فیلم تئاتر، چراغی پیش روی آینده تئاترایران

فیلم تئاتر، چراغی پیش روی آینده تئاترایران
نگارش از Maryam Amoosa
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

بی شک بسیاری از ما بر این باوریم آن چه امروز داریم برپایه دانش، بینش واطلاعات پیشینیان مان بنا نهاده شده است و نمی توان برای این که مختصاتی از فرهنگ و هنر امروزمان بدست بیاوریم، دیروزمان را نادیده بگیریم و از همین جاست که اهمیت مستند سازی برای ما آشکار می شود.

به عنوان یک پژوهشگر یا یک هنرمند بارها برای هر یک از ما پیش آمده که خواسته ایم به منبعی دست اول دست یابیم تا بتوانیم به کنه موضوع مد نظرمان پی ببریم و گاه تلاش هایمان به دربسته خورده است واگراین پژوهش ها معطوف به تئاتر و نمایش باشد، کار بسیار دشوارتر خواهد شد.

با توجه به ویژگی تئاتر که دریک مقطع زمانی ومکانی اجرا می شود و آن چه در گذر زمان از آن به جا می ماند تعدادی عکس، یک پوستر و بروشور است و در آرمانی ترین شکل آن فیلمی از یک اجرا و یا پشت صحنه اجرا، که دسترسی به این اسناد هم کار بسیار دشواری است ودستیابی به این اطلاعات تنها به واسطه داشتن واسطه های متعدد و طی یک مسیر مارپیچی میسر می شود.

بخشی از این دشواری برای دست یابی به مستندات یک اجرا معطوف به این موضوع می شود که هنوز در ایران ضرورت راه اندازی موزه ای با نام تئاتر احساس نشده است تا ضمن نگهداری اسناد، شرایط و فرصتی برای پژوهشگران و دانشجویان این رشته فراهم شود. با این تفاسیر اطلاعات ما درباره اجراهای تئاتری معطوف به نقل های سینه به سینه و کتاب های پژوهشی است که به صورت گذرا درباره اجراهایی که در سالن های ایران بر روی صحنه رفته اند، مکتوب شده اند. تصمیم تماشاخانه ایرانشهر و مرکز موسیقی بتهون به انتشار فیلم تئاترها
درچنین شرایطی، تماشاخانه ایرانشهر با مدیریت مجید سرسنگی تصمیم می گیرد همچون سالن های معتبر دنیا فصل جدیدی را در تئاتر ایران رقم بزند و با عقد قرارداد با مرکز موسیقی بتهوون ، امکان انتشار فیلم تئاترهایی که در این سالن بر روی صحنه می روند را فراهم کند، اقدامی که درسال ۱۳۹۲ آغاز می شود و با گذشت دو سال شاهد انتشار نخستین مجموعه مدون فیلم تئاتر در ایران با ۴۷ لوح فشرده هستیم. مجموعه ای که به مرور در حال پربارشدن است.

بابک چمن آرا، مدیرمرکز موسیقی بتهوون دراین خصوص به یورو نیوز می گوید: «برای من و هم نسل های من که علاقه به فرهنگ و هنر سرزمین مان دارند، صحبت کردن درباره اجراهای تئاتر از دیرباز از جذابیت ویژه ای برخوردار بوده است و همه ما حتما حسرت ندیدن اجراهایی در دهه های پیش و شاید همین سال های نزدیک را بارها خورده ایم، از این رو از هشت سال پیش تصمیم گرفتم با امکاناتی که در مرکز موسیقی بتهوون و به تبع آن درانتشارآلبوم های موسیقی داریم اقدام به انتشارفیلم تئاترها بکنیم، از این رو با گروه های تئاتری متعددی وارد گفت وگو شدم اما تلاش هایم بی نتیجه بود و حتی با انتقاد برخی از تئاتری ها نیز روبرو شدم.»

او افزود: «تا این که در سال ۱۳۹۲ مجید سرسنگی در قرارداد گروه های تئاتری که با مجموعه ایران شهر همکاری می کردند، الزامی را گنجاند که براساس آن از اجراهای خود فیلمبرداری کنند تا این فیلم ها به صورت داخلی منتشر شود و درهمین مجموعه نیزعرضه شود. من پس از دیداروگفت وگوهای متعددی که با آقای سرسنگی داشتم توانستم او را مجاب کنم که فیلم تئاترها را به صورت سراسری توزیع کنیم. از این رو فصل جدیدی درمرکز موسیقی بتهوون و هم تئاتر ایران بوجود آمد و شاهد انتشار فیلم اجراهای تئاتر شدیم.»

مدیرقدیمی ترین مرکز موسیقی فعال ایران با اشاره به انتشار نخستین فیلم تئاترهای این مجموعه گفت: «تا پیش از این که مرکز موسیقی بتهون مسولیت انتشار این مجموعه را برعهده بگیرد، برخی از انتشاراتی ها تنها به عنوان تک اثر اقدام به انتشار فیلم تئاتر کرده بودند و یا برخی از گروه ها از اجرای خود فیلم تهیه کرده بودند، ازاین رو تا پیش ازاین مجموعه تمام فعالیت های این حوزه پراکنده و گذری بوده است؛ از این رو با انتشار نخستین فیلم تئاترهای مجموعه بتهون، با انتقاد بسیاری از تئاتری ها روبرو شدیم که با این شیوه از اهمیت اجراهای تئاتر کاسته می شود اما با این همه، استقبال بالایی از پنج مجموعه نخست این شد و با گذشت زمان این روند تداوم داشته است.»

به گفته چمن آرا، با اقبالی که ازاین حرکت از سوی گروه های نمایشی شد، مرکزموسیقی بتهوون اقدام به راه اندازی گروه تصویربرداری کرد که سایرگروه ها که علاقمند بودند دراین پروژه فیلم هایشان منتشر شود و در تماشاخانه ایرانشهر اجرا ندارند، بتوانند ازاین امکان استفاده کنند.
چمن آرا درباره اهمیت این مجموعه گفت: «همانطور که گفتم تا پیش ازاین سند و مدرکی برای اجراهای تئاتری موجود نبود، اما با راه اندازی این پروژه، فرصت جدیدی برای پژوهش درباره تئاتر در کشورمان فراهم شده است و افرادی که تا پیش ازاین تئاتر نمی دیدند نیزجذب تئاترمی شوند. در دو سالی که ازانتشاراین مجموعه می گذرد، بارها پیش آمده که افرادی که تاکنون تنها اقدام به خرید فیلم تئاتر می کردند، ازمن یا همکاران مجموعه بتهوون بپرسند که چگونه می توانند تئاتر ببینند و چه جوری می توانند بلیط تئاتر بخرند. متاسفانه با همه پیشینه فرهنگی که در کشورمان داریم هنوز برخی ازافراد تجربه تئاتر دیدن یا گالری رفتن را ندارند.»

اهمیت انتشار مجموعه فیلم تئاتر
علی راضی کارگردان و بازیگر تئاتر دوزبانه «بازگشت پسرنافرمان» درباره اهمیت انتشارمجموعه فیلم تئاترگفت: «به عنوان کسی که عشق، تحصیلات و زمینه کاری و زندگی ام را روی تئاتر متمرکز کرده ام همواره حسرت ندیدن بسیاری از اجراها با من بوده واین حسرت به دلیل اقامت ۱۵ ساله ام درفرانسه برای ندیدن آثارهمکارانم قوت می گیرد. اما ازاسفندماه ۱۳۹۲ که به صورت همزمان پنج فیلم تئاتر ازمجموعه فیلم تئاترهای تماشاخانه ایران به همت مرکز موسیقی بتهون منتشر شد، فرصت جدیدی پیش روی تئاتر ایران گذاشته شد تا نمایش هایی که تماشای آن ها معطوف به ایام اجرا بود مستند شود و در دل تاریخ ماندگار شود.»

او افزود: «دیگر نسل های بعد دراین حسرت نخواهند سوخت که مثلا اجراهای سال ۱۴۰۰ را ندیده اند و همین امر کمک می کند که به مرور تئاترما بهتر بتواند از امکاناتش استفاده کند و تجربیات استادان و پیشروان تئاترامروز ایران چراغ راه آیندگان شود و۲۰ سال آینده بتوانیم براساس مستندات درباره تئاتر امروز ایران حرف بزنیم.»

به گفته این کارگردان از زمانی که درغرب با مقوله فیلم تئاتر روبرو شده است همواره با این پرسش روبرو بوده که آیا ویدئو می تواند تئاتررا خوب پوشش دهد و به عنوان یک رسانه مستقل عمل کند؟ پرسشی که بسیاری از تئاتری ها با آن هنوز هم مواجه هستند. اما با این همه، بخش مهم این ماجرا معطوف به مستند سازی تئاتراست و فیلم تئاتر زمانی می تواند هویت مستقل بیابد که تماشاگر تئاتر را درسالن ندیده است و برای نخستین باراست که با این تئاترروبرو می شود.

راضی با اشاره به تفاوت مدیوم تله تئاتربا فیلم تئاترگفت: «بی شک بخش عمده ای ازتئاتری های هم نسل من با تماشای تله تئاترکه از تلویزیون پخش می شد، نسبت به تئاترعلاقمند شدند اما تله تئاترتفاوت فاحشی با فیلم تئاتردارد. تله تئاتر درواقع شیوه تولیدش مثل فیلم یا سریال می ماند وهنگام اجرا وضبط ممکن است یک صحنه ۱۰ بار گرفته شود، اما فیلم تئاتر مثل زندگی می ماند همان گونه که تئاتر بر روی صحنه در حال اجراست و مخاطب بر روی صندلی نشسته و ناظراجرا است، ضبط می شود. ازاین نظر، من بیشتر دوست دارم که به جای فیلم تئاتربه آن عنوانِ ویدئو تئاتر داده شود.»

به گفته این کارگردان که ۱۵ سال است تمرکزش را بر روی نمایشنامه هایی گذاشته که مقوله زبان ها و فرهنگ درآن پر رنگ است، دراروپا کمپانی معتبری برای ضبط فیلم تئاترها موجود نیست و این سالن های اجرا هستند که خودشان سفارش دهنده و تولید کننده این فیلم تئاترها هستند و در برخی موارد نیزشبکه های هنری ازجمله آرته خودشان وارد عمل می شوند واز یک اجرا فیلم تهیه می کنند و از طریق شبکه تلویزیونی خود آن را پخش می کنند.

چهل وهفتمین شماره ازمجموعه فیلم تئاترها
راضی همچنین درخصوص چهل وهفتمین شماره ازمجموعه فیلم تئاترهای مجموعه بتهوون گفت: «بسیارخوشحالم که این فیلم دو سال پس از اجرا درسالن تماشاخانه وشش ماه پس ازآغازاجراهای فرانسه منتشرشد و دراختیارمخاطبان قرار گرفت. بزودی نیز دوباره توراجرای این تئاتردرسه شهرفرانسه آغازمی شود.»

«بازگشت پسرنافرمان» داستان زندگی بسیاری از مهاجران با ملیت های مختلف می تواند باشد که بنا به هر دلیلی مهاجرت را به عنوان سرنوشت خود خواسته و یا محتوم خود رقم زده اند. سرنوشتی که گریزی ازآن ندارند ونه می توانند با همه تلاش های خود مثلا فرانسوی باشند و هویت ایرانی خود را فراموش کنند و نه ایرانی بمانند و به هویت جدید خود کاری نداشته باشند.
در این تئاتر، راضی با استفاده از مدیوم های چون ویدئو و اسکایپ تلاش کرده فرصتی رویایی گذشته و حال افرادی که درچنین موقیعتی قرار گرفته اند را فراهم کند. فرصتی که درنهایت زمینه بازگشت پسر نافرمان به ایران را فراهم می کند.

قراراست به مناسبت انتشار پنجاهمین شماره فیلم تئاترهای مرکز بتهوون، جشن رونمایی از این اثر برگزارشود.

این همکاری خوب و موفق مجموعه ایرانشهرومرکز موسیقی بتهوون فرصتی را فراهم کرده است تا ضمن به جا ماندن سندی ازاجراهای تئاتر، فرصت وامکان نقد بررسی تئاترها، شیوه گریم و یا صحنه آرایی اجراها در کلاس های آزاد بازیگری و دانشگاه ها بوجود آید.

مرکز موسیقی بتهوون فرصت خرید این مجموعه را به صورت کامل و تک نسخه برای ساکنان داخل و خارج از ایران از طریق سایت این مرکز و صفحه های آن در شبکه های اجتماعی فراهم کرده است. باید امیدوار بود که دیگر سالن های نمایش نیزبا پیوستن به این پروژه ارزشمند زمینه جدیدی را برای مستند سازی تئاتر ایران فراهم کنند.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

معترضان به جنگ غزه مراسم جمع‌آوری کمک‌های مالی با حضور بایدن، اوباما و کلینتون را مختل کردند

حمله هوایی اسرائیل به سوریه ۳۶ کشته بر جا گذاشت

یافته‌ تازه محققان: تنها ۲ شب کم‌خوابی می‌تواند باعث شود احساس پیری کنید