کارشناسان می گویند آموزش در دوران کودکی تاثیر مثبتی بر رشد فرد در آینده دارد.
آگهیکارشناسان می گویند آموزش در دوران کودکی تاثیر مثبتی بر رشد فرد در آینده دارد. اما آیا این آموزش باید خشک و جدی باشد؟ چگونه می توان از بازی در آموزش استفاده کرد؟ آیا می توانید فرزندتان را از سنین خیلی پایین برای رفتن به دانشگاه آماده کنید؟ آیا منطقی است که به کودک چهار ساله شکسپیر یا شطرنج بیاموزید؟ در این گزارش «جهان آموزش» به سراغ دو طرح نوآورانه برای آموزشِ همراه با بازی در چین و ایالات متحده آمریکا رفته ایم.
بازی و بازی کردن بخش جدایی ناپذیر دوران کودکی است. اما چطور می توان با ترفندهایی خاص به آن رنگ و بوی آموزشی داد؟ محققان آموزش معتقدند که بازی کردن کودکی، هم نقش مهمی در رشد مهارتهای شناختی کودک دارد، و هم شالوده یک عمر یادگیری را فراهم می کند.
تقویت خلاقیت و افزایش استقلال شخصیت کودک با بازی «آنجی» در چین
در چین آموزش بطور سنتی بر مبنای یادگیری طوطی وار است. اما روش آموزشی ای که برای ۱۴ هزار کودک ۳ تا ۶ سال در مهد کودکهای دولتی منطقه «آنجی» در شرق کشور به کار برده می شود، کاملا با شیوه سنتی تفاوت دارد. این رویکرد آموزشی مبتنی بر بازی ای است که «آنجی» نام دارد.
دولت محلی هم از این برنامه که از ۱۵ سال پیش در کودکستانهای منطقه «آنجی» اجرا می شود، حمایت می کند. این روش آموزش همراه با بازی باعث تقویت خلاقیت، و افزایش استقلال شخصیت در کودک می شود. مبتکر آن، چنگ چوئه چین نام دارد که مسئول آموزشی تمام کودکستانهای شهرستان آنجی است.
خانم چنگ چوئه چین درباره تفاوت آن با آموزش سنتی در چین می گوید: «طبق آموزش سنتی در چین، مربی سر کلاس یک چیزی می گوید و دانش آموز هم گوش می کند. اما در این روش به کودک حق بازی کردن دارد و می تواند آزادانه در محوطه داخل و خارج کودکستان بگردد. کودکان ما خوشحالند و به نظر من شادی در زندگی یک فرد خیلی مهم است. در بازی می توانیم روی چیز خاصی متمرکز شویم. به این ترتیب آنها قابلیتهایی خواهند داشت که در آینده به دردشان می خورد.»
در این روش آموزشی، کودکان صبح پس از انجام نرمش صبحگاهی به جای اینکه تمام روز را جلوی تخته سیاه بگذرانند، در محوطه بیرون مهدکودک با قطعاتی که از گیاهان درختان بامبوی این منطقه تهیه شده، مشغول ساخت و ساز می شوند: فروشگاه، کافی شاپ و هر چه دلشان بخواهد، می سازند.
مربی مهد کودک از کودکان حین بازی کردن فیلم می گیرد. این معلمان در نظام آموزشی ای تربیت شده اند که در آن آموزگار باید تمام مدت دانش آموز و کوچکترین رفتار او را زیر نظر داشته باشد. در پایان روز مربی از کودکان می خواهد که بگویند چه چیزهایی ساخته اند.
یکی از مربیان مهدکودک می گوید: «این کار خیلی خوب است و باعث تقویت مهارتهای زبانی کودکان می شود. چون درباره چیزی حرف می زنند که تجربه ساختنش را داشته اند. می خواهند این تجربه را با دیگران به اشتراک بگذراند. بنابراین جرات می کنند حرف بزنند. علاوه بر این، طی مدتی که مشغول ساختن هستند ممکن است با مشکلاتی روبرو شوند، درباره این مشکلات هم به بقیه حرف بزنند.»
در آموزشهای دوره پیش دبستانی تاکید بر استقلال کودکان است. طبق روش آموزش همراه با بازی «آنجی» کودکان خودشان به تنهایی نهار می خورند و بعد از نهار هم بعد از مرتب کردن وسایلشان می خوابند.
خانم چنگ چوئه چین می گوید که این روش آموزش همراه با بازی آنجی در شهرهای دیگر چین و حتی در ایالات متحده هم الهام بخش بوده است :«امسال به سان فرانسیسکو، بوستون، و مدیسون رفتم. در مدیسون مسئولان کودکستان مخصوص افراد محروم که اغلب آفریقایی تبارهای ِ آمریکا بودند، می خواستند بازی آنجی را در کودکستانشان به اجرا در آورند.»
مشکل خانم چنگ چوئه در ابتدای کار این بود که پدر و مادرهایی را که نگران کثیف کاری و خطرات احتمالی این بازی برای فرزندانشان بودند، قانع کند. مدتی طول کشید تا وی توانست فواید یادگیری در حین بازی را به این والدین این کودکان توضیح دهد.
قرار است بازی آنجی به استاندارد ملی کودکستان های چین تبدیل شود. کودکانی که در کودکستان با این روش آموزشی تربیت می شوند، بعد از ورود به دبستان مجبور می شوند تمام روز را در کلاس بنشینند و خبری از بازی نیست. چنین تغییری برای آنها سخت خواهد بود.
ایالات متحده؛ آشنایی با شطرنج و شکسپیر از چهار سالگی
در نیویورک، شهری که هرگز نمی خوابد، برخی از پدر و مادرها می خواهند به آموزش فرزندانشان سرعت بدهند. مثلا جولیت، مادری است که امید و آرزوهای زیادی برای آینده کوچکترین فرزند خانواده دارد. جوناس فرزند چهار ساله اش او به مدرسه «گودارد» می رود. مدرسه گوارد تضمین می کند که صددرصد شاگردان مدرسه به بهترین دانشگاههای آمریکا راه خواهند یافت. در اینجا بازی دانش آموزان هدف مشخص آموزشی دارد.
جولیت می گوید: «دوست دارم پسرم به دانشگاه برود لزوماً هاروارد یا ییل نه. به هر دانشگاهی که خودش بخواهد.اما آرزویم این است که به دنبال تحصیلات عالی برود. و آنچه در این مدرسه می آموزد شالوده محکمی برای این هدف است.»
کودکان سه ساله و چهار ساله در کودکستان «گودارد» از طریق نمایش عروسکی با ویلیام شکسپیر آشنا می شوند. در حالیکه در آمریکا عموما دانش آموزان در سن ۱۴ سالگی شروع به خواندن آثار شاعر و نمایشنامه نویس انگلیسی می کنند.
دیوید اندرو لاوز، بازیگر تئاتر و مربی این مدرسه می گوید: «همه از کلیشه رفتن به دبیرستان و دانشگاه و یادگیری آثار شکسپیر و تأثیری که بر دانش آموز دارد آگاهند. دانش آموز قبل از خواند اثری از شکسپیر می گوید: من شکسپیر نمی خواهم. در حالیکه حتی صحنه از نمایشهای او را ندیده است، باز هم از آن فرار می کنند. اما اگر زودهنگام با شکسپیر پیوند برقرارکند، بعدها به یاد خواهند آورد “شکسپیر اسمش آشناست، یادم می آید که با شکسپیر خوش گذشت”. داستانی که اینجا بازگو می کنیم همان داستان شکسپیر است.»
این روش در مورد بازی شطرنج هم در این مدرسه به کار برده می شود. تیلور شوارتز، موسس سازمان «شطرنج در سه سالگی» در نیویورک است که اغلب به مدرسه «گودارد» می آید.
او می گوید بازی شطرنج توانایی هایی فرزندانشان در ریاضیات و منطق را قویت خواهد کرد. او برای این که کودکان به بازی بزرگسالان علاقمند شوند، برایشان داستان تعریف می کند: داستان پادشاهی که برای غذا نیاز دارد پیاده های صفحه شطرنج را بخورد.
آگهیتیلور شوارتزمی گوید: «معمولا یادگیری خواندن و نوشتن در اینجا بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بیشتر می شود، چون کودکان با داستانهایی پیچیده تر از آن چه معمول است روبرو می شوند . با شطرنج در سه سالگی آشنا می شوند و علاوه بر این که یاد می گیرید شطرنج بازی کنند، و حافظه شان تقویت می شود و بهتر حساب می کنند و مهارتهایشان در انجام کارهای عملی هم بیشتر می شود، و خواندن و نوشتن را هم بهتر یاد می گیرید.»
شهریه مدرسه «گودارد» تقریباً بیست هزار دلار در سال است که دو برابر هزینه مدارس دولتی است.