بلیط‌های ۹ یورویی سفر در آلمان؛ حاصل اجرای طرح سه ماهۀ دولت چه بود؟

آگهی

کمتر از یک هفتۀ دیگر، طرح آزمایشی فروش بلیط‌های ۹ یورویی برای انجام سفرهای درون شهر در آلمان به پایان می‌رسد.

این طرح که از اول ماه ژوئن و برای مدت سه ماه به اجرا گذاشته شد، باعث شد که هزینه‌های حمل و نقل ساکنان این کشور بطور قابل توجهی کاهش یابد.

در این مدت حدود ۳۸ میلیون نفر از ساکنان و گردشگران، در سراسر آلمان بلیط‌هایی ۹ یورویی خریداری کردند که هر بلیط برای مدت یکماه اعتبار داشت و می‌توانستند با آنها از تمام اتوبوس‌ها، ترامواها، متروها و قطارهای منطقه‌ای (برای انجام سفرهای کوتاه) استفاده کنند.

خریداران این بلیط‌ها، هم افرادی بودند که قصد استفاده از اتوبوس‌های درون شهری برای رفتن به سوپرمارکت‌ها را داشتند و هم کسانی که از این امتیاز برای انجام سفری یک‌روزه و تقریبا رایگان از مونیخ به سمت مناطق کوهستانی، یا از برلین به سمت سواحل شنی دریای بالتیک استفاده می‌کردند.

برخی نیز از این فرصت، برای انجام یک سفر ریلی مقرون به صرفه به سراسر کشور استفاده کردند.

محبوبیت استفاده از این بلیط‌ها تا به آنجا بوده که بسیاری از سیاستمداران آلمان هم اکنون سعی دارند خود را مبدع یا حامی این طرح معرفی کنند و اولاف شولتس، صدراعظم این کشور نیز اعلام کرد که این طرح «یکی از بهترین ایده‌های ائتلاف حاکم» بوده است.

آخرین مهلت استفاده از مزایای این طرح ۳۱ ماه اوت است و دولت در حال حاضر برنامه‌ای برای تمدید آن ندارد؛ با این وجود از هم اکنون چند پیشنهاد به عنوان ایده‌های جایگزین مطرح شده است.

نتایج مثبت و منفی اجرای طرح

آلمان اولین کشوری نیست که حمل و نقل عمومی رایگان یا تقریباً رایگان داشته، اما بزرگترین کشوری است که تا کنون چنین آزمایشی را انجام داده است. 

دولت همچنین برای عملی کردن این طرح، یک بودجه ۲.۵ میلیارد یورویی برای کمک به شبکه‌های حمل و نقل‌ شهری و منطقه‌ای اختصاص داده بود.

طرح فروش بلیط‌های ۹ یورویی، توسط سبزهای آلمان پیشنهاد شد و بخشی از یک برنامۀ بزرگتر با هدف کاهش مصرف سوخت، مهار تورم و کاهش هزینه‌های زندگی همچنین ایجاد انگیزه برای مردم بود تا خودروهای شخصی خود را کناری بگذارند و به سیستم‌های حمل و نقل عمومی روی آورند.

هنوز خیلی زود است که قاطعانه گفته شود آیا پرداخت چنین هزینه‌ای ارزشش را داشت یا خیر؛ وزیر حمل و نقل آلمان نیز اعلام کرد که گزارش مطالعه گسترده‌ای که دربارۀ تأثیرات فروش بلیط ۹ یورویی در دست انجام است، در ابتدای ماه نوامبر آماده و منتشر خواهد شد.

اما ارزیابی‌های اولیه نشان می‌دهد که طرح به برخی از اهدافش رسیده؛ اگرچه در راه اجرای آن مشکلاتی نیز وجود داشته است. بطور مثال در این مدت فشار قابل توجهی به شبکه راه آهن آلمان وارد شده؛ چراکه تقاضا برای انجام سفرهای ریلی بطور قابل توجهی افزایش یافته است.

به گزارش اداره آمار فدرال آلمان، به لطف این طرح یک پنجم آلمانی‌ها برای اولین بار استفادۀ منظم از سیستم حمل و نقل عمومی را آغاز کرده‌اند و سفرهای ریلی نیز در ماههای ژوئن و ژوئیۀ امسال در مقایسه با دورۀ مشابه در سال ۲۰۱۹ میلادی (قبل از شیوع کرونا) افزایشی ۴۲ درصدی داشته است.

اگرچه کاهشی در میزان استفاده از خودروها دیده نشده اما بررسی پژوهشگران دانشگاه پوتسدام نشان داده که استفاده از این بلیط‌ها باعث کاهش ۶ تا ۷ درصدی سطح آلودگی هوا در سراسر آلمان (بویژه در طول هفته کاری و در مناطق شهری) شده است.

استقبال مردم از این طرح درخور توجه بوده؛ چراکه باعث حذف هزینه حمل و نقل از بودجه خانوارها شده است. در حالت معمول هزینه ماهانۀ داشتن یک کارت حمل و نقل عمومی در برلین ۸۶ یورو و در هامبورگ ۱۱۵ یورو است و فروش بلیط‌های ۹ یورویی باعث کاهش ۲ درصدی نرخ تورم فزاینده در این ماهها شده است.

بیشترین مشکلی که در زمان اجرای طرح دیده شد، ناتوانی شبکه حمل و نقل ریلی آلمان در پاسخ به موج فزایندۀ مسافرانی بوده که خواستار سفر به مقاصد گردشگری بودند. زیرا از آنجا که این طرح تنها برای مدت ۳ ماه اجرا می‌شد؛ برای اپراتورها غیرممکن بود که قطار یا واگن‌های اضافی را در شبکه‌های حمل‌ونقل شهری یا خطوط قطار محلیِ مناطق محبوب فعال کنند.

منتقدان همچنین می‌گویند که این کار برخی رفتارهای درست شهروندان را تغییر داده است؛ از جمله افرادی که بطور معمول پیاده‌روی را بر استفاده از خودرو ترجیح می‌دهند در این سه ماه حتی برای طی مسافت‌های کوتاه به وسایل حمل و نقل عمومی روی آورده‌اند.

آن دسته از شرکت‌های اتوبوسرانی که در بخش «مسافت‌های طولانی» فعالند و تحت پوشش این طرح نبودند نیز از کاهش شدید تعداد مسافران در تابستان امسال شکایت داشتند.

آگهی

پیشنهادهای جایگزین چه هستند؟

سبزهای آلمان طرح جدیدی را پیشنهاد داده‌اند تا بر اساس آن، معافیت‌های مالیاتی خودروهای شرکتی کاسته شود و در مقابل آن، دو سوم هزینه بلیط‌های ماهانۀ کارکنان این مراکز در سراسر کشور پرداخت شود.

آنها همچنین پیشنهاد داده‌اند که به ۱۶ ایالت آلمان اختیارات بیشتری داده شود تا یک برنامه حمل و نقل کم هزینه را اجرا و خودشان تامین مالی کنند.

مارکوس سودر، رهبر ۵۵ ساله اتحادیه سوسیال مسیحی در ایالت بایرن (باواریا) نیز از طرح «بلیط قطار روزانۀ ۱ یورویی» در صورت خرید یک کارت سفر سالانۀ ۳۶۵ یورویی حمایت کرده است.

اتحادیه شرکت‌های حمل و نقل آلمان نیز پیشنهاد کرده که یک «بلیط ماهانۀ ۶۹ یورویی» که در سراسر این کشور معتبر است، ارائه شود و برای اجرای این پیشنهاد نیز سالانه یک یارانه ۲ میلیارد یورویی پرداخت گردد.

اجرای طرحی مشابه در اسپانیا

دولت اسپانیا اعلام کرد که با الهام از آلمان، قطارهای منطقه‌ای را در سراسر این کشور از سپتامبر تا پایان سال جای میلادی رایگان خواهد کرد تا راهی برای کاهش هزینه‌های خانوارها باشد.

آگهی

مادرید همچنین قصد دارد در چهارچوب مبارزه با تغییرات آب و هوایی و از مسیر پرداخت یارانه، هزینه‌های استفاده از سیستم حمل‌ونقل عمومی را به میزان یک سوم کاهش دهد.

مقامات هر دو کشور آلمان و اسپانیا می‌گویند طرح‌هایی که به اجرا گذاشته‌اند را نباید یک خواستۀ سیاسی دانست بلکه آنها یک ضرورت سیاره‌ای هستند؛ بویژه آنکه بحران آب‌وهوایی ابعادی کاملاً متفاوت با همه بحران‌های دیگر دارد.