دیپلمات های اروپایی این روزها از اینکه رویکرد دولت جدید ایران در نهایت گفتگوهای تهران و غرب بر سر احیای برجام را به نابودی بکشاند، نگران هستند.
دیپلمات های اروپایی این روزها از اینکه رویکرد دولت جدید ایران در نهایت گفتگوهای تهران و غرب بر سر احیای برجام را به نابودی بکشاند، نگران هستند.
اگر چه ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور جدید ایران و مسئولان ارشد سیاست خارجی دولت جدید او گفتهاند که مشکلی با ادامه مذاکرات ندارند اما کشورهای غربی نگران هستند که تهران به هنگام بازگشت به مذاکرات برجام خواستههای جدیدی مطرح کند.
برخی دیپلمات های اروپایی احتمال دادهاند که ایران پس از موضع جسورانه ابراهیم رئیسی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل از خود انعطاف کمی در مذاکرات نشان دهد.
تصور تهران از موقعیت آمریکا در جهان
این گروه از دیپلمات ها بر این نظرند که ایران تصور میکند که میتواند از موقعیت ضعیف شده دولت جو بایدن در صحنه جهانی پس از «بحران افغانستان»، «اختلافات دیپلماتیک با فرانسه» و «محکومیت چگونگی برخورد این دولت با پناهندگان هائیتی»، استفاده کند.
با وجود این در حالی که رئیس جمهور ایران وعده خود برای بازگشت به مذاکرات را تکرار میکند و تهران برای جلوگیری از بحران بازرسی های هسته ای در این ماه حرکت کرده است، برخی تحلیلگران سیاسی به تعدادی از شاخص ها اشاره میکنند که نشان میدهد پیشرفت در مذاکرات هسته ای به زودی امکان پذیر نیست.
آنها از نگرانیهای سیاسی در داخل ایران و همچنین انتصاب تندروهای مخالف با توافق برجام به عنوان شاخص هایی که میتواند پیشرفت در مذاکرات هسته ای را به تآخیر بی اندازد، سخن گفتهاند.
به گفته یک دیپلمات اروپایی، ایرانیها ممکن است سعی کنند از آمریکایی ها بیشتر «سود» ببرند.
البته یک دیپلمات دیگر اروپایی به «سی.ان.ان» گفت که مقامات دولت بایدن انتظار ندارند که چنین اتفاقی بیفتد زیرا «به سختی میتوان موضع ایران را در چند ماه گذشته شناسایی کرد.»
صبر محدود واشنگتن
با این حال یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه در حاشیه مجمع عمومی ملل متحد گفت که آمریکا و متحدانش منتظر بازگشت تهران به مذاکرات هسته ای هستند اما «این صبر همیشگی نیست.»
این مقام آمریکایی در مورد برنامهریزی های احتمالی در صورت شکست توافق هسته ای که به طور رسمی به عنوان «برنامه جامع اقدام مشترک» شناخته میشود، گفت: «اگر ما به این نتیجه برسیم که ایران علاقهای برای بازگشت به برجام ندارد یا برجام دیگر مزایای عدم اشاعه هسته ای را که برای آن مذاکره کرده بودیم، برآورده نمیکند یا مواضعی مغایر با بازگشت متقابل آمریکا و ایران به برجام اتخاذ کند، ما باید بر اساس آن اقدام کنیم.»
او در ادامه گفت که اگر نگرانی در مورد برنامه جایگزین وجود داشته باشد، این به ایران بر میگردد که به فعالیتهای هسته ای خود ادامه داده و برای بازگشت به میز مذاکرات برجام تلاش نکند.
در هر حال این مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا گفت که کشورش و دیگر کشورهای عضو برجام ترجیح میدهند که به میز مذاکره بازگردند.
او گفت: «سه ماه از آخرین دور مذاکرات در وین میگذرد و از آن زمان به بعد ایران به توسعه برنامه هسته ای خود ادامه داده است.»
مقام مسئول در دستگاه سیاست خارجی آمریکا گفت که صبر کشورش در حال سر آمدن است. او در ادامه گفت: «پنجره فرصت باز است اما اگر ایران مسیر متفاوتی را در پیش گیرد، آن برای همیشه باز نخواهد بود.»
این سخنان در حالی بیان شده است که ایران تاکنون تاریخی را برای شروع دوباره مذاکرات به اعضای برجام برای آماده شدن اعلام نکرده است. آخرین دور مذاکرات هسته ای در وین حدود سه ماه پیش و در روزهای پایانی کار دولت حسن روحانی انجام شد.
برخی خبرها حکایت از آن دارد که مقام های آمریکایی و اروپایی از آن زمان به بعد نتوانسته اند درباره موضع تهران در مورد مذاکرات هسته ای پس از انتخاب ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهور ایران در اوایل ماه اوت، برداشت شفافی داشته باشند.
مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا گفت که ایران مشخص نکرده است که آیا مایل به ادامه کار دولت پیشین این کشور است یا چارچوب جدیدی برای مذاکرات میخواهد.
هنری رم، معاون تحقیقات و مدیر پوشش دهنده سیاستهای کلان جهانی و خاورمیانه در گروه اوراسیا به «سی.ان.ان» گفت که برخی «تندروهای ایرانی» تأخیر در زمان مذاکرات را یک مزیت میدانند.
او بر این نظر است که دادن زمان بیشتر به ایران، فرصت های بیشتری برای پیشرفت هسته ای این کشور ایجاد میکند و تاخیرها باعث سردرگمی غرب میشود که «هر دوی اینها از نظر برخی از تندروهای ایرانی میتواند به تهران برای بازگشت به میز مذاکرات موقعیت بهتری دهد.»
با این حال رم گفت که انگیزههای ساختاری ایران برای بازگشت به توافق هسته ای همچنان بسیار زیاد است.
او گفت: «توانایی صادرات بیشتر نفت به معنای درآمد بیشتر است و دستیابی به برخی از ذخایر ارزی ۱۰۰ میلیارد دلاری مسدود شده در خارج و تعامل با سیستم مالی بین المللی از دیگر مزایای مذاکرات برای ایران خواهد بود.»
اما رم بر این نظر است که «استدلال تندروهای ایرانی» این است که در مزایای اقتصادی توافق برجام اغراق شده و ایران دیگر از کمپین فشار حداکثری ئونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا جان سالم به در برده است.»
به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید
به گفته رم، «مقام های تندروی ایرانی معتقدند که بهترین راه برای کاهش فشار تحریم ها مذاکره کردن برای آن نیست بلکه خنثی کردن آنها به طور کلی با استفاده از مفهوم اقتصاد مقاومتی علی خامنه ای، رهبر ایران است.»
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران سه شنبه در سخنرانی خود در نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفته بود که «آمریکا به اشتباه تصور میکرد که ما را مستأصل و ویران میکند اما پشتکار ما نتیجه داده است و این پشتکار همیشه خواهد بود.
بن بست در مذاکرات
در هر حال با وجود شواهدی که نشان از بنبست در روند مذاکره دارد، مقام آمریکایی گفت که سایر طرفهای حاضر در مذاکرات هستهای ایران بر دو نکته متفقالقول هستند، «اول اینکه مذاکرات در وین باید در اسرع وقت از سر گرفته شود و دوم باید از همان جایی که متوقف شده بود از سر گرفته شود.»
این مقام آمریکایی در ادامه گفت: «آمریکا و سایر کشورها مایل به صبوری هستند اما محدودیتهایی وجود دارد. او گفت که کشورهای مذاکره کننده با ایران تاکنون «هیچ نشانه ای که نشان دهنده علاقه مثبت ایران برای مذاکره» باشد را مشاهده نکرده اند.
اینک باید دید آمریکا در صورتی که ایران به پیشرفتهای هسته ای خود ادامه دهد و به مذاکرات بینالمللی باز نگردد چه سیاستی را اتخاذ خواهد کرد؟ کشوری که هیچ نشست رسمی با ایران در مجمع عمومی سازمان ملل نداشته است.