آگهیدر برنامه این هفته فضا به موضوع استفاده از داده های نوین ماهواره ها برای نظارت بیشتر بر فعالیتهای زمین و پیش بینی حوادث غیر مترقبه پرداخته شد و مهمترین اخبار بین الملل در زمینه فضا منتشر گردید.
نگاهی به اخبار فضا در یک ماه گذشته
روسیه امسال سیستم پرتاب موشک «آنگارا» را که بزرگترین موشک ساخته شده در تاریخ اتحاد جماهیر شوروی است آزمایش خواهد کرد. در این موشک از سوختهای زیست محیطی مانند اکسیژن مایع و نفت سفید استفاده می شود.
ساخت بزرگترین تلسکوپ نوری جهان در ماه آوریل در هاوایی آغاز خواهد شد. این تلسکوپ عظیم با قطر سی متر، رصد دورترین سیارات جهان را به عهده خواهد داشت.
آلکساندر گرست، فضانورد آلمانی آژانس فضایی اروپا آخرین مراحل آموزشی خود قبل از سفر به ایستگاه فضایی بین المللی را پشت سر می گذارد. ماموریت او هفتم خرداد آغاز شده و شش ماه به طول خواهد انجامید.
استفاده از داده های ماهواره برای پیش بینی بلایای طبیعی
ماهواره ها حجم عظیمی از داده ها درباره بلایای طبیعی مانند سیل را ارسال می کنند. اما چگونه می توان از این داده ها استفاده کرد؟
جاری شدن سیل هر ساله بر زندگی هزاران نفر از مردم در اروپا تاثیر می گذارد و امسال یکی از این سیل ها در نزدیکی محل زندگی خاویر گارسیا پینتادو، پژوهشگر اسپانیایی دانشگاه ریدینگ بریتانیا روی داد.
خاویر گارسیا پینتادو می گوید: «اخیرا مناطق مسکونی ساحل رود تیمز، بطور وسیعی تحت تاثیر سیل قرار گرفتند. بویژه در بخش هایی از زمین سطح بالاتری از اب را شاهد بودیم. البته ما مشکلی نداشتیم اما همسایگانمان در این اطراف دچار مشکلاتی شدند.»
خاویر می دانست که اعضای خانواده اش در امنیت بسر می برند زیرا او می توانست روی دانشی که داشت حساب کند. شغل او استفاده از اطلاعات ماهواره ها برای بهسازی مدل های پیشگیری از سیل است.
او می گوید: «به عنوان یک متخصص، کاملا مطمئن بودم که در این منطقه مشکلی پیش نخواهد آمد و این موضوع را به همسایگانمان گفتم.»
اما همه، همسایه ای مانند خاویر ندارند و خیلی ها هم به اندازه مردم این منطقه خوش شانس نبودند و تمام منطقه غرب لندن، یکی از مرطوب ترین زمستان های بریتانیا طی دویست و پنجاه سال اخیر را گذراند. در سراسر بریتانیا ۶۵۰۰ خانه دچار آب گرفتگی شد و دولت بریتانیا از فضا برای کمک به آنها استفاده کرد.
تصاویر ماهواره ای وسعت فاجعه را نشان می داد. البته مشکل تصاویر ماهواره ای این است نمی توان آنها را بسرعت مخابره کرد و این تصاویر ۳۰ ساعت پس از وقوع سیل قابل استفاده و پردازش هستند.
خاویر و همکارش دیوید میسون در دانشگاه ردینگ، از داده های ماهواره برای تجزیه و تحلیل وقایع پس از سیل استفاده می کنند اما می خواهند اطلاعات را سریع تر بدست آورده و یک قدم جلوتر از سیلاب باشند.
دیوید میسون، استاد، دانشگاه ردینگ می گوید: «درست مثل آنهایی که به پیش بینی آب و هوا می پردازند و می دانند که چه زمانی باران خواهد آمد و می توانند مثلا دقیقا بگویند که سه روز آینده وضعیت آب و هوا چگونه خواهد بود، ما هم امیدواریم بتوانیم در مدت کوتاهی زمان دقیق وقوع سیل را پیش بینی کنیم.»
امید به پیش بینی زمان وقوع حوادث، احتمالا بزودی با پرتاب ماهواره های نظارتی آژانس فضایی اروپا تحقق خواهد یافت. آنها قول داده اند با این کار یک تغییر واقعی برای مشاهده و نظارت بر بلایای طبیعی بوجود آورند. اولین ماهواره که سنتینل ۱ نام دارد قرار است در ماه آوریل به فضا پرتاب شود.
دیوید میسون می گوید: «به کمک ماهواره سنتینل ۱ کارشناسان می توانند تصاویری در زمان واقعی داشته باشند که به جای ۳۰ ساعت، مربوط به یک ساعت قبل و یا کمی بیش از آن باشد. آنگاه می توان با تحلیل این تصاویر به پیش بینی سیل و طوفان پرداخت.»
این ماهواره ها تنها وعده ارسال داده های مربوط به سیل را نداده اند. این مجموعه شامل هفت ماهواره نظارتی مختلف می شود که هر کدام از انها می توانند به نظارت زمین بگونه ای متفاوت بپردازند. این پروژه در آژانس فضایی اروپا تحت نظارت ژوزف اشباخر، در پایگاه رصد زمین در نزدیکی رم اجرا می شود.
آگهیژوزف اشباخر می گوید: «هنگامیکه این سیستم راه اندازی شود می توانیم تنوع بسیار گسترده ای از ماهواره ها و وسایل اندازه گیری داشته باشیم و شما همه گونه ابزاری برای اندازه گیری و ارزیابی در فضا خواهید داشت. از ابزار لازم برای مخابره اطلاعات درباره جاری شدن سیل گرفته تا آتش سوزی و فوران آتشفشان و خسارات پس از زمین لرزه، نشت نفت، تحولات در اقیانوس ها، ارتفاع سطح دریاها، پارامترهای آب و هوا و کیفیت هوا، وضعیت یخ ها و غیره. بنابراین واقعا هرآنچه را بتوان اندازه گیری کرد به کمک مجموعه ماهواره های نظارتی سنتینل اندازه گیری می کنیم.»
ساخت و ارسال این ماهواره های نظارتی، بخشی از برنامه اروپا برای نظارت بر زمین است که به پروژه کوپرنیک مشهور است. این پروژه با مدیریت کمیسیون اروپا و همکاری آژانس فضایی اروپا و آژانس محیط زیست این قاره اجرا می شود و همه می توانند به کمک این پروژه تصاویر جدیدی از آسمان را ببینند و لذت ببرند.
فلکر لی بگ، رئیس بخش نظارت بر زمین آژانس فضایی اروپا می گوید: «تصمیم بر این است که استفاده از این داده های ماهواره ای برای همه امکان پذیر بوده و رایگان باشد زیرا با این داده ها می توان به توسعه کسب و کار شرکتهای اروپایی کمک کرد چه آنهایی که در اروپا فعالند و چه خارج از اروپا و این کار تنها درصورتی امکان پذیر است که تمام داده های خام در اختیار همگان قرار بگیرد. این داده ها چیزی مانند سیگنال های ناوبری و یا سیستم “جی پی اس” هستند. شما سیگنال های آزادی را از فضا دریافت می کنید و سپس کسب و کار های زیادی بر اساس این داده ها بر روی زمین بوجود خواهد آمد.»
برنامه کوپرنیک هم اکنون در حال اجرا است و انتظار می رود طی دو سال آینده به کمک ماهواره های سنتینل، فعالیتش در زمینه ارسال داده ها بخوبی رشد کند.
ژوزف اشباخر، رئیس برنامه کوپرنیک می گوید: «در بهترین حالت اطلاعات این ماهواره ها با دقت نیم متر به دستمان می رسد که بسیار دقیق است و البته تصاویری با دقت ۵ متر را نیز دریافت خواهیم کرد. شما می توانید از پارامترهای متعددی استفاده کنید مثلا از داده های مناسب برای کشاورزی و پیش بینی وضعیت محصول. سپس تصاویری با دقت۲۰۰ متر و ۲۵۰ متر خواهید داشت که برای نقشه برداری اقیانوسی استفاده می شود؛ پارامترهایی واقعی در مقیاس جهانی که برای استفاده کاربران با علاقه های مختلف تهیه می شوند.»
آگهیپیش بینی وقوع سیل یک شاخه در حال ظهور در علم است و به کمک ارسال داده های به موقع و دقیق، رشد خواهد کرد. در بریتانیا، خاویر معتقد است که ارسال تصاویری با زمان واقعی توسط سنتینل ۱ همه چیز را تغییر خواهد داد.
خاویر گارسیا پینتادو می گوید: «به کمک این ماهواره ها قادر خواهیم بود تصاویری با دقت بسیار بالا داشته باشیم که به ما اجازه می دهد بگوییم آیا منطقه ای دچار آب گرفتگی خواهد شد یا خیر و به ما کمک خواهد کرد تا عملیات اجرایی را بهتر گسترش دهیم.»
ماهواره سنتینل در هفتصد کیلومتری بالای سر ما دور خواهد زد و باید فعالیتش آثار بسیار روشنی بر روی کره زمین داشته باشد.