استفاده روسیه از پهپادهای شاهد-۱۳۶ در اوکراین نشان دهنده گسترش زرادخانه نظامی و تسلیحاتی ایران به خارج از خاورمیانه است، منطقه‌ای که تهران در آن از موفقیت هواپیماهای بدون سرنشین خود برای تحت فشار قرار دادن آمریکا و متحدانش استفاده می‌کند.
آگهیوال استریت ژورنال در گزارشی با موضوع استفاده روسیه از پهپادهای بدون سرنشین ایرانی اعلام کرد که این پهپادهای انتحاری خطرات جدیدی برای ارتش اوکراین و نظامیان این کشور محسوب می‌شوند.
این نشریه آمریکایی در گزارش خود به نقل از فرماندهان اوکراینی آورده است که هواپیماهای بدون سرنشین «شاهد-۱۳۶» ایران که پیش‌تر تحویل نظامیان روسیه شده است طی هفته گذشته حملات ویرانگری را در منطقه خارکیف انجام داده‌اند.
منابع یاد شده به وال استریت ژورنال گفته‌اند که روسیه در نخستین مورد از استقرار گسترده سیستم تسلیحاتی خارجی پس از آغاز جنگ موفق شده است که با بهره بردن از پهادهای ایرانی آسیب‌های جدی به نیروهای اوکراینی وارد کند.
سرهنگ رودیون کولاگین، فرمانده توپخانه هنگ ۹۲ مکانیزه اوکراین در این خصوص گفته است که پهپادهای شاهد-۱۳۶ ایران طی هفته گذشته به دفعات بر فراز مواضع زرهی و توپخانه اوکراین واقع در شمال شرقی منطقه خارکیف ظاهر شدند.
به گفته این فرمانده ارتش اوکراین روسیه پهپادهای یاد شده را به رنگ تجهیزات نظامی خود در آورده و بر آنها نام «ژرانیوم ۲» گذاشته است.
پهپادهای ایرانی که معمولاً دو صورت جفت به پرواز درمی‌آیند و سپس به اهداف خود حمله می‌کنند تنها در منطقه عملیاتی هنگ ۹۲ مکانیزه اوکراین دو هویتزر خودکششی ۱۵۲ میلی متری، دو هویتزر خودکششی ۱۲۲ میلی متری و همچنین دو نفربر زرهی «بی‌تی‌آر» را منهدم کرده‌اند.
سرهنگ کولاگین می‌گوید که روسیه قبل از استفاده گسترده از پهپادهای شاهد ماه گذشته دست به عملیات آزمایشی زده و موفق شده بود با استفاده از پهپاد یک هویتزر یدک‌کشی ۱۵۵ میلی‌متری از نوع ام-۷۷۷ را که از سوی ایالات متحده در اختیار ارتش اوکراین قرار گرفته بود، هدف قرار دهد.
به گفته این فرمانده ارشد ارتش اوکراین یک پهپاد دیگر ایرانی که در جریان عملیات آزمایشی یاد شده نیز دچار نقص فنی شده بود رهگیری و منهدم شد.
به نظر می رسد پهپادهای ایرانی تا کنون بیشتر در منطقه خارکیف به کار گرفته شده و در عملیات تهاجمی مشارکت کرده‌اند.
این همان منطقه‌ای است که هنگ ۹۲ مکانیزه اوکراین به همراه بخشی دیگر از نیروی نظامی تحت امر کی‌یف طی ماه جاری در آن دست به حمله‌ای بزرگ زدند و حدود ۸ هزار و پانصد کیلومتر مربع از سرزمین های اشغال شده را پس گرفتند.
نیروهای اوکراینی همچنین در این حمله موفق شدند صدها تانک، توپ و زره پوش روسی را منهدم کنند و یا به غنیمت بگیرند.
فرمانده توپخانه هنگ ۹۲ مکانیزه اوکراین در ادامه یادآور می‌شود که روس‌ها «در مناطق دیگر به خوبی از قدرت آتش توپخانه‌ای استفاده می‌کنند» اما در خارکیف به جهت بهرهمند نبودن از این مزیت به استفاده از پهپادهای ایرانی روی آورده‌اند.
در گزارش وال استریت ژورنال همچنین به نقل از اسکات کرینو، بنیانگذار و مدیر اجرایی یک شرکت مشاوره استراتژیک آمده است که پهپادهای شاهد-۱۳۶ می توانند یک وزنه قوی در برابر سیستم های تسلیحاتی پیشرفته مانند راکت‌انداز‌ه‌های چندگانه هیمارس که ایالات متحده در اختیار اوکراین قرار داده، محسوب شوند.
به گفته این متخصص امور استراتژیک، حضور شاهد-۱۳۶ در جنگ اوکراین بدون شک برنامه‌های عملیاتی کیف را دستخوش تغییر می‌کند.
وی در ادامه همچنین می‌افزاید که «وسعت میدان نبرد در اوکراین بی شک دفاع در برابر پهپادهای شاهد-۱۳۶ را بسیار سخت می‌کند.
آقای کرینو سپس یادآور می‌شود که پهپادهای شاهد-۱۳۶ را می توان با تأثیرگذاری بسیار زیاد هم برای هدف قرار دادن یک سیستم راداری و همزمان برای حمله سامانه‌های توپخانه‌ای مورد استفاده قرار داد.
وی با تاکید بر این موضوع که پهپادهای ایرانی همچنین دارای سیستم‌های ضد جمینگ است و این مسئله می تواند کار مقابله با آنها را برای نیروهای اوکراینی سخت کند، افزود: «هنگامی که یک شاهد روی هدف قفل شود، توقف آن دشوار خواهد بود.»
استفاده روسیه از پهپادهای شاهد-۱۳۶ در اوکراین نشان دهنده گسترش زرادخانه نظامی و تسلیحاتی ایران به خارج از خاورمیانه است، منطقه‌ای که تهران در آن از موفقیت هواپیماهای بدون سرنشین خود برای تحت فشار قرار دادن آمریکا و متحدانش استفاده می‌کند.
آگهیاین مسئله همچنین از دید وال استریت ژورنال کاستی‌های موجود در تجهیزات پهپادی روسیه را نشان می‌دهد که نتوانسته‌اند با قدرت آتش و حمله پهپادهای مسلح اوکراین برابری کند.
اسرائیل و غرب ایران و گروه های نیابتی این کشور را به استفاده از پهپادهای تهاجمی برای حمله به تاسیسات نفتی عربستان سعودی، پایتخت امارات متحده عربی، مواضع سربازان آمریکایی در سوریه و همچنین نفتکش ها در خلیج عمان طی سال‌های اخیر متهم کرده‌اند.
از سوی دیگر، وزارت دفاع بریتانیا نیز سه روز پیش در آخرین به روز رسانی اطلاعاتی خود اعلام کرد که روسیه به احتمال زیاد روسیه برای نخستین بار پهپادهای ایرانی را در اوکراین مستقر کرد و در جریان عملیاتی از آنها استفاده کرده است.
وزارت دفاع بریتانیا همچنین با اشاره به برد احتمالی ۲ هزار پانصد کیلومتری شاهد-۱۳۶ یادآور شده که به نظر می رسد مسکو از این پهپادها فعلا برای حملات تاکتیکی در نزدیکی خطوط مقدم به جای انهدام اهداف استراتژیک در عمق خاک اوکراین استفاده می کند.
در ادامه این گزارش باز هم به نقل از سرهنگ کولاگین، فرمانده توپخانه هنگ ۹۲ مکانیزه اوکراین آماده است: پهپادهای ایرانی نسبتاً کوچک هستند و در ارتفاع بسیار پایین پرواز می کنند و این امر شناسایی آنها را برای سامانه‌های پدافند هوایی اوکراین دشوار می کند.
آگهیاو همچنین گفت امیدوار است که ایالات متحده و متحدانش بتوانند فناوری‌های پیشرفته‌تر ضد پهپاد را در اختیار اوکراین قرار دهند یا برای ایجاد اختلال در ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه وارد عمل شوند.
ایران پیش‌تر تحویل پهپادهای تهاجمی به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین را رد کرده بود. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران پس از انتشار خبرهایی با این مضمون به همتای اوکراین خود اطمینان داده بود که چنین موضوعی صحت ندارد.
این در حالیست که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده ماه ژوئیه گذشته به بازدید تنی چند از مقامات دفاعی روسیه از ایران اشاره کره و مدعی شده بود که مسکو بر اساس یک جدول زمانی تسریع شده خود را برای خرید بیش از صدها پهپاد ایرانی، از جمله پهپادهای دارای قابلیت تهاجمی آماده می‌کند.