از زمان ناآرامیهای دی ۹۶ ایران بدینسو که مسئولان جمهوری اسلامی پیامرسان تلگرام را از عاملان مهم شکلگیری آن قلمداد کردهاند، طرحهای متعددی برای مسدودسازی پیامرسانها و شبکههای اجتماعی خارجی آماده و اجرایی شده است.
مجلس شورای اسلامی در ایران روز چهارشنبه ۶ مرداد (۲۸ ژوئیه) طرحی را تصویب کرد که به موجب آن محدودیتهای اینترنت و فیلترینگ شبکههای اجتماعی وارد فاز گسترده و فراگیری خواهد شد.
این طرح جنجالی «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی» نام دارد و در هفتههای اخیر انتقادات گستردهای به آن وارد شده بود. نمایندگان در چند مرحله گفته بودند که این طرح از دستور کار جلسه مجلس خارج شده و بررسی آن به تعویق افتاده است.
در جلسه علنی روز چهارشنبه ۱۲۱ نماینده به این طرح رای مثبت دادند، ۷۴ نفر با آن مخالفت کردند و ۹ نفر نیز رای ممتنع دادند. با رای موافق نمایندگان این طرح به کمیسیون فرهنگی مجلس ارجاع شده و آنجا در صورت تصویب، بدون اینکه نیازی به رایگیری علنی مجلس داشته باشد، به طور مستقیم برای اجرایی شدن به شورای نگهبان ارسال خواهد شد. با تایید شورای نگهبان این طرح میتواند به صورت آزمایشی اجرا شود.
اصل ۸۵ قانون اساسی این اجازه را به مجلس میدهد که در مواردی بدون ارجاع طرحها به صحن علنی و رایگیری از کلیه نمایندگان، قانونی را در کمیسیونهای داخلی خود تصویب کرده و برای مدت معین و به صورت آزمایشی آن را مستقیما برای اجرایی شدن ابلاغ کند.
بر طبق طرح مصوب، کلیه پیامرسانها و پلتفرمهای داخلی و خارجی بدون مجوز «هیئت ساماندهی و نظارت» قادر به فعالیت قانونی نخواهند بود. بنا بر مفاد این قانون به پلتفرمها و پیامرسانهایی همچون اینستاگرام که اکنون در ایران فیلتر نیستند ۴ ماه مهلت داده خواهد شد تا شرکتی ایرانی را به عنوان نماینده رسمی خود در ایران معرفی کنند. اگر این شبکهها از این کار سر باز زدند، سرعت آنان به حدی کاهش خواهد یافت که استفاده از آنها تقریبا غیرممکن خواهد شد.
همزمان این طرح پیشبینی کرده است که تسهیلات به نمونه پیامرسانهای تولید داخل اعطا شود و پهنای باندی دو برابر پهنای باند پیامرسانهای خارجی به آنها اختصاص یابد. یک نماینده مجلس ایران با بیان اینکه منابع مالی نیز در این طرح برای ساخت پیامرسانهای داخلی دیده شده است، گفت دفعه پیش تنها ۵ میلیارد تومان به پیامرسانهای جایگزین ایرانی تخصیص داده شد در حالی که پیامرسان تلگرام ۳۵۰ میلیون دلار هزینه توسعه خود کرده است.
از زمان ناآرامیهای دی ۹۶ ایران بدینسو که مسئولان جمهوری اسلامی پیامرسان تلگرام را از عاملان مهم شکلگیری آن قلمداد کردهاند، طرحهای متعددی برای مسدودسازی پیامرسانها و شبکههای اجتماعی خارجی آماده و اجرایی شده است. روحالله زم، روزنامهنگار و مدیر کانال تلگرامی آمدنیوز، به دلیل ایفای نقش در همین پیامرسانهای خارجی بود که توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ربوده و اعدام شد.
سید علی ایزدخواه، نماینده مجلس ایران، گفته است طرح مصوب از تیر ۹۹ در کمیسیون فرهنگی مطرح شده و «۱۵۰۰ ساعت کار کارشناسی» روی آن انجام گرفته است. نمایندگان مجلس میگویند طرح ساماندهی فضای مجازی و پیامرسانها به منظور پاسخ به «دغدغهها» و «درخواستها»ی رهبر جمهوری اسلامی تنظیم شده است.
علی خامنهای بارها از وضعیت اینترنت در ایران ابراز نارضایتی کرده و چند ماه پیش در یک سخنرانی اینترنت در ایران را «ول» خوانده بود. این در حالی است که ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، گفته بود «اینترنت ایران فیلترشدهترین اینترنتها در جهان است و از لحاظ اینترنت فیلتر شده جزو ده کشوراول جهان هستیم».
در روزهای گذشته موسسه نظرسنجی دولتی جهاد دانشگاهی ایران، ایسپا، اعلام کرده بود که در حال حاضر ۵۳ درصد مردم ایران از شبکه اجتماعی اینستاگرام استفاده میکنند.
قبل از این بیش از ۵۰۰ هزار نفر از کاربران با امضای کارزاری آنلاین مخالفت خود را با اقدام مجلس بیان کرده بودند.