قرار گرفتن گنبد محافظ بر روی رآکتور چهارم نیروگاه چرنوبیل

آگهی

در نیمه شب ششم اردیبهشت ۱۳۶۵ (۲۶ آوریل ۱۹۸۶) در هنگام تست ایمنی در رآکتور شماره چهار نیروگاه چرنوبیل، انفجاری بزرگ روی داد.

پریپیات، شهری در استان کی یف پایتخت اوکراین و در نزدیکی مرز بلاروس بود. این شهر که با اسکان کارکنان این نیروگاه شکل گرفته بود، با انفجار رآکتور چهارم نیروگاه که در چهارده کیلومتری شمال شهر قرار داشت خالی از سکنه شد. تشعشات رادیواکتیو ناشی از این حادثه نه تنها این شهر بلکه قمست هایی از اوکراین، بلاروس و بخشهایی از شوروی سابق و اروپا را نیز آلوده کرد.

تبعات این حادثه، ده ها برابر گسترده تر از بمباران هسته ای هیروشیما بود و این رآکتور بر اثر چندین انفجار و آتش سوزی نزدیک به ده روز در آتش سوخت.

هزاران تُن شن و ماسه، خاک رُس و سرب با هلیکوپتر بر روی زبانه های آتش ریخته شد و در هنگام مهار آتش، علاوه بر ده ها نفر از کارکنان این نیروگاه، تعداد زیادی از آتشنشانان نیز به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی و نداشتن پوشش مخصوص، به مواد رادیواکتیو آلوده شدند. تا صبحگاه حادثه نزدیک به ۱۳۲ نفر در بیمارستانها پذیرش شدند.

چندین روز بعد در چهاردهم ماه می، میخائیل گورباچف، رهبر اتحاد جماهیر شوروی این فاجعه را بدترین حادثه هسته ای دنیا خواند. گرچه دولت وقت شوروی از انتشار جزئیات و عوارض ناشی از این فاجعه و میزان آلودگی سرزمین های دیگر اروپایی به مواد رادیواکتیو خودداری کرد.

انجام آزمایش بدون ایمنی لازم و اشتباهات پرسنل به عنوان عوامل اصلی فاجعه چرنوبیل اعلام شد. عملیات کنترل عواقب این انفجار از تاریخ ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ با ریاست کمیسیونی در دولت شوروی آغاز شد. این عملیات تا سال ۱۹۹۱ ادامه یافت. در گام نخست محدوده ۳۰ کیلومتری اطراف نیروگاه چرنوبیل قرنطینه شد.

در ماه نوامبر همان سال تیم های ساختمانی به سرعت مشغول ساخت یک سازه بتنی شدند. این سازه با ۴۰۰ هزار متر مکعب بتن با قصد جلوگیری از گسترش تشعشعات و مواد آلاینده بنا شد. اما عدم محاسبات دقیق باعث وجود مشکلات ساختاری بسیاری برای ساختمان قدیمی و جدید شد و با توجه به وسعت تشعشعات درون و اطراف رآکتور، این سازه نمی توانست موثر عمل کند. به همین دلیل، در ماه اوت سال ۲۰۱۰، ساخت سازه حفاظتی جدیدی توسط کنسرسیوم اروپایی «نووارکا» و با مدیریت دو شرکت فرانسوی (وینچی و بوویگ) آغاز شد.

این سازه گنبدی متحرک با ارتفاع ۱۰۸ متر، عرض ۲۵۰ و طول ۱۵۰ متر از جنس فولاد و پلی کربنات است. برای جلوگیری از آلوده شدن کارگران و مهندسان، این سازه در ۱۸۰ متری رآکتور ساخته شد تا پس از کامل شدن به سمت رآکتور برده شود. این ساختمان علاوه بر محدود کردن انتشار مواد رادیواکتیو، دارای تجهیزات لازم برای انهدام کامل رآکتور چهارم است.

دیوید دریسکول، مدیر امنیت و سلامت محیطی کنسرسیوم نووارکا می گوید: «در حال حاضر این گنبد به ارتفاع لازم خود رسیده است. ۱۰۸ متر ارتفاع و ۲۵۰ متر عرض و ۱۵۰ متر طول. این سازه بعنوان پوشش امن برای رآکتور چهارم عمل می کند و طوری طراحی شده که تا صد سال دوام داشته باشد. تا اوکراینی ها زمان کافی برای انهدام رآکتور چهار و بی خطر کردن آن برای همیشه را بدهد.»

این سازه ۲۵۰۰ تنی بزرگترین ساختمان متحرک دنیاست و هزینه ساخت آن نزدیک به دو میلیارد یورو تخمین زده شده است. سه شنبه، ۲۹ نوامبر ۲۰۱۶ (نهم آذر سال ۱۳۹۵) موعد قرار گرفتن کامل این گنبد بر روی رآکتور چهارم چرنوبیل است.

سال ها از این حادثه گذشته اما هنوز آثار مواد رادیو اکتیو و جهش های ژنتیکی در مردم مناطق اطراف مشاهده می شود. بدنیا آمدن نوزادانی بدون دست و پا و گسترش سرطان تیروئید در کودکان از جمله عوارض این فاجعه بود.