تعطیلی تماشاخانهها به کوشیرو ماتسوموتو، معروفترین بازیگر کابوکی فرصت داد تا آرزوی قدیمیاش، یعنی خلق «زومکابوکی» یا نمایش کابوکی آنلاین، را عملی کند.
اقتصاد هنر، فرهنگ و سرگرمی یکی از بخشهای اقتصادی است که در دوران بیماری همهگیر در سراسر دنیا و از جمله در ژاپن آسیب بسیاری دیده است. در این برنامه خواهیم دید که هنرمندان ژاپنی چطور به مدد ابتکار دوام آوردهاند و همچنان به ارائهٔ هنرشان به مردم مشغولند.
زوم کابوکی؛ اجرای نمایش سنّتی ژاپن بهشکل آنلاین
تماشاخانهٔ معروف کابوکیزا در محلّهٔ گینزای توکیو بهتازگی، و با رعایت مقررات بهداشتی، درهایش را به روی علاقهمندان کابوکی، یا تئاتر سنّتی ژاپن گشوده است.
کابوکی تلفیقی است از موسیقی، رقص و درام که در آن بازیگران مرد با لباسهای تماشایی روی صحنه میآیند. این نمایش سنّتی که سابقهٔ ۴۰۰ ساله دارد سرانجام در سال ۲۰۰۸ وارد سیاههٔ میراث فرهنگی یونسکو شد.
کوشیرو ماتسوموتو، یکی از معروفترین بازیگران کابوکی است و تعطیلی تماشاخانه در دوران قرنطینه به او فرصت داد تا به آرزوی کهنهٔ خود جامهٔ عمل بپوشاند، یعنی خلق یک کابوکی تازه که او آن را «زومکابوکی» یا «کابوکی رویایی» مینامد.
این بازیگر و کارگردان برجسته تابستان امسال یکی از مهمترین نمایشنامههای کابوکی را، بهشکل آنلاین و با تلفیقی از اجرای ضبط شده و زنده ارائه کرد. او در این اثر توانست تمامی یازده پردهٔ نمایش «کوشین گورا» را در حالی که همزمان در نقشهای مختلف ظاهر میشد اجرا کند.
وی سپس کابوکی دیگری را با مضمون کُمدی به اجرا در آورد. این نمایش «یاجیکیتا» نام دارد و براساس سفرنامههای قرن نوزدهمی نوشته شده است. مجموعهٔ این اجراها در دسامبر ۲۰۲۰ برای علاقهمندان پخش شد.
کوشیرو ماتسوموتو دربارهٔ ایدهٔ اجرای این آثار میگوید: «تماشاخانههای مدتها بسته بود. شخصا احساس کردم که نمایش کابوکی شاید برای همیشه از بین برود. من هم که بازیگر کابوکی هستم مانند بعضی دیگر فکر کردم که استفاده از اینترنت میتواند راهحلی موقتی باشد. قبلا بازیگران کابوکی ۱۰ ماه در سال روی صحنه بودند. و با «دائما روی صحنه بودن» میتوانستند مهارت هنری و آمادگی بدنی خود را حفظ کنند. اما حتی اگر تماشاخانهها بعدا باز شوند ما مایل هستیم که زومکابوکی را پیوسته ادامه بدهیم.»
کورهراه ذهن؛ نمایش هنر در دل طبیعت
استان نارا در فاصلهٔ ۵۰۰ کلیومتری توکیو، دارای چنین گردشگاه باستانی معروف است. مرکز این استان در قرن هشتم پایتخت ژاپن بوده است.
این ناحیه که زیبایی چشمگیری دارد میزبان برگزاری جشنوارهای بهنام «کورهراه ذهن» است. این جشنواره برای استفاده از هنر در دوران بیماری همهگیر طراحی شده است.
بازدیدکنندگان همزمان با پاییز میتوانستند در سه نقطهٔ مختلف از این استان شاهد برگزاری نمایشگاههای موقّت باشند. اینجا در شهر یوشیو نزدیک کوهستان کی نمایشگاهی از آثار هنری معاصر ارائه شده که میتوان در آرامش از آن بازدید کرد.
واتارو، دانشجوی ژاپنی میگوید: «اخیرا هیچ تماسی با طبیعت نداشتم و حتی نمیتوانستم به هیچوجه ورزش کنم برای همین به این نمایشگاه آمدم.»
سایتو سئیشی، یکی از هنرمندان حاضر در این جشنواره میگوید: «اینجا یک مسیر پیادهروی است بنابرین مردم میتوانند حدود ۵ تا ۸ کیلومتر قدم بزنند، در طول این مسیر هم طبیعت هست و هم آثار هنری بهنمایش گذاشته شده و مخاطب کم کم متوجه میشود که خودِ طبیعت هم درواقع یک اثر هنری است.»
کورهراه ذهن، برای هنرمندان حاضر در آن، جای منحصربهفردی است که میتوانند در آن، از نو با مخاطب ارتباط برقرار کنند. هنر شفابخش است و ژاپن بههنگام بیماری همهگیر به شکلی خلّاقانه از هنرمندانش حمایت میکند.