موضوع این برنامه “ بیست و پنج ثانیه” سیاست های مهاجرتی اروپا و به خطر افتادن توافق شنگن است. با حضور سه میهمان و کارشناس سعی شده است تا سئوالات و دغدغه های اصلی این مسئله، مطرح و نقطه نظرات آنها بصورت شفاف در اختیار بینندگان یورونیوز قرار گیرد.
مهاجرت ساکنان شمال آفریقا به مقصد اروپا و از مسیر جزیره کوچک لامپدوزا موجب بوجود آمدن بحرانی تازه در سطح اتحادیه اروپا شد. در پی آن بود که سیاست های مهاجرتی کشورهای اروپایی و حتی ماهیت منطقه شنگن با سئوالات اساسی ای روبرو گردید. برخی از ایتالیایی ها هجوم دههاهزار پناهجو به کشورشان را سونامی انسانی نامیده اند، یک تجاوز و حتی یک بمب ساعتی.
برخی از این پناهجویان به کشورهایشان بازگردانده شده اند و بعضی دیگر همچنان سرگردان. عقب نشینی دولت ایتالیا با صدور ویزای شنگن برای عده ای از پناهجویان، این حق را برای این افراد ایجاد کرد که آزادانه در 25 کشور عضو شنگن تردد کنند. این امر با واکنش کشورهای همسایه ایتالیا و در راس آنها فرانسه مواجه شد. ایجاد پست های بازرسی مرزی و دیپورت کردن بعضی از پناهجویان به ایتالیا، بر بحران در اتحادیه اروپا دامن زد.
در این بین، مقامات ایتالیایی خشمگینانه بروکسل را متهم کردند که آنها را تنها گذاشته است. ژوزه مانوئل باروسو رییس کمیسیون اروپا از تونس خواست تا جلوی روند رو به افزایش این مهاجرت های غیرقانونی را بگیرد و از سوی دیگر نسبت به سوء استفاده جریانهای فکری راست افراطی اروپا از این وضعیت هشدار داد. جریانهایی که به زعم عده ای در حال احیا شدن در اروپا هستند.
اما میهمانان این برنامه در بروکسل در استودیوی پارلمان اروپا، دانیل اندرس، رییس دفتر اروپایی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل؛ سعاد سباعی نماینده پارلمان ایتالیا و عضومراکشی الاصل حزب سیلویو برلوسکونی از رم؛ و دست آخر نیکولا گرو ورد از روزنامه “ وست فرانس” و کارشناس مسائل اروپا و فرانسه .
برنامه را با یک سئوال مشترک برای هر سه شما شروع کنیم. آیا سیاست های مهاجرتی اروپا شکست خورده است؟
دانیل:” نمی خواهم بگویم شکست خورده است اما چیزی که باید به آن توجه داشته باشیم این است که حقوق مختلفی وجود دارد. حق پناهندگی برای افرادی که نیازمند برخورداری از پناهندگی سیاسی هستند، در اروپا وجود دارد و از طرف دیگر با وضعیتی مواجه هستیم که یکدفعه تعداد مهاجران به اروپا افزایش زیادی پیدا کرده است. هم اکنون ایتالیا با چهارهزار پناهنده بیشتر از حدمعمول مواجه است و 25 هزار تونسی هم داریم که تا پیش از این در رده افرادی که بطور بالقوه امکان داشت روزی پناهنده شوند، قرار نداشتند.
یورونیوز: سعاد نظر شما چیست؟
سعاد:” بله. اروپا در مورد مسائل مربوط به مهاجرت با شکست روبرو شده است. نمی شود به یک کشور حمله نظامی کرد و نتایج آنرا هم در نظر نگرفت. خوب نتیجه آن می شود مهاجرت و جلای وطن. ولی مشکل اصلی این مهاجرتها برای ایتالیا بوده، برای سیسیلی ها و ساکنان جزیره لامپدوزا… اما اسطوره اروپای واحد دیگر تقریبا وجود ندارد.
نیکولا، بنظر شما کسی مسئول این وضعیت است؟
نیکولا:” من فکرمی کنم که سیاست مهاجرتی اروپا کاملا شکست نخورده است. این زمانه است که تغییر کرده. هم اکنون دیگر اوضاع بیست سال پیش که باید کنترل انجام می شد و در واقع از بین متقاضیان مهاجرت افرادی انتخاب می شدند، حاکم نیست. خیلی از دولتها وکشورها دیگر تمایلی به این نوع از مهاجرت ندارند. روزی این قوائد خوب بودند ولی الان باید با واقعیت های موجود وفق داده بشوند و نیازمند تجدید نظرند.”
یورونیوز: با سعاد ادامه دهیم. آیا امروز شاهد وقوع یک جنگ سرد بین کشورهای اروپایی هستیم. مثلا تظاهرات، ضد کارگران ایتالیایی در بریتانیا یا مسئله مربوط به محدودیت های اعمال شده در مورد بلغارستان و رومانی. آیا واقعا یک جنگ سرد شروع شده؟
سعاد:” بله. متاسفانه شاهد جنگ سرد هستیم. مشکل اصلی اینجاست که برای جنگ و حمله به مردم و افروختن آتش انقلاب در کشورهای شمال آفریقا، دقیقا برنامه ریزی شده است ولی در مورد مسئله مهاجرت و نتایج چنین سیاست ایی، تاکید می کنم: نتایج آن، هیچ فکری نشده است.”
یورونیوز: دانیل این اشتباه از کجا ناشی می شود؟
دانیل:” با این مسئله موافقم که در وضعیت کنونی باید تلاش بیشتری کنیم اما باید به نکته دیگری هم توجه داشت: ششصد هزار نفر خاک لیبی را ترک کرده اند ولی فقط پنج هزار نفر به اروپا آمده اند. بنابراین بار اصلی بر روی دوش کشورهای همسایه لیبی، یعنی مصر و تونس بوده است و اروپا به همراه جامعه بین الملل باید کمک بیشتری به این کشورها ارسال کند. کمیساریای پناهندگان حتی پول اولیه لازم برای این کار را هم وصول نکرده است.”
یورونیوز: نیکولا، آیا مسئله مهاجرت ممکن است به شکاف دراتحادیه اروپا بینجامد؟ آیا شنگن به خطر افتاده است؟
نیکولا:” سالهاست که چنین شکافی در اتحادیه اروپا بوجود آمده است. اینکه بگوییم شنگن به خطر افتاده یا شاهد جنگ سرد هستیم، شاید کمی اغراق آمیز باشد ولی بدیهی است که وضعیت تغییر کرده و کشورهای شمال دیگر مثل سابق خواهان پذیرش مهاجران نیستند. کشورهای جنوب که میزبان اکثر مهاجران هستند هم، نمی خواهند به تنهایی هزینه های ناشی از این کار را تقبل کنند. کشورهای مرکزی در بین ایندو گیر افتاده اند و تمایلی به ادغام مهاجران ندارند. در کل هیچ کشوری نمی خواهد هزینه های مهاجران را به گردن بگیرد و از این جهت است که مفهوم شنگن باید تغییر کند.”
یورونیوز: تغییر…اما سعاد به نظر شما شنگن در حال از بین رفتن و شکاف برداشتن است؟
سعاد:” بله. شنگن در حال شکاف برداشتن است. همانطور که گفتم. اتحادیه اروپا یک اسطوره است. ما نمی توانیم خواهان نفت برخی کشورها باشیم و به کشورهای دیگر کمک نکنیم. باید یک طرح مارشال برای کمک به این کشورها ترسیم شود.
یورونیوز: دانیل، بعنوان کسی که از بیرون مسئله را نگاه می کند، بنظر شمااتحادیه اروپا در قبال مسئله مهاجران باید چه سیاستی اتخاذ کند؟
دانیل:” همانطور که سعاد گفت، به نظر من هم در این مرحله باید به همسایگان کشورهای بحران زده شمال آفریقا کمک بیشتری کرد. در عین حال باید پناهندگان لیبیایی، که در وضعیت کنونی جایی برای رفتن ندارند را هم قبول کرد من فکر می کنم این دو حداقل کارهایی هستند که اروپا در حال حاضر باید انجام دهد.”
یورونیوز: نیکولا. اینکه بگوییم اروپا باید با آغوش باز به مردم کشورهای دیگر کمک کند، فکر خیلی قشنگی است اما راست افراطی و طرفداران آنها را در اروپا داریم. بعضی از آنها مواضع انتقادی جدی نسبت به مسئله مهاجرت دارند؟
نیکولا:” به اعتقاد من در قدم اول باید سیاست مهاجرتی درستی تعریف شود. در حال حاضر، فقط کارهای کوچکی انجام شده است. یک محدوده شنگن درست کرده ایم و تردد در داخل آنرا آزاد گذاشته ایم. بعد گفته ایم که هر کشورعضوی که پناهندگان وارد خاکش می شوند، خودش مسئول مدیریت آن است و هم اکنون می بینیم که این سیستم دیگر جواب نمی دهد. یا باید دست روی دست گذاشت و این یعنی بن بست و بازگشت به وضعیت پیشین، یا اینکه باید نشست و با کمک یکدیگر سیاست های مهاجرتی مشترکی را وضع کرد.
یورونیوز: سعاد، سئوال من از شما هم همین است. برای اینکه آقای برلوسکونی با فشار زیادی از سوی جریان مخالف مهاجرپذیری روبروشده است. الان باید چه کار کرد؟
سعاد:” اما مشکل بزرگی در اروپا وجود دارد به نام بیکاری: 30 درصد جوانان اروپایی بیکارند. مسئله ای که حل آن اولویت دارد. با این مشکلات اقتصادی طبیعی است که احزاب سیاسی با مهاجر پذیری موافق نباشند.
یورونیوز: دانیل. آیا اروپا به افراد مهاجر نیازی ندارد؟
دانیل:” آمارها نشان می دهند که بسیاری از کشورهای اروپایی به نیروهای کاری بیشتری نیازمندند. مهاجرت ازاین دیدگاه مسئله ای می شود که کشورها باید دقیقا آنرا تعریف کنندف یعنی چه کسی را بپذیرند و په کسی را نپذیرند. اما مسئله پناهندگان کاملا متفاوت است. پناهندگان از کشور خود به نوعی فرار کرده اند و آواره شده اند و در صورت بازگشت حداقل با خطر شکنجه روبرویند. از این جهت بسیارضروری است که بین مهاجران که بدلایل اقتصادی جلای وطن می کنند و پناهندگان که با خطر جانی در کشور مبداء روبرو هستند، تفاوت قایل شد.
یورونیوز: نیکولا، از دیدگاه یک توسعه بین المللی، آیا می توان گفت که سیاست های توسعه ای اتحادیه اروپا موفق نبوده، چون با هجمه ای از مهاجرانی روبرو هستیم که مایلند کشور خود را ترک کنند؟
نیکولا:” همیشه پدیده مهاجرت و افرادی که تمایل داشته اند کشور خود را ترک کنند وجود داشته است و چیز جدیدی نیست و ارتباطی با سیاست های ناکام توسعه در اروپا ندارد. مسئله در حال حاضر این است که بدانیم به چه تعداد مهاجر نیاز داریم، نه اینکه آنرا به حال خود رها کنیم و منتظر بمانیم تا چه پیش خواهد آمد… من با سعاد موافقم، مشکلات اصلی امروز اروپا بیکاری و مسائل امنیتی هستند، نه مهاجرت. مهاجرت ناگهانی و موقتی بصورت یک مشکل خود را نشان داده است، در صورتیکه نه تنها مشکل نیست بلکه در مواردی راه حل هم هست.”
یورونیوز:سعاد به نظرشما که اصالتا مراکشی هستید، آیا شرایط کنونی و موج مهاجرت از کشورهای عربی به اروپا به نوعی واکنش این جوامع به اروپاییها نیست که تا دیروز حامیان رهبران دیکتاتور این کشورها بودند، درست مثل بازی بومرنگ؟
سعاد:” بله مثل بومرنگ است. نیکولا حق دارد. باید به این کشورها کمک کرد. اروپا سی سال چشمانش را بروی حقایق بسته بود و حالا نمی شود یکدفعه به این کشورها حمله کرد. من با انقلاب سوریه موافقم. چیزی که امروز در خیابانهای سوریه می بینیم برآمده از خواسته خود مردم است.ما نباید برای سرنگون کردن رژیمی از خارج به آن حمله کنیم….. بنابراین اروپا به مهاجرت نیاز دارد ولی نه این شکل از مهاجرت.”