آگهیبه باور آگاهان، زلزله روز دوشنبه در افغانستان بی سابقه ترین زلزله در چند دهه اخیر بوده است. زلزله ای که اگر دقایق بیشتری دوام می یافت، می توانست خسارات بی شمار مالی و جانی بر جای گذارد.
آمارهایی که تاکنون در رسانه ها گزارش شده از حدود هفتاد کشته و سیصد زخمی خبر می دهد. مرکز آن در ولایت بدخشان گزارش شده است و در کابل، پایتخت افغانستان و ولایت های تخار، ننگرهار، کنر و نورستان خساراتی به اماکن دولتی و منزل های مسکونی وارد شد. در کابل، شبکه های تلفن همراه برای دقایقی مختل و برق در برخی از مناطق این شهر قطع شد.
هشدارهای قبل از وقوع
معصومه عبدالعلی، از ساکنان پایتخت افغانستان در لحظات آغازین زلزله وقتی لرزش کلکین (پنجره) های خانه اش، احساس کرد به سمت چارچوب در حرکت کرد تا در آنجا پناه بگیرد اما به یادش آمد که ساختمان خانه قدیمی است و استحکام لازم را ندارد به همین خاطر مانند همسایگانش از پله ها به خیابان دوید.
کوچه ها و سرک (خیابان) های کابل و شهرهای نزدیک به پایتخت افغانستان، مملو از جمعیت هراسانی بود که تصور می کردند با تداوم زلزله در خانه های کم استحکامشان دفن خواهند شد.
مقام های ولایت تخار می گویند که ۱۲ دانش آموز در هنگام فرار زیر دست و پای جمعیت کشته شدند و بیست و پنج دانش آموز زخمی شده اند. افغانها، زلزله ای با شدت هفت و نیم ریشتری را تا به آن روز به یاد نداشتند.
زمین شناسان پیش از این بارها در مورد وقوع زلزله های ویرانگر در افغانستان هشدار داده بودند اما از طرف حکومت افغانستان توجهی به این هشدارها نشده بود. هر چند حکومت افغانستان پس از زلزله روز دوشنبه، نشست اضطراری برای کمک به آسیب دیدگان برگزار کرد تا اقدامات لازم را برای امدادرسانی به آسیب دیدگان بسنجد.
وزیر دولت افغانستان در امور رسیدگی به حوادث در گفتگو با «طلوع نیوز» به بخشی از اقدامات حکومت اشاره کرد و گفت: «پنج سرک (جاده) ای که بر اثر زلزله مسدود شده بود با تلاش نیروهای امدادی باز شده است.»
ابراهیم جعفری زمین شناس، این اقدامات حکومت افغانستان را کافی نمی داند. وی به یورونیوز می گوید: «اقدامات حکومت همیشه متمرکز به امدادرسانی بعد از حوادث طبیعی است در حالیکه افغانستان در بخش آمادگیها برای مقابله با حوادث زلزله در بدترین وضعیت قرار دارد. حکومت افغانستان برای مشخص کردن ماهیت علمی حوادثی چون زلزله اقدامی نکرده است که اگر چنین می شد اینگونه حوادث قابل تخمین و بررسی بود.»
خطرها و آمادگی‌های احتمالی
افغانستان از جمله کشورهایی است که در کمربند زلزله قرار دارد و پیش از این هم، اداره زمین شناسی آمریکا نقشه مقدماتی خطر زلزله در افغانستان را تهیه کرده بود که میزان خطر وقوع زلزله را در شهرهای افغانستان به میزان بالایی نشان داده بود.
آقای جعفری با اشاره به نوع برخورد حکومت افغانستان با حوادث طبیعی در مقایسه با کشورهای دیگر، ادامه می دهد: «حکومت افغانستان، هنوز درباره ماهیت علمی و دقیق حوادثی که در افغانستان قابل پیش بینی است، کاری نکرده است. در کشورهای دیگر یکسری از حوادث طبیعی قابل پیش بینی و تخمین است. وقتی حادثه ای اتفاق می افتد حکومتها براساس دیتابیس می توانند میزان خسارات احتمالی را تخمین بزنند و حتی قبل از آنکه حوادث رخ دهد، برای مقابله با آن آمادگی های لازم را بسنجند.»
مقام‌های مبارزه با حوادث می گویند که احتمال وقوع پس لرزه های با شدت کمتر یا بیشتر تا بیست و چهار ساعت پس از اولین زمین لرزه روز دوشنبه وجود دارد و حکومت افغانستان به تازگی اعلام کرده است که برای مقابله با حوادث طبیعی چون زلزله، برنامه ملی کاهش حوادث را در دست اجرا دارد. این زلزله در پاکستان باعث صدها کشته و هزار زخمی شد.