پنج پیامد مهم شکست کودتا در ترکیه

پنج پیامد مهم شکست کودتا در ترکیه
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

ترکیه برای اروپا اهمیت استراتژیک دارد.

آگهی

ترکیه برای اروپا اهمیت استراتژیک دارد. این کشور که در حدفاصل اروپا و آسیا قرار دارد، نقشی کلیدی در ثبات خاورمیانه بازی می کند؛ آنهم در دورانی که وضعیت این منطقه ناآرام، از همیشه بحرانی تر است.

بر این اساس، شکست کودتا در ترکیه چه تاثیری بر منطقه و فراتر از آن دارد؟ بی ثباتی در ترکیه می تواند روابط این کشور با اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا، مبارزات علیه داعش و فعالیتهای ناتو را تحت تاثیر قرار دهد.

مبارزه با داعش

اکنون شک و تردیدها درباره ترکیه و تعهد این کشور به مبارزه علیه داعش بیش از هر زمانی تشدید شده است؛ زیرا اسلامگرایان افراطی نیز در حال مبارزه با کردهای سوریه هستند؛ یگان های مدافع خلق و حزب دموکراتیک سوریه به دلیل نزدیکی به پ کا کا دشمن دولت مرکزی ترکیه به شمار می روند.

چنگیز آکتار، کارشناس علوم سیاسی از مرکز سیاست استانبول به یورونیوز می گوید: «ترکیه هیچ وقت یک متحد ثابت قدم در ائتلاف علیه داعش نبوده است و فکر نمی کنم که در وضعیت پس از کودتا نیز تغییری در این وضعیت بوجود آید.»

با این وجود و با وقوع کودتای نافرجام در ترکیه احتمال می رود تغییراتی در سیاست خارجی این کشور دیده شود.
به گفته برایان کلس، کارشناس کودتا در مدرسه اقتصاد لندن، اکنون رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه بیش از گذشته بر فرماندهان ارتش تمرکز کرده است. او می گوید: «او از این به بعد، بیش از گذشته دچار پارانویا می شود. این اتفاق همیشه زمانی می افتد که یک کودتا به شکست می انجامد. در چنین حالتی همیشه یک تمرکز دوباره برای تثبیت قدرت در داخل کشور وجود دارد و این کار باعث می شود که تمرکز رژیم روی سیاست خارجی و دعواها و جنگهای خارج از مرزها کمتر شود.»

برایان کلس تاکید می کند که ضعف ارتش ترکیه همواره از خواسته های اساسی داعش بوده است اما اکنون این سوال مطرح می شود که آیا نیروهای داعش که برای ماهها در معرض بمباران قرار داشتند می توانند از فرصت پیش آمده استفاده کنند یا خیر؟

بحران پناهندگان

سال گذشته شمار مهاجرانی که از مسیر ترکیه و یونان عازم اروپا بودند بطور قابل توجهی افزایش یافت. در نهایت بروکسل توانست با امضای قراردادی با آنکارا در ماه مارس سال ۲۰۱۶ میلادی، ورود مهاجران از این مسیر را تا حدودی کنترل کند.

بر اساس این قرارداد، در ازای بازگرداندن مهاجران غیرقانونی از یونان به ترکیه، بخشی از پناهجویان سوری حاضر در ترکیه در اتحادیه اروپا پذیرفته می شدند.

اما آیا وقوع کودتا تاثیری بر این سیاست خواهد گذاشت؟

به گفته برایان کلس، هم رژیم ترکیه و هم کودتاگران، هر دو بر اهمیت رابطه این کشور با غرب واقفند. بنابراین بعید است که آنها توافقنامه های بین المللی را در تمام زمینه ها از جمله در موضوع مهاجران ملغی اعلام کنند.

مارک پی یرینی کارشناس ترکیه در اتاق فکر مرکز کارنگی اروپا نیز معتقد است موضوع مهاجران به عنوان یکی از بخش های اصلی توافق با اتحادیه اروپا از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی با وجود بی ثباتی های پس از کودتا، اجرا خواهد شد.

عضویت در اتحادیه اروپا

سابقه دولت ترکیه به سرکوب رسانه ها و ایجاد محدودیت در آزادی آنها، از دلایل اصلی طولانی شدن گفتگوهای پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا است.

اکنون برایان کلس و چنگیز آکتار معتقدند که شکست کودتا و بویژه پاکسازی ها و سرکوبهای بعد از آن، به این مذاکرات برای همیشه پایان خواهد داد.

پروفسور آکتار می گوید: «روابط ترکیه با اتحادیه اروپا از مدتها پیش رو به پایان بوده و تنها نیاز به فشاری کوچک برای سقوط کامل داشته است و اگر رژیم ترکیه مجازات اعدام را بار دیگر در قوانین خود وارد کند، آخرین میخ را بر تابوت گفتگوها خواهد کوبید.»

مجازات اعدام از سال ۲۰۰۴ میلادی در ترکیه لغو شده است. وزرای خارجه اتحادیه اروپا روز دوشنبه ۱۸ ژوئیه (۲۸ تیر) ضمن هشدار در این باره اعلام کردند که اجرای دوباره این مجازات، خط قرمزی است که آنکارا نباید از آن عبور کند.

فرانک والتر اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان در این باره گفت: «برقراری مجدد مجازات اعدام از موفقیت مذاکرات پیوستن به اتحادیه اروپا جلوگیری می کند.»

ناتو

ارتش ترکیه، دومین ارتش بزرگ دارای سلاح های متعارف ناتو است. تضعیف این نیروی نظامی با تصفیه های سیاسی-نظامی رجب طیب اردوغان پس از کودتا، قابلیتهای این متحد ناتو را زیر سوال می برد.

برایان کلس می گوید: «ناتو خواهان آن است که ارتش ترکیه تا جای ممکن قوی باشد. زیرا ترکیه یک شریک بسیار استراتژیک و مهم در جنگ سوریه است.»

آگهی

اما به گفته دکتر کلس، از آنجا که اردوغان این کودتا را تهدیدی برای قدرت خود و ثبات و بقای رژیم خود می داند، سعی دارد با حذف رهبران در میان نیروهای نظامی خود و تضعیف آنها مطمئن شود که هیچ ژنرالی در میان نیروهای مسلح دارای پایگاه قدرت مستقلی نیست. چنین چیزی برای اهداف ناتو خوب نیست زیرا باعث می شود توانایی استراتژیک ناتو در سوریه و برای غلبه بر تروریسم تضعیف شود.

برایان کلس معتقد است شکاف میان ترکیه و غرب برای مبارزه با تروریسم خوب نیست زیرا باید به جای مجادله، تا جای امکان رابطه بسیار نزدیکی میان متحدان استراتژیک وجود داشته باشد.

رابطه با ایالات متحده آمریکا

رجب طیب اردوغان بارها اعلام کرده است که فتح الله گولن، روحانی منتقد دولت او که ساکن ایالات متحده آمریکا است، عامل این کودتا است. او بر این اساس خواستار استرداد او شده است.

در مقابل، واشنگتن از آنکارا خواسته است که مدارکی دال بر دخالت آقای گولن در این کودتا ارائه دهد.

اگرچه این موضوع رابطه ترکیه با ایالات متحده آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است اما به گفته دکتر کلس، آمریکا که در ترکیه دارای پایگاههای نظامی است و از این مکانها به مواضع داعش در سوریه حمله می کند در مهار آقای اردوغان با محدودیتهایی مواجه است.

آگهی

به گفته برایان کلس، در وضعیت کنونی، ترکیه از لحاظ ژئواستراتژیک در موقعیت جغرافیایی بسیار مهمی قرار دارد. این کشور در زمانی که منطقه درگیر مشکلاتی همچون تهدیدات تروریسم، فروپاشی سوریه و بحران پناهندگان است، در موقعیت مکانی بسیار مهمی برای حفظ امنیت بین المللی قرار گرفته است.

بر این اساس، این کارشناس علوم سیاسی می گوید: «اجرای حکم اعدام توسط اردوغان برای کودتاچیان، به وضوح سمی برای رابطه این کشور با اتحادیه اروپا است اما قطعا برای ایالات متحده آمریکا مجازات اعدام خط قرمز نیست زیرا بسیاری از ایالتهای این کشور در حال حاضر این مجازات را دارند.»

به همین دلیل است که به گفته دکتر کلس در سخنرانی های جان کری، وزیر خارجه آمریکا به اقداماتی همچون نقض دموکراسی در ترکیه یا ضرب و شتم سربازان، و همچنین بر ضرورت حاکمیت قانون در این کشور اشاره می شود.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

گزارش جدید اتحادیه اروپا درباره «آینده عضویت ترکیه»؛ متاثر از طرفداری اردوغان از حماس؟

جشنواره فیلم آنتالیا در ترکیه در پی جنجال بر سر «سانسور» یک اثر مستند لغو شد

اردوغان: مذاکرات ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا در حال احتضار است