زن ستیزی، هنر مردسالارانه در افغانستان

زن ستیزی، هنر مردسالارانه در افغانستان
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

گزارش از: مریم شاهی (کابل)

“من باید همیشه حواسم به مشتری هایم باشد با آنها خوشرویی کنم تا به رستورانم بیایند و از درآمد رستوران و کمک های دوستانه، تعدادی از معتادان را از زیرپل سوخته کابل بیرون بکشم و به زندگی عادی برگردانم، با اینحال میدانم حتی ان معتادی که با تلاشهای من اعتیاد را ترک می کند هم حاضر نیست بپذیرد که یک زن او را نجات داده است.”

این، بخشی از چالش های روزمره لیلا حیدری صاحب کمپ ترک اعتیاد مادر و مدیر یک رستوران در کابل است که پنج سال از عمرش را به رستوران داری و بازتوانی معتادان گذرانده است. اخیرا هم محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان گفته است که تفکر زن ستیزی هنوز بر نسل نو جامعه افغاستان حاکم است و حتی تعلیم یافته ترین افراد جامعه در برخی مواقع، زن ستیزترین هستند. به گفته رئیس جمهور افغانستان باید فعالان زن در اجتماع و سایر زنان جامعه زبان مشترکی بیابند تا بتوانند با تفکر زن ستیزی مبارزه کنند.

حرکت بر روی لبه تیغ

لیلا حیدری خاطره آن شبی که به خانه اش حمله شده بود را هنوز به خاطر دارد. او دامنه زن ستیزی را این گونه معنا می کند که زن بودن و فعال اجتماعی بودن در جامعه افغانستان مساوی است با سرنوشت فرخنده و برایش دور از انتظار نیست که روزی همچون فرخنده به آتش کشیده شود. او می گوید: “من همیشه باید در برخورد با جامعه حالت تدافعی داشته باشم چون حتی یک مرد تحصیلکرده نکتایی پوش (کراوات پوش) هم ممکن است روزی با من همان کاری را کند که با فرخنده شد. شاید با سنگ بر سر من نزند اما با ادبیات مردانه خود در شبکه های اجتماعی مرا ترور شخصیتی کند.”

لیلا، فعالیت های اجتماعی مدنی خود را راه رفتن بر لبه تیغ تعبیر می کند. او می بیند مردانی را که تحسین گر فعالیت هایش هستند اما در عمل حاضر نیستند به همسرشان اجازه دهند که همچون لیلا به فعالیت های اجتماعی بپردازند.او می گوید برای این مردان، ارزشهای دموکراسی درباره زنان برای دختر همسایه شان خوب است نه برای همسرانشان. از این رو، وقتی لیلا می خواهد در نوشته هایش از دامن گلدارش سخن بگوید و یا از موهای آویخته اش، مورد سرزنش اطرافیان قرار می گیرد چون مردهای جامعه نمی خواهند او را در چهره یک زن ببینند.

لیلا به عنوان یک زن فعال اجتماعی از یک طرف با نگاه های منفی جامعه مواجه می شود و از طرف دیگر باید با کسانی که از مافیای مواد مخدر در افغانستان سود می برند مقابله کند. او می گوید: “در افغانستان بیمارستان ها و کلینیک هایی برای بستری شدن معتادان وجود دارد اما برای من سئوال است که چرا فعالیت هایم برای بازتوانی معتادان، برای کسانی که از اعتیاد در افغانستان سود می برند تهدید محسوب می شود و در خانه ام تهدید می شوم.”

رئیس جمهور افغانستان یکی از دستاوردهای حکومتش را ایجاد فضای پیشرفت های سیاسی و اجتماعی برای زنان می داند. او در یک اقدام بی سابقه دو زن را به عنوان والی (استاندار) و یک زن را به عضویت دادگاه عالی در افغانستان تعیین کرده است. اما لیلا حیدری می گوید تا زمانیکه در عزل و نصب های دولتی شایسته سالاری نباشد و افراد براساس گرایش های حزبی و جناحی وارد ساختار حکومت شوند وجود زنان متعدد در ساختار حکومت به بهبود وضع زنان کمکی نمی کند.

دشنام، کمترین توهین علیه زن

خدیجه مرادی در سالهایی که کمتر زنی در افغانستان با داشتن مدرک فوق لیسانس در موقعیت های مختلف شغلی فعالیت می کرد از ایران به افغانستان بازگشت تا آغاز گر فعالیت های موثر در کشورش باشد اما با موانع متعددی در بدنه دولت افغانستان و اجتماع مواجه شد.

او می گوید که همواره با تبعیض های جنسی، قومیتی و مذهبی مواجه بوده است و دخترانی را سراغ دارد که با داشتن توانایی های علمی در خانه مانده اند و از مبارزه کردن با نابرابری ها خسته شده اند. اما خدیجه که خود از استادان و از موسسین یکی از دانشگاه های خصوصی کابل است برای تداوم مبارزه علیه تبعیض های جنسیتی، سازمان تحقیقات و مطالعات زنان را با تعدادی از زنان تحصیلکرده کابل راه اندازی کرده است. او می گوید: “برای من جای خوشوقتی بود که در تاسیس یک دانشگاه سهم بگیرم اما همکارانم طوری رفتار می کردند که گویی تمام هم و غم خود را گذاشته اند تا به من بقبولانند که به عنوان یک زن توانایی ندارم.” او می افزاید: “برای اینکه زنی بتواند در جامعه افغانستان حضور اجتماعی و توانایی های خود را ثابت کند باید چند برابر یک مرد وقت و انرژی صرف کند. دشنام دادن کمترین نوع توهین به زنان فعال در جامعه افغانستان است. زن فعال در کنار همه تلاشهایش باید شایعات مختلف درباره خود را تحمل کند با برخوردهای عرفی و عنعنات (رسوم سنتی) مواجه شود و در موقعیت کاری خود هم موفق باشد تا ثابت کند که او هم توانایی دارد، چون برای بسیاری از مردان جامعه افغانستان قابل قبول نیست که یک زن همچون او توانایی دارد.”

خدیجه با مردانی هم مواجه شده که فعالیت ها و تلاش هایش را ستوده اند و او را نه یک زن بلکه یک مرد دانسته اند. خدیجه می گوید که نمی تواند براساس طبیعت زنانه اش و حساسیت های خاص روحی خود در جامعه کار کند چون جامعه فعلی افغانستان برخورد قهرآمیز با طبیعت زنانه دارد.

خدیجه مرادی در تجربه های کاری با مردانی مواجه شده است که در پست مدیریت موسسات حمایت از حقوق زن کار می کرده اند اما خود اعتقادی به حقوق زن نداشته اند و حتی طراح برنامه های مختلف برای زنان بوده اند در حالیکه زنان نقشی موثر در این موسسات نداشته اند.

خدیجه می گوید که هنر بسیاری از مردم، خشونت و بدزبانی در مواجهه با زنان فعال در اجتماع افغانستان است و او تصمیم گرفته است که در برابر رفتارهای جامعه، مقاومت کند. برخوردهای منفی را پیگیری کند و در برابر توهین سکوت نکند.

پروژه های غیرشفاف حمایت از زنان

لیلا محمدی در اولین سالهایی که حکومت پس از طالبان شکل گرفت معلمی بود در یکی از ولایات دور افتاده افغانستان. او حالا مسئول یکی از موسسات حمایت از زنان در افغانستان است و می خواهد برای زنان جامعه اش، ظرفیت سازی کند و امکان دسترسی زنان خانه دار را به سواد آموزی تسهیل کند. در کنار ان برای رشد اقتصادی زنان هم برنامه ریزی کند چون باور دارد تا زمانیکه زنان از نظر اقتصادی مستقل نشوند خشونت می بینند. او می گوید: “برای یک مرد قابل درک نیست. زنی همچون من که صاحب چند فرزند هستم با چه مشکلاتی هر روز از خانه بیرون می آیم تا برای مردمم کاری کنم. انها فقط به زن های همچون من انگ های زشت می زنند. حرفهای زیادی درباره خودم شنیده ام که باعث تاسفم شده است.”

او می گوید: “این نوع برخورد با زنان فعال در جامعه افغانستان همچنان دوام دارد چون با وجود کمکهایی که جامعه جهانی برای بهبود وضعیت زنان به حکومت افغانستان داشه است در دادن این کمکها شفافیت لازم وجود نداشته است. از طرفی کمک ها و پروژه ها بطور عادلانه در مناطق مختلف کشور توزیع نشده و از طرف دیگر تعدادی هم به نام طرح های حمایت از زنان پروژه ای با بودجه مورد نظر گرفته اند و روی تطبیق این طرح ها پیگیری نشده است.”

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

سازمان ملل در آستانه نشست دوحه: طالبان زنان را می‌هراسانند؛ امارت اسلامی: زنان ضعیف‌تر از مردانند

طالبان با «ابراز ناراحتی» از قطعنامه شورای امنیت معرفی نماینده ویژه را «غیرضروری» دانست

چند زن افغان که از سوی طالبان تهدید شده‌اند به فرانسه می‌روند