آگهیدر آستانه سفر فدریکا موگرینی نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور سیاست خارجی وامنیتی، در تاریخ شنبه ۲۸ فروردین به ایران و همچنین حضور گسترده نمایندگان و مدیران شرکت های بزرگ اقتصادی و بازرگانی اروپا درایران، بسیاری از نهادها و فعالان حقوق بشرانتظارات خود را از تاثیرگذاری مقامات اروپایی برای بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران مطرح کرده اند.
فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر در نامه ای سرگشاده به خانم موگرینی نوشته است که سفرشما به ایران «در زمان تعیین کننده‌ای برای توسعه‌ی روابط اتحادیه اروپا با ایران انجام می‌شود. در پی لغو تحریمهای هسته‌ای، شاهد آغاز همکاری روبه‌‌گسترش بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا و ایران در چند زمینه بوده‌ایم، از جمله تجارت، نیرو و فناوری. با وجود این، باید در نظر داشت که این روابط روبه‌افزایش، در عین حال بر اهمیت موضع و نفوذ اتحادیه اروپا در پشتیبانی از حقوق بشر می‌افزاید.»
در ادامه این نامه سرگشاده، این نهاد مدافع حقوق بشر با ذکر این نکته که دغدغه های حقوق بشری در ایران طولانی است، افزوده: «با وجود وعده‌هایی که رئیس جمهور روحانی طی مبارزه انتخاباتی خود در زمینه‌ی صراحت و اصلاحات داد، در زمینه‌ی حقوق و آزادیهای مردم ایران بهبودی رخ نداده است.»
دکتر عبدالکریم لاهیجی رئیس فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشربه یورو نیوز می گوید علت و انگیزه نوشتن این نامه به خانم موگرینی در نظر داشتن تعهدات کشورهای اتحادیه اروپا در چارچوب موازین حقوق بشری است. زیرا که به گفته او: «علاوه بر اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق های حقوق بشر، اساس اتحادیه اروپا بر طبق عهدنامه اروپایی حقوق بشر است. به این معنا که عهدنامه اروپایی حقوق بشر مهم ترین سند اتحادیه اروپاست. چنانکه می دانید یکی از پیش شرطهای پیوستن به اتحادیه اروپا آنست که درآن کشور مجازات اعدام نباشد و یا در مورد وضعیت سایرآزادیها، همانطور که این اواخردر بعضی از کشورها مثل مجارستان و لهستان شاهد بودیم که یک مقدار مورد انتقاد قرارگرفت، کمیسیون اتحادیه اروپا که نقش قوه مجریه را دارد به آن کشور اخطارمی کند. بنابراین با توجه به این سند مهمی که بنیاد و اساسنامه اتحادیه اروپا را تشکیل می دهد، فدراسیون جهانی جامعه های حقوق بشر می گوید که حال با توجه به توافقی که با جمهوری اسلامی انجام گرفت برای حل معضل انرژی اتمی و قطعنامه هایی که از سوی شورای امنیت صادر شده بود و تحریم هایی که بر ایران و بویژه بر مردم ایران تحمیل شده بود، و ماهم همان موقع از توافق استقبال کردیم، ولی همان زمان گفتیم و حالا هم می گوئیم که چرا مسئله حقوق و آزادیهای همین مردم ایران که روز به روز به وخامت بیشتر گرائیده هم موضوع گفتگو قرار نمی گیرد؟ بعد که آن توافقنامه امضا شد ما فکر می کردیم که الان دیگر موقع آن رسیده به رهبران کشورهایی که عازم ایران بودند این موضوع را خاطرنشان بکنیم . یا زمانی که آقای روحانی می آمد به کشورهای اروپایی باز این موضع را متذکر شویم.»
فداراسیون جهانی جامعه های حقوق بشر طی سال گذشته بیانیه ها و نامه های متعددی به رهبران اتحادیه اروپا در مورد مناسبات با ایران و یاد آوری وضعیت حقوق بشر در این کشور نوشته است. عبدالکریم لاهیجی رئیس این فدراسیون با اشاره به این اسناد می گوید: «الان هم چون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران می رود، خاطرنشان کرده ایم که در گفتگوهایش با مقامات جمهوری اسلامی به این مسئله بپردازد و یادآوری بکند که اروپا نمی تواند به مسئله حقوق بشر در ایران بی تفاوت باشد. یعنی برخلاف آن چیزی که مقامات جمهوری اسلامی و در صدر آنها رهبر جمهوری اسلامی خاطر نشان می کند، وضعیت حقوق بشر در هیچ کشوری به منزله امر داخلی آن کشور تلقی نمی شود، زیرا که حقوق بشر جهان شمول است و اگر در ساختار سازمان ملل نهادی به نام شورای حقوق بشر وجود دارد، برای رسیدگی به حقوق بشر درهمه کشورهاست.»
بر اساس گزارش فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر از سال ۲۰۰۵ که گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور خشونت علیه زنان و گزارشگر ویژه مسکن مناسب به ایران سفر کردند، تا کنون دولت ایران اجازه سفر هیچ گزارشگری را نداده است. احمد شهید گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران از سال ۲۰۱۱ تا کنون بارها از مقامات ایران تقاضای سفر کرده ولی با مخالفت مقامات ایران مواجه شده است. در باره اینکه آیا می توان انتظار داشت که با توجه به تغییرات ایجاد شده و سفر هیات های اروپایی به ایران، آقای احمد شهید هم در این سال به ایران سفر کند، اقای لاهیجی می گوید: «متاسفانه جمهوری اسلامی بویژه سخنگوی قوه قضائیه که هم شخص فحاشی است وهم برادر رئیس قوه قضائیه، محمدجواد لاریجانی، آنقدر نسبت به شخص احمد شهید عناد ورزیده، توهین کرده و افترا زده که من بعید می دانم که این کار انجام شود. ولی مسئله فقط احمد شهید نیست. باید توجه داشت که از آخرین سال ریاست جمهوری محمد خاتمی به این سو بیش از ده سال است که هیچ گزارشگری نتوانسته به ایران سفر کند. یعنی نه تنها گزارشگر ویژه ایران، گزارشگران موضوعی هم نتوانسته اند به ایران بروند. گزارشگرهای موضوعی فقط در مورد یک کشور گزارش نمی دهند، در مورد هر یک از مقوله های حقوق بشراما درهمه کشورها گزارش تهیه و ارائه می دهند. آنها درباره آزادی زبان و مذهب، حقوق زن، شکنجه، بازداشت های خودسرانه و … در همه جا، چه کشورهای دمکراتیک، چه کشورهایی که دارای حکومت های دیکتاتوری هستند و چه حکومتهایی که به هرحال ناقض حقوق بشرند گزارش می دهند. اما هیچ گزارشگری نتوانسته به ایران برود و این نشان می دهد که جمهوری اسلامی نمی خواهد با جامعه بین المللی به تفاهم و توافق برسد.»
روز ۲۳ فرودین سال جاری شورای اتحادیه اروپا تحریم های حقوق بشری خود علیه ۸۲ مقام و نهاد ایرانی را تا سال ۲۰۱۷ تمدید کرد. اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۱ این افراد را که شامل مقاملت بلند پایه سپاه پاسداران و قوه قضائیه می شوند، به دلیل نقض حقوق بشر در فهرست تحریم های این اتحادیه قرار داده بود.
اقای لاهیجی می گوید: «یک هفته قبل از سفر خانم موگرینی به ایران، سران هفت کشور مهم صنعتی جهان یعنی علاوه بر چهار کشورعضو اتحادیه اروپا یعنی فرانسه ، آلمان ، انگلستان و ایتالیا و سه کشور دیگر آمریکا، کانادا و ژاپن، در نشستی که داشتند، از ایران خواستند که در بهبود وضعیت حقوق بشر بیش از پیش کوشا باشد و از وضعیت حقوق بشر در ایران انتقاد شد و بلافاصله هم اتحادیه اروپا تحریم هارا تمدید کرد. یعنی مسئولان سرکوب تظاهرات پس از انتخابات مورد اعتراض آقایان مهدی کروبی و میرحسین موسوی، به عنوان ناقضان حقوق بشرمشمول تحریم اتحادیه اروپا شدند و حال هم تمدید شده است. یعنی هرچند خانم موگرینی عازم ایران بود ولی همین دو تصمیمی که از سوی هفت کشور بزرگ صنعتی جهان و اتحادیه اروپا در باره تحریم ناقضان حقوق بشر گرفته شد، نشان می دهد که خوب حالا احمد شهید در سالهای گذشته نتوانسته به ایران برود و این سال هم نخواهد رفت، ولی اگر جمهوری اسلامی نخواهد تغییر سیاست بدهد، در هرصورت نمی تواند از حسابرسی و از پاسخ دادن به جامعه بین المللی درباره وضعیت وخیم حقوق بشر در ایران سر بازبزند.»
اما این انتقادها و تمدید تحریمهای ناقضان حقوق بشر در ایران توسط کشورهای صنعتی بزرگ و اتحادیه اروپا، تا چه حد بر بهبود وضع حقوق بشر در ایران می تواند تاثیر گذار باشد؟ عبدالکریم لاهیجی در این زمینه می گوید: «این ها همه کسانی هستند که در جمهوری اسلامی مقام های خیلی مهمی داشتند و در سرکوب هم شرکت داشتند و یا دارند. از وزیر تا مسئولان سپاه پاسداران و نیروهای انتظامی در میان آنها هستند ووقتی اینها نتوانند به کشورهای اروپایی سفر بکنند، وقتی نتوانند در هیچیک از بانکهای اروپایی حسابی داشته باشند و یا حتی ممکن است همراهی که دارند هم توقیف بشود، همه اینها هست . یعنی وقتی ما می گوئیم تحریم و ضمانت اجراهای سازمان ملل، غیر از این نیست. همچنانکه دیدیم در مورد انرژی اتمی هم، ایران را هم تحریم بانکی کردند وهم تحریم بسیاری از کالا های مورد نیاز در تکنولوژی بالا. برای همین هم این تحریم ها اثر دارد و به همین دلیل هم مرتب مورد انتقاد مقام های جمهوری اسلامی است. هرچند هم که نقش سمبولیک داشته باشد نشان می دهد که دولتمردان جمهوری اسلامی از جوابگویی به جامعه بین المللی نمی توانند خود را مصون بدانند و باید در انتظار روزهای شدیدتری باشند که آن زمان به جامعه بین المللی در باره نقض مستمر و فاحش حقوق بشر پاسخ دهند.»
فدراسیون بین المللی جامعه های دفاع از حقوق بشر در بخش دیگری از نامه به خانم موگرینی با اشاره به این که کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا و شرکت‌های اروپایی بررسی روابط تازه‌ی اقتصادی با ایران را آغاز کرده و قراردادهایی هم امضا کرده اند، یاد آورشده است که «مسئولیت اتحادیه‌ی اروپا در اطمینان‌یافتن از این که حقوق بشر فدای این روابط اقتصادی و تجاری نشود، بیشتر است.»