سازمان فضایی آمریکا، ناسا، به تازگی تصاویری منتشر کرده است که چشم‌اندازی متفاوت از پهنه کیهان را در برابر چشمان مخاطبان می‌گذارد.
آگهییک «چهره» ترسناک و یک شکل شبح‌مانند از دستی انسانی، دو عکس تازه‌ای هستند که به تازگی توسط فضاپیماهای ناسا به زمین مخابره شد‌ه‌اند.
این تصاویر هرچند در نگاه اول سوال‌برانگیز و اسرارآمیز به نظر می‌رسند، با این حال هر کدام نمایانگر جلوه‌ای شگرف از پیچیده‌ترین فعل‌و‌انفعالات کیهانی هستند.
عکس نخست که در نگاه اول چهره‌ای درهم‌ریخته از کیهان را در ذهن تداعی می‌کند، در اصل توسط فضاپیمای «جونو» ناسا از فراز سیاره مشتری گرفته شده است. این کاوشگر که از سال ۲۰۱۶ به دور سیاره مشتری و برخی از بزرگترین قمرهایش می‌چرخد، روز ۷ سپتامبر در پنجاه و چهارمین پرواز خود از نزدیک بزرگترین سیاره منظومه شمسی عکسی را از این سیاره غول‌پیکر ثبت کرد.
در این تصویر ابرهای متلاطم و طوفان‌های سطحی منطقه شمالی مشتری به نام «جت ان۷» (Jet N7) به چشم می‌خورند، در حالی که در میانه آن خط تقسیمی آشکار دیده می‌شود که شب و روز مشتری را از هم جدا می‌کند.
زاویه کم نور خورشید، توپوگرافی پیچیده ویژگی‌های این منطقه را برجسته می‌کند. دانشمندان از این ویژگی‌ها برای درک بهتر فرآیندهای رخ‌داده در جو مشتری و مطالعه آنها استفاده کرده‌اند.
نحوه قرارگیری تصادفی ابرهای مشتری، که به یکی از تابلوهای پابلو پیکاسو شباهت دارد، باعث شده است ناظران چهره‌ها و اشیاء آشنایی را در این تصویر پیدا کنند. پدیده‌ای روانی که به نام «پاریدولیا» یا معنی‌پنداری معروف است.
کاوشگر جونو در حین ثبت این تصویر در حال پرواز از فراز حدود ۷۷۰۰ کیلومتر ابرهای سیاره مشتری و در عرض جغرافیایی حدود ۶۹ درجه شمالی بوده است.
در همین حال ناسا تصویری دیگر منتشر کرده است که در آن ابری کیهانی همچون یک دست انسان دیده می‌شود. این ابر مملو از ذرات پرانرژی، سحابی عظیم « MSH 15-52» را در فاصله ۱۶ هزار سال نوری از زمین نشان می‌دهد.
این توده گاز و غبار ۱۵۰۰ سال پیش زمانی ایجاد شد که سوخت هسته یک ستاره غول‌پیکر به اتمام رسید و ستاره در خود فروریخت.
برای توضیح این پدیده باید گفت که با فروپاشی ستاره، بقایای متراکمی به نام ستاره نوترونی از آن برجا می‌مانند. آن دسته از ستارگان نوترونی در حال چرخش که دارای یک میدان مغناطیسی قوی هستند اصطلاحا «تپ‌اختر» نامیده می‌شوند.
تپ‌اخترهای تازه تشکیل شده فواره‌هایی از ذرات پرانرژی را به فضای بیرونی می‌فرستند و بادهای قدرتمندی دارند که این سحابی خاص را ایجاد کرده‌اند.
تصویر ویژه از این سحابی، که بسیار شبیه یک دست ارغوانی شبح‌مانند با نوک انگشتانی درخشان به نظر می‌رسد، از ترکیب داده‌های رصدخانه پرتو ایکس چاندرا و کاوشگر قطب‌سنجی پرتو ایکس (IXPE) ناسا به دست آمده است.
رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ناسا برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ تپ‌اختر معروف به «PSR B1509-58» را مشاهده کرد. در آن زمان اخترشناسان به سرعت متوجه شدند که باد تپ‌اختر درخشان آن موسوم به «MSH 15-52» شباهت زیادی به دست انسان دارد و ۵ انگشت کف و مچ دست در آن قابل تشخیص هستند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در تصویر یک ابر کوچک و زرد و نارنجی در بالاتری قسمت نوک انگشتان به چشم می‌خورد که همچون جرقه‌‌هایی آتشین می‌درخشد؛ این ابر بخشی از بقایای انفجار ابرنواختری است که تپ‌اختر را ایجاد کرده است.
کاوشگر قطب‌سنجی پرتو ایکس ناسا ، ۱۷ روز را صرف مشاهده و ثبت این سحابی کرده است. این طولانی‌ترین ماموریت این رصدخانه فضایی از زمان پرتاب در دسامبر ۲۰۲۱ است.
«ژوزفین وانگ»، محقق در دانشگاه استنفورد، درباره ثبت این عکس می‌گوید: «همه ما با پرتو ایکس به عنوان یک ابزار پزشکی تشخیصی انسانی آشنا هستیم. در این تجربه ما از این پرتو جهت تماشای کیهان بهره گرفتیم و اطلاعاتی برایمان آشکار شد که پیش از این از چشمانمان پنهان بودند.»
یافته‌های رصد تازه روز دوشنبه در نشریه علمی «Astrophysical» منتشر شده است.