با توجه به بحران ثبات در منطقه، تقاضای پیوستن به اروپا دربردارندهٔ این پیام مهم است که مردم کشورهای متقاضی هم در جهان آزاد جایی دارند و مورد استقبال اتحادیه اروپا هستند.
مولداوی در همسایگی جنگ اوکراین خود را در معرض بحران پناهجویان میبیند. این کشور که یک منطقهٔ جداییطلب هوادار روسیه را نیز در خاک خود دارد پس از حمله روسیه به اوکراین، خواستار عضویت در اتحادیهٔ اروپا شده است. یورونیوز بههمین مناسبت گفتگویی را با ناتالیا گاوریلیتسا نخستوزیر مولداوی ترتیب داده که مشروح آن را در زیر میخوانید.
یورونیوز: با توجه به جنگ در اوکراین امنیت کشورتان را چطور میبینید؟ آیا مولداوی مستقیما از سوی روسیه در خطر است؟
ناتالیا گاوریلیتسا: اتفاقی که در اوکراین در جریان است واقعا مایه تأسف است. ما این جنگ را محکوم میکنیم و با قاطعیت پشتیبان استقلال و تمامیت ارضی اوکراین هستیم. ثبات منطقهٔ ما پیچیدگیهایی دارد و بهخاطر وجود جداییطلبان ترانسنیستریا امنیت آن مسئلهساز است. اخیرا در این منطقه شاهد خطری نبودهایم و همچنان مذاکراتمان را ادامه میدهیم. مولداوی بیطرف است، و این بیطرفی جزو قانون اساسی ماست و امیدواریم که همه به این اصل احترام بگذارند.
یورونیوز: برنامهٔ شما درصورت حملهٔ احتمالی نیروهای روسیه به مرزهایتان چیست؟
ناتالیا گاوریلیتسا: این یک سناریوی فرضی است. بیشتر تمرکز فعلی ما معطوف به مدیریت موج پناهجویان است. بیش از ۲۵۰ هزار نفر از مرز اوکراین وارد خاک ما شدهاند و برآورد میکنیم که حدود ۱۲۰ هزار نفرشان در مولداوی ماندهاند. تعدادی که به نسبت سرانهٔ جمعیت ما بیشترین میزان مهاجر در اروپاست. ما در مرز گنجایش پناهجو هستیم و برای کنارآمدن با این بحران عظیم انسانی کمک زیادی از سوی سازمانهای بینالمللی نیاز داریم. بنابراین بیشتر بر چالشهای پیشرویمان تمرکز داریم تا بر سناریوهای احتمالی.
یورونیوز: مایلم بپرسم که با توجه به مساحت کم کشورتان، برای مهار موج عظیم پناهجویانی که از اوکراین بهسوی مولداوی میآیند چه برنامهای دارید، آیا به همراهی و کمک بینالمللی بیشتری برای حل این مسئله نیاز دارید؟
ناتالیا گاوریلیتسا: قطعا همینطور است. چنان که گفتم، ما در مولداوری با عظیمترین موج پناهجویان روبهرو هستیم، موجی که شاید بهلحاظ سرعتِ رسیدن پناهجو به مقصد، در اروپا بیسابقه باشد. شمار این افراد از برآوردهای پیش از جنگِ سازمان ملل بیشتر بوده. منابع مولداوی بسیار محدود است و ما نیازمند کمک مالی و نیروی انسانی هستیم تا بتوانیم به این پناهجویان رسیدگی کنیم و تا وقتی عملیات نظامی در جریان است این موج ادامه خواهد داشت. بنابراین نیاز داریم مسیر گذر امن بهسوی دیگرکشورها داشته باشیم و همچنین هزینههایی را که طی این چند روز متحمل شدهایم و میشویم را جبران کنیم. اخیرا رسیدن کمکهای مالی شروع شده. بنابراین هنوز بار عظیمی بر دوش ماست.
یورونیوز: شما منطقهٔ جداییطلبی را دارید که یک پایگاه نظامی روسی هم در آن هست. آیا هیچگونه فعالیت نظامی غیرمعمولی در این پایگاه دیدهاید؟ آیا ممکن است سربازان آنجا به جنگ بپیوندند؟
ناتالیا گاوریلیتسا: چنان که اشاره کردم، منطقهٔ جداییطلب ترانسنیستریا را داریم و نیروهای روسی آنجا مستقر هستند. ما در تمامی ۳۰ سال گذشته خواستار خروج این نیروها شدهایم. اما فعلا هیچگونه خطری در زمینهٔ ورود به جنگ از سوی آنها نمیبینیم. اما وضعیت فعلی ناپایدار است و به چگونگی تحولات جنگ اوکراین بستگی دارد. اما چنان که گفتم ما کشوری بیطرفیم و انتظار داریم که شرکای بینالمللی ما نیز مطابق با این اصل بیطرفی با ما رفتار کنند. در حال حاضر برنامهٔ مذاکره با جداییطلبان را داریم و نشانهای از خطر یا درگیری در جنگ ندیدهایم.
یورونیوز: مولداوی هفتهٔ گذشته تقاضای عضویت در اتحادیه اروپا را رسما مطرح کرد. چنین فرآیندی معمولا چندین دهه به درازا میانجامد. آیا با توجه به وضعیت کنونی امیدوارید که این روند تسریع شود؟
ناتالیا گاوریلیتسا: میدانیم که فرآیند عضویت در اتحادیه اروپا یک روند تحول طولانی است. در عین حال، با توجه به بحران ثبات و امنیت در منطقه، تقاضای پیوستن به اتحادیه اروپا برای اهالی کشورهایی که چنین تقاضایی را مطرح میکنند دربردارندهٔ این پیام مهم است که آنها هم در جهان آزاد جایی دارند و مورد استقبال اتحادیه اروپا هستند، اتحادیهای که ارزشهای دموکراتیک، حاکمیت قانون، و رعایت حقوق بشر و قوانین بینالمللی اصول بنیادین آن هستند. و البته ما آمادهٔ انجام اقداماتی هستیم که برای رسیدن به معیارهای عضویت در اتحادیه اروپا ضروریاند.
یورونیوز: برخی احزاب سیاسی مولداوی خواستار آن شدهاند که مولداوی با برگزاری همهپرسی به لهستان بپیوندد تا از این طریق به عضویت اتحادیه اروپا دربیاید. آیا این گزینه محتمل است؟
ناتالیا گاوریلیتسا: این گزینه فعلا مطرح نیست.
یورونیوز: با وجود یک منطقهٔ جداییطلب هوادار روسیه در مولداوی این کشور چطور میتواند عضو اتحادیه اروپا شود؟ روشن است که ولادیمیر پوتین که رؤیای احیای شوروی را در ذهن دارد میکوشد مانع از این کار شود. این مسئله را چطور میبینید؟
ناتالیا گاوریلیتسا: معتقدم که این پرسش هم برپایهٔ فرضیه است. ما فعلا با چارچوب مذاکره دربارهٔ این منطقه توافق کردهایم و براساس تغییر و تحولاتی که شاهد خواهیم بود با شرکای بینالمللیمان همکاری خواهیم کرد تا به بهترین راهحل و شیوهٔ مذاکره برای پیوستن مجدد این منطقه به خاکمان برسیم.
یورونیوز: پیشتر به بیطرفی کشورتان اشاره کردید، این بدان معناست که هیچ برنامهای برای پیوستن به ناتو ندارید؟
ناتالیا گاوریلیتسا: درست است، اصل بیطرفی جزو قانون اساسی ماست و ما به دنبال پیوستن به اتحادیهٔ اروپا خواهیم بود اما به دنبال پیوستن به پیمان ناتو نخواهیم بود.