یانسا: «اتحادیه اروپا بزرگترین سرمایه‌گذار در منطقه است.اما ما رقبایی داریم مانند چین، روسیه و ترکیه. آنها با سرمایه‌گذاری می آیند و هیچ شرطی ندارند. اگر چشم انداز عضویت در اتحادیه اروپا تضمین شده نباشد، ما این رقابت را خواهیم باخت.»
رهبران اتحادیه اروپا در این هفته در اسلوونی دیدار می کنند تا درباره گسترش اتحادیه به ۶ کشور باقی مانده منطقه بالکان علی رغم گسترش بد بینی ها، گفتگو کنند. بروکسل می خواهد بعنوان تنها بازیگر این منطقه شناخته شود اما با عدم اعلام بازه زمانی برای گسترش اتحادیه به این کشورها، از این هدف بسیار دور است. برای بحث درباره این موضوع در این برنامه گفتگوی جهانی با یانز یانسا، نخست وزیر اسلوونی گفتگو کرده ایم.
یورونیوز: آیا در صورتی که کشورهایی که با معیارهای عضویت در اتحادیه اروپا همسو هستند اجازه ورود به این باشگاه را نداشته باشند، این ریسک وجود دارد که اتحادیه اعتبارش را از دست بدهد؟
یانسا: «بله، البته. این خطر بدیهی است اما از چند سال پیش، گسترش اتحادیه همانطور که در اجلاس تسالونیکی (سالونیک) در سال ۲۰۰۳ تصمیم گرفته شد که عضویت اتحاده برای کشورهای غرب بالکان اعطا شود، این رویکرد در حال بازگشت است. من فکر می کنم این موضوع به آرامی دوباره در حال مطرح شدن است.»
یورونیوز: اما آنچنان که مشاهده می شود هنوز راهی طولانی پیش روست
یانسا: «هنوز راهی طولانی در پیش است. اما پس از مبارزه ای طولانی، ما موفق شدیم کلمه گسترش را در اعلامه بگنجانیم. اکنون که اجتماع ۲۷ کشور عضو برای بازگشت گسترش اتحادیه دوباره روی میز برگشته است، ما قادر به مذاکره یک برنامه زمانی ۱۰ ساله برای این روند نیستیم، اما ما تسلیم نمی شویم.»
یورونیوز: شاهد افزایش تنش ها در چند کشور حوزه بالکان غربی هستیم آیا فکر می کنید اتحادیه اروپا مسئولیتی در این تنش ها دارد زیرا شهروندان امید خود را برای پیوستن به اتحادیه از دست داده اند؟
یانسا: «این منطقه یعنی بالکان غربی یا بالکان، از زمانی که تاریخ شناخته شده ای دارد با تنش مواجه بوده است. برای مثلا اگر شما درباره مرزها صحبت کنید، مرزها هنوز در بالکان غربی مهم اند بنابراین من هیچ راه حل مناسبی که بتواند بر اساس اجماع در منطقه و همچنین در اروپا، پیش گرفته شود نمی بینم. اما راه حل چنین مشکلاتی این است که ما مرزها را کم اهمیت کنیم و با عضویت در اتحادیه اروپا، مرزها اهمیت کمتری خواهند داشت.»
یورونیوز: اما این راه حلی است که خیلی دوردست به نظر می رسد
یانسا: «بستگی دارد»
یورونیوز: آیا این نگرانی را دارید که اگر مثلا اتحادیه اروپا مسیرش را تغییر ندهد و یا زمانبندی یا مهلت خاصی را برای عضویت این کشورها تعیین نکند، این کشورها بیشتر به سمت روسیه یا چین تمایل پیدا کنند؟
یانسا: «اتحادیه اروپا بزرگترین سرمایه‌گذار در منطقه است. بسیار مهم است که آن کشورها قدردان آن باشند. اما در این منطقه ما رقبایی داریم. همانطور گفتید مثلا چین، روسیه و ترکیه. آنها با سرمایه‌گذاری می آیند و هیچ شرطی ندارند اما ما این سرمایه گذاری ها را مشروط به رعایت استاندارهای اروپایی، حاکمیت قانون و اصلاحات می کنیم. مشکلی نیست اگر در انتهای تونل نوری وجود داشته باشد. اما اگر چشم انداز عضویت در اتحادیه اروپا تضمین شده نباشد، ما در مسیر باختن این رقابت پیش خواهیم رفت و این کاملا امر واضحی است.»
یورونیوز: یک خطر واقعی مطرح است؟
یانسا: «یکی و فقط یک مزیت بزرگ در طرف ما وجود دارد و آن عضویت در اتحادیه اروپاست.»
یورونیوز: به موضوع دیگر بپردازیم. شاهدیم که دفاع از اتحادیه اروپا در برابر مهاجرت دوباره در دستور کار قرار گرفته است. افغانستان اکنون موضوع روز است. اجازه بدهید به موضوع مهاجرت بپردازیم زیرا ما مجمع اسکان مجدد اتحادیه اروپا درباره افغانستان را داریم. آیا اتحادیه اروپا باید برای مهاجرت قانونی افغان ها به اروپا تعهد بدهد، برای افغانهای نیازمند مهاجرت قانونی به اروپا؟
یانسا: «خیر»
یورونیوز:آیا اتحادیه اروپا باید به ارزشهای بشردوستانه خود پایبند باشد؟
یانسا: «به نظر من افغانهای نیازمند بخشی از این گروه بودند و در حال حاضر در اروپا هستند. برخی از آنها در ایالات متحده هستند. اما برای بقیه کسانی که می خواهند به دلایل اقتصادی به اروپا مهاجرت کنند، نه. به این دلیل که در ماموریت های ناتو و دیگر کشورها شرکت نکردند و در خطر نیستند، فکر می کنم ما باید فرایندهای نرمال را در نظر بگیریم و اگر معیارهای لازم را کسب کردند به اینجا بیایند و اگر این معیارها را نداشتند خیر و نه به واسطه کرویدرهای بشردوستانه . اتحادیه اروپا اشبتاهی که برخی کشورهای عضو در سال ۲۰۱۵ پس از جنگ سوریه مرتکب شدند را تکرار نخواهد کرد.»
**یورونیوز: یعنی از نظر شما آلمان در سال ۲۰۱۵ اشتباه کرد؟
**
یانسا: «فکر میکم آلمان اشتباه کرد. تصور کنید اسلوونی، کشوری با دو میلیون نفر جمعیت است و ظرف چند هفته از سال ۲۰۱۵، نیم میلیون نفر از این کشور عبور کردند. مرزهای ما و مرزهای برخی دیگر از کشورها فرو ریختند. بنابراین این تنها فاز نهایی پیامدهای این شرایط نیست بلکه شامل فرایند ها، میسرها و مانند آن هم می شود. اگر کارزار برکسیت را به خاطر بیاورید، همه این مهاجرانی که از کرواسی و اسلوونی عبور کردند، همچون فاکتوری از سوی حامیان برکسیت مورد بهره برداری قرار گرفتند.»
یورونیوز: همانطور که گفتید «مورد بهره برداری قرار گرفت» یعنی شاید بخشی از تبلیعات سیاسی در برخی نقاط اروپا باشد
یانسا: «می دانید، دشوار است اگر شما ببینید هزاران مرد نظامی، مردان جوان، مردان دارای توان نظامی بدون خانواده، بدون زن و بچه از مرز عبور می کنند و همه آنها را بعنوان پناهجو می پذیرند. این نباید رخ دهد، شما نمی توانید این را بفروشید.»
یورونیوز: در مورد ارزشهای بشردوستانه رویکردهای متفاوتی در داخل اتحادیه وجود دارد. برخی از کشورهای عضو اصرار دارند که می خواهند از حاکمیت قانون دفاع کنند و برخی از کشورهای دیگر به ویژه کشورهای شرق اروپا نظر متفاوتی در این باره دارند اگر چه آنها معاهداتی را امضا کرده اند که بوضوح توصیف شده که این ارزشها چه هستند. این این مورد چه احساسی دارید؟ این وضعیت چقدر پایدار است؟
یانسا: «آنچه در معاهده نوشته شده است از سویی با استفاده سیاسی یا سوء استفاده از اصطلاح حاکمیت قانون مواجه است. بنابراین ما یک منشور اروپایی داریم، یک منشور حقوق بشر اما در زبان سیاسی به ویژه در پارلمان اروپا هر کس می تواند هر چه را که می خواهد به این لیست اضافه کند بنابراین این اصطلاح از نظر سیاسی سوء استفاده شده است و برای جنگ سیاسی استفاده می شود.»
یورونیوز: اما فکر می کنم آزادی مطبوعات و استقلال قضایی بخشی بوضوح از حاکمیت قانون است
یانسا: «نه. آزادی بیان که شامل آزادی رسانه ها و استقلال قوه قضاییه می شود فقط یک ارزش نیست، آن بخشی از سیستم نه فقط اتحادیه اروپا بلکه بخشی از قانون اساسی هر یکی از کشورهای عضو است. اگر اینطور نباشد، شما نمی توند عضوی ازاتحادیه اروپا باشید.»
یورونیوز: آما آیا شاهد نوعی حمله سیاسی از سوی برخی کشورهای عضو به کشور شما یا مجارستان یا لهستان هستید؟
یانسا: «اگر شما اکثریت رادر پارلمان اروپا در نظر بگیرید که این اکثریت سیاسی است، شما می توانید هر کشور را سرزنش کنید. بنابراین من فکر نمی کنم که این کار خوبی باشد. پارلمان اروپا محلی برای بحث های سیاسی و درگیری های سیاسی است. اما آن در جایگاه مشابهی با کمسیون اروپا و شورای اروپا نیست. بر اساس معاهده، کمیسیون اروپا باید از درگیری های سیاسی دور بماند که این امر تا زمان ریاست یونکر صادق بود و سپس تغییر کرد. من فکر می کنم که این روش خیلی نزدیک به نقض قانون است زیرا کمیسیون باید یک کارگزار صادق در مواجه با مسائل باشد.»
یورونیوز: و اکنون نیست؟
یانسا: «در همه موارد نیست. مثلا به نظر من ورا یوووا بیانیه‌های صادر می کند که نقض آشکار معاهده است. اما او از سوی مطبوعات اروپایی حمایت می شود.»
یورونیوز: آیا شما هنوز می توانید سیاست اروپایی را با کسانی که از منظر شما، رویکرد شما به دموکراسی را مورد حمله قرار می دهند، شکل دهید؟
یانسا: «فکر می کنم که اگر بتوانیم دو سطح از تصمیم گیری دموکراتیک را با هم ترکیب کنیم، اتحادیه اروپا زنده خواهد ماند. یکی در سطح ملی و دیگری در سطح اروپایی. گاهی اوقات تنش هایی رخ می دهد که قابل درک است زیرا این اولین بار است که ما این کار را انجام می دهیم.»