یهودیان سفاردی به اسپانیا بازمی گردند

یهودیان سفاردی به اسپانیا بازمی گردند
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

پنج قرن پیش، یهودیان سفاردی از اسپانیا اخراج شدند، بسیاری آنها کلید خانه هایشان را به امید بازگشت تا امروز حفظ کردند و اکنون، دولت اسپانیا قصد دارد اعطای تابعیت به فرزندان سفاردی را تسهیل کند.

واژه «سفاردی» در زبان عبری به معنی اسپانیاست. یهودیان سفاردی، شاخه ای از قوم یهودند که تا پیش از اجرای سیاستهای تفتیش عقاید توسط کلیسای واتیکان در قرون وسطی، در اسپانیا زندگی می کردند.

در سال ۱۴۹۲ میلادی حکمرانان کاتولیک اسپانیا فرمانی صادر کردند که یهودیان یا باید مذهب کاتولیک را بپذیرند و یا از اسپانیا اخراج شوند. به این ترتیب، در قرن پانزده میلادی یهودیان زیادی از دو کشور اسپانیا و پرتغال اخراج شدند. نوادگان بسیاری از آنها هنوز کلید خانه هایشان در اسپانیا را که یادآور زندگی از دست رفته شان است، حفظ کرده اند.

اکنون پس از گذشت پنج قرن، در اسپانیا پیش نویس قانونی تهیه شده تا برای جبران این «اشتباه تاریخی» به فرزندان یهودیان سفاردی، تابعیت اسپانیایی اعطا شود. به این ترتیب، احتمالا یهودیان سفاردیِ ساکن اسرائیل، ترکیه، آمریکا لاتین و دیگر کشورها می توانند با استفاده از یک گذرنامه اسپانیایی، تابعیت دوگانه کسب کنند.

الخاندرا اَبولافیا، خبرنگار اهل اروگوئه که برای کسب شهروندی اسپانیا اقدام کرده، معتقد است به این ترتیب یک دوره پانصد ساله دلتنگی برای وطن به پایان می رسد.

او می گوید: «برای من دریافت گذرنامه اسپانیایی به معنای بازگشت به میهن از دست رفته مان است. فکر نمی کنم که همه سفاردی های جهان بخواهند به اسپانیا برگردند. آنها خواهان شهروندی اسپانیا هستند اما همچنان در کشورهای کنونی شان باقی خواهند ماند. بیشتر آنها تمایلی به مهاجرت دوباره و بازگشت به اسپانیا ندارند. آنها کلیدهایشان را به عنوان نمادی از دلتنگی برای وطن گذشته شان حفظ کرده اند و اکنون تنها می خواهند درِ منازل اجدادشان را در اسپانیا بگشایند.»

احتمال می رود طی پنج سال آینده جمعیتی بین نود هزار تا پانصد هزار نفر برای دریافت گذرنامه اسپانیا درخواست دهند.

خووان براوو، معاون وزیر دادگستری اسپانیا شرایط درخواست شهروندی یهودیان سفاردی را چنین توضیح می دهد: «تقاضای دریافت شهروندی اسپانیا باید از سوی کسانی مطرح شود که اصلیت آنها سفاردی اسپانیایی باشد. پیش نویسی که به تصویب رسیده شامل فهرست طولانی از مدارک است که بتواند اصلیت اسپانیایی بودن سفاردی ها را ثابت کند. مانند دانستن زبان یهودی اسپانیایی، گواهی تولد یا گواهی ازدواجی که مبتنی بر قوانین منطقه قدیمی «کاستیل» در اسپانیا باشد، صدور گواهی توسط مقامات مذهبی یهودیِ محل اقامت متقاضی و یا گواهی صادر شده توسط فدراسیون جامعه یهودیان در اسپانیا.»

آیا این کار دولت اقدامیست نمادین برای جبران یک اشتباه؟ آیا اکنون زمان مناسبی برای طرح این موضوع است؟ اسحاق کِروب، رئیس جامعه یهودیان اسپانیا، معتقد است که اکنون زمان مناسبی برای اجرای چنین قانونی است.

او می گوید: «همیشه زمان مناسبی برای اصلاح یک اشتباه و اجرای عدالت است. یهودیان سفاردی زمان بسیار طولانی است که مشتاق دیدن این اصلاحاتند. ما در زمانی زندگی می کنیم که هم در اقتصاد و هم در سیاست، بحرانهایی وجود دارد. احزاب راست افراطی و نئونازیها در یونان، مجارستان، فنلاند و فرانسه در حال ظهورند. بنابراین این قانون، یک ابتکار بموقع توسط دولت اسپانیا است که در نظر دارد خطایی را اصلاح کند و ببیند عدالت اجرا می شود.»

در سال ۱۴۹۲میلادی، دست کم دویست هزار یهودی در اسپانیا زندگی می کردند که بسیاری از آنها به شمال آفریقا، جنوب اروپا و بالکان تبعید شدند. از سال ۱۹۵۰ میلادی نیز بسیاری از یهودیان سفاردی به اسرائیل نقل مکان کردند.

هم اکنون حدود سه و نیم میلیون یهودی سفاردی در دنیا وجود دارد که حدود ۷۰۰ هزار نفر از آنها در اسرائیل، ۳۵۰ هزار نفر در فرانسه، ۸۰ هزار نفر در ایالات متحده آمریکا، ۵۰ هزار نفر در ترکیه و ۱۵۰ هزار نفر در آمریکای لاتین زندگی می کنند. درمجموع، هجده درصد از کل یهودیان را یهودیان سفاردی تشکیل می دهند.

مخالفان این قانون استدلال می کنند که اعطای تابعیت دوگانه به یهودیان سفاردی باعث می شود که به آنها امتیازی داده شود که به دیگر جوامع خارجی مقیم در اسپانیا تعلق نمی گیرد. اما آیا واقعا این یک امتیاز است؟

سیلکا اِرِض، یک زن یهودی سفاردی اهل اسرائیل است. او در منطقه آرانجوئز در نزدیکی شهر مادرید اسپانیا زندگی می کند و مادرش از سفاردی های اهل بیت المقدس است.

او می گوید: «من مصمم هستم که تابعیت اسپانیایی را دریافت کنم. من درخواستم را تحویل داده ام و نزدیک به شش سال است که منتظر دریافت پاسخ مثبت هستم. یهودیان اسرائیل برای اسپانیا احترام زیادی قائلند. آنها به یهودیان سفاردی اسپانیا «سفاردیهای خالص» می گویند. هنوز در اسرائیل به زبان «لادینو» که زبان رسمی سفاردیهاست صحبت می شود و به آن در زبان عبری «اسپانیولیت» می گویند.»

اسپانیایی یا یهودی؟

شهر «تولدو» اسپانیا بطور تاریخی «بیت المقدس غربی» نامیده می شد. در این شهر مسیحیان، یهودیان و مسلمانان در کنار یکدیگر زندگی مسالمت آمیزی داشتند. بین قرنهای دوازده و سیزده میلادی هر سه زبان لاتین، عربی و عبری در این منطقه استفاده می شد. طی این دو قرن، در این شهر مدارس ترجمه ای وجود داشت که در آنها متون یونانی و لاتین را به کمک مترجمان عرب و عبری به اسپانیایی ترجمه می شد و این موضوع به شکل گیری یک هویت اسپانیایی کمک می کرد.

پاکو وارا که در تولدو زندگی می کند، درباره چگونگی کشف ریشه های یهودی اش می گوید: «در وب سایت sefardim.com لیست کاملی از نام های خانوادگی یهودی بود. من فامیل خودم را در این لیست پیدا کردم. خیلی از نام های فامیلی با نام بسیاری از مشاغل و صنایع و یا نام شهرها عجین شده بود. این نوع نام های فامیلی در مکانهایی که جوامع بزرگی از یهودیان وجود دارد بسیار متداول است. این نام های فامیلی با نام شهرهایی همچون تولیدو، کوردوبز مرتبط بود و توسط یهودیان برای پنهان کردن نام خانوادگی اصلی عبری شان استفاده می شد.»

پاکو وارا به شرح تغییراتی می پردازد که بطور تاریخی در جامعه یهودیان بوجود آمده است. تغییر در رفتار آنهایی که در زمان تفتیش عقاید در سال ۱۴۹۲ میلادی، تصمیم گرفتند با تغییر دینشان به مسیحیت، در اسپانیا بمانند.

او می گوید: «یهودیانی که باقی ماندند سعی کردند تا جای امکان از دیده ها پنهان بمانند. آنها خودشان را مخفی می کردند و بتدریج فرهنگی را که نسل به نسل به آنها رسیده بود به کناری نهادند. ما قرنها را با نادیده گرفتن هویتمان زندگی کردیم و اکنون ممکن است بپرسیم «ما که هستیم؟» آیا ما یهودی هستیم یا اسپانیایی؟ ما ریشه یهودی داریم، این روشن است، اما در اسپانیا نیز ادغام شده ایم.»

اسحاق کروب می گوید: «سفاردی نام باستانی اسپانیا در زبان عبری است و این موضوع بیان کننده مسائل و احساسات بسیاریست. بیان کننده دلتنگی ها برای میهن است. سفاردی هم به تاریخ تعلق دارد و هم برنامه ای برای آینده است. آیا بازگشتی وجود خواهد داشت؟ ما امیدواریم. برای ما این قانون نشان دهنده لغو فرمان اخراج یهودیان است.»

در گذشته در شهر گرانادای اسپانیا مسلمانان نفوذ زیادی داشتند. بنای الحمرا یکی از اصلی ترین آثار تاریخی به مانده از فرهنگ اسلامی است. اما بسیاری از مساجد این شهر و دیگر مناطق اسپانیا بین سالهای ۱۴۹۲ تا ۱۵۷۱میلادی نابود شدند و مردم شمال آفریقای ساکن در این شهر بتدریج بین سالهای ۱۶۰۹ تا ۱۶۱۳میلادی اخراج شدند.

الحمرا در گرانادا، نماد ترکیب فرهنگ اسلامی و فرهنگ اسپانیایی است و اکنون سوال این است که آیا ممکن است در آینده مانند آنچه اکنون در فرهنگ سفاردی ها دیده می شود، فرزندان منتسب به فرهنگ اسلامی بخواهند بر هویتشان تاکید کرده و از آن دفاع کنند؟

در محله های یهودی نشین اسپانیا نشانه های کمی از این مردم وجود دارد. در دوران تفتیش عقاید بسیاری از آثار از بین رفته اند و اکنون آثار مختصری را می توان یافت. بئاتریس شوالیه، خود را از نسل یهودیانی می داند که مجبور به تغییر دین شدند و بنابراین، مناسک مذهبی خود را بصورت پنهانی انجام می دادند. از نظر او سفاردی بودن میراثی است با ارزش که باید حفظ شود. او بنیانگذار مرکز حافظه تاریخی فرهنگ سفاردی در شهر گرانادا است.

او می گوید: «برای من این یک ماموریت است. سالها مشتاق انجام این کار بودم اما به دلایل شخصی ممکن نبود. اما سه سال پیش به اسرائیل سفر کردم و متوجه شدم که لازم است که حافظه تاریخی یهودیان گرانادا احیا شود.»

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

پرتغال قانون اعطای تابعیت به نوادگان یهودیان سفاردی را لغو می‌کند

کارگران نامرئی در مزارع اروپا؛ حقوق کم، استثمار و در معرض خطر سلامت

زغال‌سنگ، طلای سیاه یا بلای جان لهستان؟