به یاد معینی کرمانشاهی، خالق ترانه های ماندگار

به یاد معینی کرمانشاهی، خالق ترانه های ماندگار
نگارش از Parviz Jahed
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

رحیم معینی‌کرمانشاهی که چند روز قبل در سن ۹۰ سالگی در بیمارستان جم تهران از دنیا رفت، یکی از برجسته ترین ترانه‌سرایان ایران بود که ترانه های ماندگار بسیاری از خود به یادگار گذاشت.

معینی کرمانشاهی در سال ۱۳۰۱ در کرمانشاه متولد شد. پدرش کریم معینی، ملقب به سالارمعظم، از فرماندهان نظامی حکومت رضاشاه بود که مدتی به حکومت فارس منصوب شد.

معینی، از نوجوانی به شعر و نقاشی علاقه داشت و نقاشی ها و سروده هایش در نشریات محلی کرمانشاه منتشر می شد. سابقۀ کار ادبی او به سال‌های دهه بیست می رسد. معینی در سال های پیش از کودتای بیست و هشت مرداد یعنی در فاصلۀ بین ۱۳۲۸ تا ۱۳۳۲ مدیریت روزنامۀ محلی «سلحشوران غرب» را به عهده داشت.

اما شهرت کرمانشاهی به خاطر تابلوهای نقاشی یا فعالیت روزنامه نگاری او نیست بلکه به خاطر خلاقیت و استعداد درخشان او در ترانه سرایی است. او ترانه سرایی را از اوایل دهۀ ۱۳۳۰ با کار در رادیو تهران آغاز کرد. اهمیت کار معینی کرمانشاهی، وارد کردن مضامین تازه و تأکید بر تصویرسازی در ترانه سرایی بود. ارتباط با نقاشی دیدی تصویری به او داده بود که در اشعار و ترانه های او از جمله منظومۀ اختر و منوچهر که در چهار تابلو سروده، نیز منعکس است. یکی از آثار نقاشی مشهور او تابلویی است که از مسیح کشیده است. معینی کرمانشاهی با موسیقی دانان و آهنگسازان برجسته ای مثل علی تجویدی، جواد لشگری، پرویز یاحقی و همایون خرم همکاری کرد و ترانه ها و تصنیف های زیادی ساخت که با صدای خوانندگان پرآوازه ای مثل مرضیه، دلکش، پوران، حمیرا، پروین، نادرگلچین، عماد رام و داریوش اقبالی اجرا شد.

ترانۀ «آبشار»، نخستین ترانه ای است که معینی کرمانشاهی سرود و با صدای یاسمین، خوانندۀ معروف آن زمان به اجرا درآمد. ترانۀ بعدی دیگری که نام او را به عنوان یک ترانه سرای باذوق بر سر زبان ها انداخت، ترانۀ «طاووس» بود که آهنگ آن را پرویز یاحقی ساخت و با صدای مرضیه اجرا شد. اما یکی از زیباترین ترانه های او، ترانه معروف «سنگ خارا» است که برای علی تجویدی سرود و با صدای گرم و دلنشین مرضیه اجرا شد:
جای آن دارد که چندی هم ره صحرا بگیرم سنگ خارا را گواه این دل شیدا بگیرم

ترانه های «سنگ صبور» با آهنگ حبیب الله بدیعی، و «رفتم که رفتم» ساختۀ تجویدی و «سرو و بید» با آهنگ پرویز یاحقی، از دیگر ترانه های دلنشینی است که معینی برای مرضیه سروده است.

علاوه بر مرضیه، یکی دیگر از خوانندگان بزرگ آواز ایران که اشعار معینی کرمانشاهی را با صدایش به ترانه هایی جاودان بدل کرد، بانو دلکش بود. از میان ترانه های مشهوری که دلکش بر اساس سروده های معینی خوانده است باید از ترانۀ «یاد کودکی» ساخته علی تجویدی، «نوای دل، «تنهایی»، «شد بهار»، «قایقران» (همه از ساخته های جواد لشگری)، «بازگشته» و «آشفته حالی» از ساخته های علی تجویدی اشاره کرد. ترانه هایی که بعد از انقلاب با صدای علیرضا افتخاری نیز اجرا شد.

علاوه بر این ترانه های ماندگار، باید از ترانه های «بهار من گذشته شاید» و «بوی بهار» با صدای عماد رام، «به دنبال دل» با صدای حمیرا و «برق و خرمن» با صدای پروین یاد کرد که بر اساس اشعار معینی کرمانشاهی ساخته شدند. معینی کرمانشاهی همچنین ترانه ای نیز با عنوان «انسان» سرود که با صدای داریوش اقبالی اجرا شد.

معینی کرمانشاهی همچنین در سال ۱۳۴۶ با همکاری محمد زرین دست و کریم فکور، فیلمنامه ای بر اساس رمان «برادران کارامازوف» اثر فئودور داستایوسکی نوشت که زرین دست آن را به فیلم تبدیل کرد و در آن بهروز وثوقی و پوری بنایی نقش های اصلی را بازی می کردند.
از معینی کرمانشاهی علاوه بر ترانه های ماندگاری که سرود، مجموعه اشعاری نیز باقی مانده که از میان آنها باید از «ای شمع ها بسوزید»، «فطرت»، «خورشید شب» و «حافظ برخیز» یاد کرد.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

کشته شدن ۹ نفر در یک تصادف؛ مرگبارترین حادثه رانندگی نوروزی ایران رخ داد

این سه‌شنبه شب یا آن سه‌شنبه شب؟ چهارشنبه‌سوری امسال دقیقاً چه روزی است؟

پایان کار احمد جنتی؛ رئیس آینده مجلس خبرگان رهبری کیست؟