مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا: توافق با ایران راه بازگشت ندارد

آگهی

توافق با ایران به یکی از موضوعات بحث برانگیز در ایالات متحده آمریکا تبدیل شده است. سندی برگر، مشاور پیشین امنیت ملی بیل کلینتون همراه با مادلین آلبرایت، هیلاری کلینتون، زبگنیو برژینسکی و برنت اسکوکرافت در یادداشتها و بحثهای عمومی از این توافق حمایت کرده اند.

سندی برگر که همیشه با کاخ سفید از نزدیک در تماس است به اعضای کنگره هشدار داده که ایده توافق بهتر ایده ای واهی است و کنگره نباید دچار این توهم شود که اگر واشنگتن فشار بیشتری وارد کند، می توان به توافق بهتری دست یافت.

اشتفان گروبه، خبرنگار یورونیوز گفتگویی با آقای برگر در واشنگتن انجام داده است.

یورونیوز: سندی برگر، شما یکی از روسای موسسه تحقیقاتی “آلبرایت استون بریج” در واشنگتن و یکی از مدافعان سرسخت توافق با ایران هستید. در هیچ یک از کشورهای ۵+۱ چنین اختلاف نظری بین مخالفان و مدافعان وجود ندارد. به نظرتان چرا این اتفاق در ایالات متحده آمریکا افتاده است؟ آیا دلیلش نفوذ اسراییل است یا واکنشهای معمول جمهوریخواهان کنگره علیه باراک اوباما؟

سندی برگر: به نظرم مسلما بخشی از آن به جانبداریهای حزبی بازمی گردد. از طرف دیگر، پیشینه تاریخی روابطمان با ایران و با اروپا متفاوت است. دهه های پنجاه و شصت میلادی روابط خوبی با شاه سابق ایران داشتیم. بعد از انقلاب ایران، گروگانگیری۴۴۰ روزه آمریکاییها داخل سفارت ایالات متحده آمریکا در تهران، حادثه ای دردآور بود که تاثیر بدی بر وجدان جمعی مردم در آمریکا گذاشت. در نتیجه، آمریکاییها نسبت به ایران سوء ظن دارند. در وهله دوم، ما نسبت به برقراری ثبات در منطقه مسئول و نگرانیم. عده ای هم در اینجا نگران امنیت اسراییل هستند. سوال پیش رو این است که آیا توافق با ایران برای اسرییل زیانبار خواهد بود؟ همه اینها با هم به اختلاف نظرها در ایالات متحده آمریکا دامن زده است.

یورونیوز: استدلال اصلی مخالفان توافق این است که ایران ۱۵ سال فرصت خواهد داشت که از فواید رفع تحریم ها بهره مند شود و از درآمدهایی که به دست می آورد برای کمک به تروریسم بین المللی استفاده کند و بالاخره هم از عمل به تعهداتش سر باز خواهد زد. به این ترتیب استدلال می شود که باید توافقنامه جدیدی منعقد شود. برای این استدلال چه پاسخی دارید؟

سندی برگر: به مدت ۱۵ سال جلوی دستیابی ایران به سلاح هسته ای گرفته می شود. ایران باید پیش از برداشته شدن تحریمها تعهداتش را به انجام برساند. به همین دلیل بسیاری از نتایج این توافق، از همان اول کار مشهود است. البته این توافق به سود اقتصاد ایران خواهد بود. الان اقتصاد ایران با خلأ یک هزار میلیارد دلاری روبروست و وضع بسیار بسیار بدی دارد. آیا بخشی از این پول صرف فعالیتهای دیگر ایران در منطقه خواهد شد؟ بدون شک چنین خواهد شد و فکر می کنم از این نظر، ما و متحدانمان باید بسیار هشیار و نگران باشیم.

یورونیوز: کنگره آنقدر قدرت ندارد که توافق را از میان ببرد اما می تواند در اجرای آن مزاحمت ایجاد کند. می تواند مانع شود رئیس جمهوری تحریمها را لغو کند. آیا فکر می کنید دولت می تواند حمایت کنگره را جلب کند، بطوریکه نمایندگان نتوانند وتوی رئیس جمهوری را نقض کنند؟

سندی برگر: خوب الان دقیقاً در چنین وضعی هستیم. برای این که کنگره نتواند وتوی رئیس جمهوری را نقض کند ۳۴ رأی لازم است. برای اینکه لایحه حتی برای وتو نزد رئیس جمهوری نرود ۴۱ رأی لازم است که البته دولت چنین وضعی را ترجیح می دهد. فکر می کنم حرکت به سوی پذیرفتن توافق در جریان است و به نظرم، افراد مختلف بیشتری به توافق توجه می کنند. خیلی از سناتورها و نمایندگان کنگره وقت گذاشته و به طور جدی در طول تابستان آن را بررسی کرده اند و احتمال پذیرش توافق نامه بیشتر می شود. اما فکر نمی کنم در حال حاضر کسی در کاخ سفید باشد که بخواهد پرچم پیروزی را به دست بگیرد.

یورونیوز: رد توافق از سوی کنگره، چه عواقبی برای سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا خواهد داشت؟

سندی برگر: ایالات متحده از آغاز در این ماجرا نقش رهبری داشته است. آمریکا بین کشورهای مختلف، از چین تا روسیه، از اروپا تا هند، ائتلاف سیاسی و اقتصادی برقرار کرد و تحریمها را به مدت سه سال سر پا نگاه داشت. ما در کنار شرکای اروپایی مان مذاکرات را هدایت کردیم. فکر می کنم اگر به هر شکلی، این نقش رهبری در این مذاکرات را رها کنیم، نقش رهبری ایالات متحده، نه تنها در این مسئله بلکه کلاً در موضوعاتی که بعدا پیش می آید هم زیر سؤال خواهد رفت. این برای ما اشتباه بزرگی خواهد بود. همچنین توافق در صورت تأیید، باید پیاده شود. به نظرم واضح است که وقتی وارد دوران عملی کردن توافق شویم می خواهیم در موضعی قوی باشیم. هم ایالات متحده آمریکا و هم کشورهای ۵+۱ باید در موضعی قوی باشند. وقتی این توافق عملی شود مشکلات دیگری پیش خواهد آمد و وقتی است که باید از موضعی قوی با این مشکلات مواجه شویم.

یورونیوز: در داخل اروپا مسئله اساسا حل شده است و تحریمها ابزاری سیاسی به حساب می آید: وسیله ای برای رسیدن به هدف. این لحن تندی که در مباحثات در ایالات متحده آمریکا شنیده می شود برای اروپاییها ناراحت کننده است. آیا در صورت رد توافق، این نگرانی وجود دارد که اتحادی که [بین ایالات متحده و اروپا] برای اعمال تحریمها به وجود آمده بود، از میان برود؟

سندی برگر: قطعاً. اگر کنگره توافق را رد کند، حفظ مجموعه تحریمها بی اندازه مشکل خواهد بود. کشورهای مختلف دنیا، اروپاییها و دیگران با تحریها همکاری کردند تا ایران سر میز بیاید و درباره برنامه ی هسته ایش به طور جدی مذاکره کند. فکر می کنم بسیار مشکل خواهد بود به این کشورها بگوییم که کنگره ما توافق را نپسندیده است و باید تحریمها را شش ماه یا یک سال دیگر ادامه دهیم. تصورش برای من مشکل است که رهبران اروپایی به مدیران شرکت هایشان بگویند: “متأسفیم، اما هنوز نمی توانید به دلیل وجود مشکلات سیاسی در آمریکا، به ایران بروید”. به نظرم در این صورت، رژیمِ تحریمها از هم خواهد پاشید.

یورونیوز: به شرکتهای اروپایی اشاره کردید. شاهد هستیم که شرکتهای اروپایی از ایتالیا و آلمان به ایران هجوم آورده اند ولی خبری از شرکتهای آمریکایی نیست. چرا شرکتهای آمریکایی صدایشان را در حمایت از این توافق بلند نمی کنند؟

سندی برگر: فکر می کنم تحریمهایی که علیه ایران وضع شده خیلی گسترده تر از تحریم هایی است که به خاطر مسائل هسته ای وضع شده است. اساسا ما از سال ۱۹۷۹ میلادی تا کنون تحریم بازرگانی علیه ایران داشته ایم و نگرانی های ما درباره این کشور محدود به برنامه هسته ایش نیست. ما نگران تروریسم هستیم، نگران فعالیتهایی هستیم که ثبات همسایگان ایران را بر هم می زند. بنابراین، برداشتن کل تحریمها برای ما مشکل تر از کشورهای اروپایی خواهد بود.

یورونیوز: اگر توافق سر جایش بماند و به نظر می رسد که چنین هم خواهد شد، این توافق چه اهمیتی برای میراث سیاسی اوباما خواهد داشت؟

سندی برگر: به نظرم این توافق، توافق نامه ای فوق العاده و تاریخی است. لازم نیست بپذیرید که این توافق در سیاستهای ایران تغییری اساسی خواهد داد، ایران را تبدیل به همسایه ای صلح جو [برای کشورهای منطقه] خواهد کرد و رهبری ایران از سیاستهای انقلابی به سوی میانه روی سوق خواهد داد. یعنی حتی اگر این را هم قبول نکنید، باز هم می توان تشخیص داد که این توافق چقدر عمیق و پر اثر است. کاری که انجام می دهد این است که سلاح هسته ای را از معادله بیرون می برد. نگرانی هایی ما نسبت به ایران، بیشتر متوجه ایرانِ هسته ای است تا ایران غیرهسته ای.