واقعیت این است که ما می‌خواهیم سیاست دفاعی مشترکی داشته باشیم، و با اوضاع فعلی جنگ اوکراین شاهد لزوم این امر هستید.
طی ۱۲ ماه گذشته هزاران شهروند از سراسر اروپا طی سلسله گفتگوهایی افکار و دغدغه‌هایشان را دربارهٔ قارهٔ سبز مطرح کردند و پیشنهادهایی برای آیندهٔ اروپا ارائه دادند. اکنون مجموعه همایش‌های آیندهٔ اروپا که تجربهٔ منحصربه‌فردی در زمینهٔ دموکراسی بی‌واسطه بود به پایان رسیده است.
برای اطلاع از جزئیات بیشتر دربارهٔ نتایج این همایش‌ها یورونیوز با گی ورهوفستات، نمایندهٔ پارلمان اروپا و ناظر پارلمانی همایش آیندهٔ اروپا گفتگویی ترتیب داده که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.
یورونیوز: آقای ورهوفستات به یورونیوز خوش آمدید. امروز آخرین جلسه عمومی همایش آیندهٔ اروپاست. به نظرتان این کنفرانس موفقیت‌آمیز بوده، کمی توفیق داشته، یا کلاً ناکام مانده؟
گی ورهوفستات: فکر می‌کنم وقتی یکسال پیش این همایش‌ها را شروع کردیم خیلی‌ها معتقد بودند که کنفرانسی با شرکت مردم دربارهٔ آیندهٔ اروپا فایدهٔ چندانی ندارد. همزمان با وجود کووید، بحران عظیم جنگ در اوکراین را هم داشته‌ایم، و بنابراین همگی شاهدیم که اتحادیه اروپا باید اصلاح شود تا در دنیای فردا که دنیایی متفاوت خواهد بود دوام بیاورد، و بتوانیم مدافع منافع شهروندان باشیم و سریعتر و قاطعانه‌تر از گذشته عمل کنیم.
یورونیوز: جذاب‌ترین پیشنهادهای این همایش کدام‌ها بودند؟
ورهوفستات: برای نمونه یکی از پیشنهادهای عمده پایان‌دادن به حق وتوی تمامی اعضای اتحادیه است. تا فرآیند تصمیم‌گیری با هم‌رأیی مطلق اعضا متوقف شود. چون لزوم هم‌رأیی مطلق فعالیت اتحادیه را محدود می‌کند. در مورد بحران مالی و بحران مهاجرت مسئله این بود. و حتی درمورد بحران کووید هم مسئله همین بود. و در زمان جنگ فعلی نیز مسئله همچنان همین است. بنابراین باید این هم‌رأیی مطلق را لغو کنیم و به‌سراغ نظام ساده‌تری نظیر تصمیم‌گیری با رأی اکثریت دربارهٔ هر موضوع برویم تا بتوانیم سریعتر از گذشته عمل کنیم.
یورونیوز: به‌نظرتان تغییر پیمان اتحادیهٔ برای این منظور چقدر شدنی است؟
ورهوفستات: در کل آنچه من می‌دانم این است که پارلمان مسئولیت خودش را در این زمینه می‌پذیرد و ما خواستار تغییر پیمان می‌شویم.
یورونیوز: نظر شهروندان دربارهٔ مسائل اجتماعی مثل کار و مسکن و بهداشت چه بوده؟
ورهوفستات: آنها می‌خواهند اروپا در این زمینه‌ها هم توانایی عمل داشته باشد، تا اتحادیه بتواند خدمات اجتماعی پایه‌ای را درسطح حداقلی در سراسر کشورهای عضو تضمین کند. در مورد مسئلهٔ مهاجرت هم شهروندان در آخرین همایش عمومی طرح جامعی را پیشنهاد کردند تا مسئلهٔ مهاجران در سطح اروپایی حلّ‌وفصل شود، این طرح گزینه‌هایی نظیر هدایت و برخورد با مهاجرت قانونی و غیرقانونی، مسئلهٔ پناهجویان جنگی و اجتماعی و غیره را شامل می‌شود.
یورونیوز: پیشنهاد محبوب شما کدام بوده؟
ورهوفستات: نکتهٔ مورد علاقه‌ٔ خودم مسلماً تشکیل نیروی مسلح اتحادیهٔ اروپاست. واقعیت این است که ما می‌خواهیم سیاست دفاعی مشترکی داشته باشیم، و با اوضاع فعلی جنگ اوکراین شاهد لزوم این امر هستید. می‌دانیم که در اروپا سالانه مجموعا ۲۴۰ میلیارد یورو برای دفاع هزینه می‌کنیم. و این چهار برابر رقم دفاعی روسیه است. اما اگر به اوضاع امروز نگاه کنید می‌بینید که مسلما بدون حمایت شرکای آمریکایی قدرت دفاعی ما کافی نیست. به‌نظر من بیشترین پولی که در اتحادیه اروپا هدر می‌رود هزینهٔ ادارهٔ ۲۷ ارتش جداگانه است. اینها دوباره‌کاری و دوباره‌کاری است و تأثیر لازم را ندارد.
یورونیوز: در یک دههٔ گذشته رعایت دموکراسی و حاکمیت قانون در اولویت اتحادیه اروپا بوده. در این همایش، وقتی با رهبران و مردم کشورهایی نظیر لهستان و مجارستان، یا بقیه صحبت می‌کردید آیا درک مشترکی از این مسئله وجود داشت؟
ورهوفستات: البته درک لزوم حاکمیت قانون چندان دشوار نیست. اما مشکل این است که در برخی کشورها، حاکمان و دارندگان اکثریت در پارلمان فکر می‌کنند چون رأی اکثریت را دارند می‌توانند هر کاری خواستند بکنند. ولی حاکمیت قانون این نیست. مهم این است که در این همایش ما بر اساس پیشنهادهای شهروندان حتی تصمیم گرفتیم پیمان اتحادیه اروپا را تغییر بدهیم تا حاکمیت قانون عملی شود. چون نمی‌توان نادیده گرفت که در خانوادهٔ اروپا برخی از اعضا به فکر پول باشند ولی به فکر ارزش‌ها نباشند.
یورونیوز: دو ماه از آغاز جنگ اوکراین می‌گذرد. این امر چه تغییری در نگاه اروپایی‌ها به‌وجود آورده؟ و آیا این مسئله در این همایش مطرح شده؟
ورهوفستات: بیشتر جلسات گفتگو با شهروندان پیش از جنگ برگزار شده بود، اما شاهد بودیم که نتیجه‌گیری‌های نهایی مردم به‌خوبی با چالش تازه‌ای که پس از جنگ اوکراین پدید آمده سازگار است. صحبت از پایان لزوم هم‌رأیی در زمینهٔ امور خارجه و دفاع مطرح شده، و همچنین دربارهٔ تشکیل فوری اتحادیه‌ای با موضوع انرژی گفتگو کرده‌ایم. ما در اروپا خرید مشترک انرژی نداریم و مسائل انرژی هنوز در سطح ملی طرح می‌شود.
یورونیوز: به نظر شهروندان اروپا باید چه مسیری را در پیش بگیرد؟ تقویت اروپا یا تضعیف آن؟
ورهوفستات: شهروندان به‌شکلی که شما می‌گویید بحث نمی‌کنند. شما روزنامه‌نگار هستید. همه چیز را دسته‌بندی می‌کنید. من هم سیاستمدارم و همین کار را می‌کنم. کسی را دست‌راستی یا دست‌چپی می‌دانم. برخی را مدافع اروپا و برخی را مخالف اروپا یعنی اروپاستیز یا اروپادوست می‌بینیم. اما شهروندان کاملا متفاوت‌اند و همگی کم‌وبیش نظرات یکسانی دارند. آنها اروپا را دوست دارند. و معتقدند که راه حل بسیاری از مشکلات ما اتحادیه اروپاست. اما طرز کار کنون اتحادیه را نمی‌پسندند. باید گفت آنها اتحادیهٔ اروپای فعلی را بازتاب آرزو و خواست‌شان نمی‌دانند. و این درک میان تمامی شهروندان مشترک است، چه آنها که خود را بدبین به اروپا می‌دانند و چه آنها که خود را خوشبین به اروپا می‌دانند. این درس بزرگی است. مردم اروپا را دوست دارند و رؤیای اروپای واحد را دارند. آنان واقعا فکر می‌کنند که آیندهٔ این قاره در گرو بقای اتحادیه اروپاست. اما انتقادهای زیادی از طرز کار فعلی این اتحادیه دارند.
یورونیوز: نیروهای ملی‌گرا و عوام‌گرا در اروپا پیشتر با انتقاد از این همایش آن را ابزار فدرالی‌کردن اروپا خوانده‌اند. شما در این‌باره چه فکر می‌کنید و آیا چنین نظراتی هم در همایش شنیده شده؟
ورهوفستات: قطعا، چون در میان شهروندان حاظر در نشست‌ها بسیاری منتقد اروپا بودند و نسبت به آن سوء ظن داشتند. همه این افراد حاضر بودند ولی سرانجام باید به نظرات و پیشنهادات مشترکی می‌رسیدند. خود من شاهد بودم که در ابتدای کار احزاب راست افراطی از این همایش‌ها استقبال می‌کردند. اما وقتی پیشنهادهای شهروندان را دیدند گفتند خب این چیزی نیست که ما می‌خواهیم، پس دیگر از این برنامه هم خوشمان نمی‌آید. فکر می‌کنم این کار در حق شهروندان انصاف نیست. شهروندان نظر داده‌اند و باید نظرشان را جدی گرفت و اجرا کرد.