی، هنرپیشه آمریکایی که به انتشار عکس زنان سیاهپوستی پرداخته که در پی خشونتهای پلیس آمریکا کشته شده‌اند.
گروه دیگری همچون زنان ترکیه، با اشاره به آمارهای تکان دهندۀ قتل زنان در این کشور (قتل دست‌کم ۱۴۶ زن در نیمه اول سال ۲۰۲۰ میلادی در ترکیه توسط مردان) از مسیر کمپین «چالش پذیرفته شد» به عملکرد دولت اعتراض کرده‌اند.
اما هدف از انتشار این عکس‌ها چیست و سرمنشاء این حرکت به کجا برمی‌گردد؟ پاسخ به این پرسش آسان نیست و در این باره چند نظر مطرح است.
ایالات متحده آمریکا
اگرچه از نظر سخنگوی شبکه اینستاگرام، این هشتگ‌ها برای «تجلیل از قدرت، گسترش عشق و یادآوری به همه زنان برای حمایت از یکدیگر در همه چیز» ترند شده، اما بررسی‌های تیلور لورنز، خبرنگار نیویورک‌تایمز نکته دیگری را برجسته می‌کند.
او در گزارش خود، به ابتکار عمل‌های پیشینی اشاره می‌کند که در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ «چالش پذیرفته شد» انجام شده است، از جمله کمپینی که در سال ۲۰۱۶ میلادی با همین هشتگ برای افزایش آگاهی‌ها دربارۀ سرطان به راه افتاد.
بر اساس این گزارش، در دور جدید ترند شدن این هشتگ، اولین پست مرتبط با آن حدود ۱۰ روز پیش یعنی در ۱۸ ژوئیه (۲۸ تیر) توسط آنا پائولا پادرائو، روزنامه‌نگار سرشناس برزیلی گذاشته شده است و تنها چند روز پس از آن نیز سخنرانی الکسندریا اوکاسیو کورتز، نماینده دموکرات نیویورک در کنگره آمریکا الهام بخش کاربران شبکه‌های اجتماعی برای ترند کردن «چالش پذیرفته شد» بوده است.
خانم کورتز در سخنرانی خود به با اشاره به توهین یکی از همکاران مردش از حزب جمهوریخواه به او، مخالفت خود را با هرگونه توهین و خشونت علیه زنان اعلام کرد و به انتقاد از ساختار قدرتی پرداخت که نه تنها در آن خشونت علیه زنان پذیرفته می‌شود بلکه از آن حمایت می‌کند.
سخنرانی محکم او در این نشست، پست‌های بیشتری را در شبکه‌های اجتماعی با موضوع فمینیسم و توانمندی‌های زنان با هشتگ‌های #WomenSupportingWomen و #ChallengeAccepted در پی داشت.
ترکیه
برخی نیز ترند شدن #ChallengeAccepted را حاصل اعتراضات گستردۀ مدافعان حقوق زنان در ترکیه به خشونتهای خانگی در این کشور و عزم دولت اردوغان برای ترک «کنوانسیون استانبول» می‌دانند.
زنان ترکیه از هفته گذشته انتشار عکس‌های سیاه و سفید خود را در اینستاگرام آغاز کرده‌اند تا اعتراض خود را به معضل غم‌انگیز و روزافزون مرگ زنان در جریان خشونتهای خانگی و سکوت خبری رسانه‌های دولتی در این باره اعلام کنند.
این موج در بحبوحه داغ شدن مباحث مربوط به خروج ترکیه از «کنوانسیون شورای اروپا برای جلوگیری از وقوع خشونت علیه زنان و خشونت خانگی و مبارزه با آن» یا بطور خلاصه «کنوانسیون استانبول» شکل گرفت.
درست در میانۀ این بحث‌ها، دو خبر مدافعان حقوق زنان ترکیه را در حیرت فرو برد: مادری توسط پسرش با اسلحه به قتل رسید و جسد سوخته زن جوانی که بعدا معلوم شد پینار گلتکین نام دارد، در جنگل پیدا شد. پینار گلتکین، یک دانشجوی جوان ترک بود که ماه گذشته توسط دوست پسرش کشته شد.
به این ترتیب بار دیگر فریاد مدافعان حقوق بشر در خیابان‌های ترکیه شنیده شد و در یکماه گذشته در بسیاری از شهرهای این کشور از جمله آنکارا، ازمیر، استانبول، بورسا، موغله، قیصریه، سامسون، مرسین، اسکی‌شهر، چوروم، کوکائلی، آنتالیا و کوتاهیا تجمعاتی در اعتراض به عملکرد دولت مردسالار رجب طیب اردوغان برگزار گردید.
همزمان موج بزرگی از فعالان حقوق مدنی ترکیه به انتشار عکس‌های سیاه و سفید زنان در شبکه‌های اجتماعی پرداختند؛ موجی که گفته می‌شود از ترکیه به دیگر کشورهای منطقه از جمله ایران و افغانستان نیز گسترش یافته است.
آگهیبا این حال تیلور لورنز، خبرنگار نیویورک تایمز به نقل از سخنگوی اینستاگرام می‌نویسد که «احیای این هشتگ در ترکیه، با چالشی که هم اکنون در ایالات متحده آمریکا همچنان رو به گسترش است، ارتباطی ندارد.»
آمار روزافزون قتل زنان در ترکیه
بنا بر گزارش گروه «ما کشتار جمعی زنان را متوقف خواهیم کرد» (KCDP) که در ترکیه فعال است، دست‌کم ۱۴۶ زن در نیمه اول سال ۲۰۲۰ میلادی در ترکیه توسط مردان کشته شده‌اند. سال گذشته میلادی نیز شمار زنان قربانی خشونتهای خانگی در این کشور ۴۷۴ نفر و دو سال پیش‌تر ۴۴۰ نفر بوده است.
این سازمان غیردولتی هشدار داده است که شمار زنان قربانی خشونت خانگی در ترکیه در دوران اعمال محدودیت‌های اجتماعی برای مقابله با شیوع کرونا بطور قابل توجهی افزایش یافته است؛ بویژه آنکه در این دوران دسترسی زنان به شبکه‌های پشتیبانی قانونی و خانوادگی در مقابل خشونت‌ها ممکن نبوده است.
به گفتۀ این گروه، تنها در ۱۰ روز اول ماه ژوئیه سال جاری ۱۰ زن به همین دلیل در ترکیه به قتل رسیده‌اند. در ماه مه نیز ۱۱ زن از ۲۱ زن کشته شده، با سلاح‌های گرمی جان باخته‌اند که همسران یا شرکای زندگیشان علیه آنها استفاده کرده‌اند.
با این وجود در اقدامی متناقض، ترکیه مصمم به خروج از کنوانسیون استانبول است.
آگهیروزنامه Türkiye که از روزنامه‌های طرفدار حکومت رجب طیب اردوغان است، ماه گذشته به سخنانی از او در جریان یکی از نشست‌های کمیتۀ مرکزی حزب حاکم اشاره کرد.
آقای اردوغان در جریان این نشست حزب عدالت و توسعه، با اشاره به کشورهایی همچون بلغارستان و مجارستان که به دلیل نگرانی از گسترش دیدگاههای طرافدار دگرباشان جنسی از کنوانسیون استانبول خارج شده بودند، اعلام کرده بود که او نیز طرفدار خروج ترکیه از این کنوانسیون است.
اگرچه این کنوانسیون به صراحت به حقوق دگرباشان جنسی اشاره ندارد، اما هرگونه تبعیض در دسترسی به خدمات عمومی و حمایت‌های دولتی را در موضوع خشونتهای جنسی ممنوع کرده است.
از نطر تحلیلگران، خروج ترکیه از این کنوانسیون بسیار محتمل است و اولین نتیجه‌ای که احتمالا در پی خواهد داشت، این است که زنان و دختران بیشتری در معرض خشونت قرار بگیرند و تعداد بیشتری از آنها به دست همسران یا عضوی دیگر از خانواده‌هایشان کشته شوند.