افزایش تنش میان ایران و آمریکا؛ رویکرد مسکو نسبت به تهران تغییر خواهد کرد؟

افزایش تنش میان ایران و آمریکا؛ رویکرد مسکو نسبت به تهران تغییر خواهد کرد؟
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

موضع‌گیری‌های متفاوت و غیرمالوف دونالد ترامپ و تیم سیاسی وی درباره روابط خارجی ایالات متحده آمریکا، پیش‌بینی و تحلیل درباره چشم‌انداز روابط بین‌المللی واشنگتن را دست‌کم در چهار سال پیش رو و به ویژه درباره نقش این کشور در بحران‌های خاورمیانه و روابط با روسیه، دشوار کرده است.

درحالی که برخی سخنان آقای ترامپ در دوره کارزار انتخاباتی، از جمله انتقاد بی‌پرده از ناتو حکایت از اتخاذ نوعی رویکرد «انزواجویانه» در عرصه سیاست خارجی داشت، بعضی دیگر از نطق‌های تبلیغاتی وی، به‌ویژه تهدید به پاره کردن توافق هسته‌ای ایران، نشانگر سیاستی تهاجمی، مداخله‌گر و درعین حال آشتی ناپذیر از سوی دولت جدید ایالات متحده بود. شاه بیت سخنرانی وی در روز تحلیف، یعنی جمله «آمریکا مقدم است» گمانه‌زنی‌ها درباره تمایل ترامپ به خارج کردن ایالات متحده از مناطق درگیر بحران و توجه به امنیت داخلی کشور را دوچندان کرد. خروج از پیمان آسیا پاسیفیک، امضای فرمان‌های اجرایی مبنی بر احداث دیوار در مرز مکزیک و ممنوعیت موقت ورود اتباع هفت کشور با جمعیت عمدتا مسلمان هم با وجود جنجال‌آفرینی در عرصه بین‌المللی، می‌تواند در چارچوب همین سیاست «انزواطلبانه» نگریسته و تحلیل شود. تغییر لحن واشنگتن در قبال روسیه – که احتمالا از دوره ریاست جمهوری بوریس یلتسین به این‌سو بی‌سابقه بوده- نشانگر تلاش آقای ترامپ برای کم‌تر کردن هزینه سیاست خارجی آمریکا در مقابل «توسعه‌طلبی» مسکو در شرق اروپا و خاورمیانه است.

I don’t know Putin, have no deals in Russia, and the haters are going crazy – yet Obama can make a deal with Iran, #1 in terror, no problem!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) 7 février 2017

اما مساله ایران، توافق هسته‌ای و سیاست‌های این کشور در خاورمیانه، یکی از چالش‌های مورد علاقه آقای ترامپ به نظر می‌رسد. با وجود آن‌که بسیاری از مقام‌های دولت حسن روحانی پیش از آغاز به کار دولت جدید در واشنگتن ابراز امیدواری کرده بودند که تهدیدهای ترامپ علیه این کشور «صرفا شعارهای تبلیغاتی» باشد، اما رویکرد آقای ترامپ در قبال تهران از زمان ورود به کاخ سفید نشان می‌دهد که وعده‌های انتخاباتی آنچنان هم «شعاری» نبوده اند. دونالد ترامپ در هفته گذشته، ایران را حامی اول تروریسم در جهان خواند، از اوباما برای توافق هسته‌ای انتقاد و ایران را به دلیل آزمایش‌ موشکی اخیر، به بازی با آتش متهم کرد. در زمان تنظیم این نوشته، آقای ترامپ با ارسال یک پیام دیگر در توییتر با انتقاد از مخالفت‌ها با گسترش روابط واشنگتن-مسکو، به توافق میان دولت اوباما و «حامی اول تروریسم» حمله کرد.

تمایل دولت ترامپ برای عادی‌سازی روابط با روسیه از یک سو و اتخاذ رویکرد تهاجمی در قبال ایران از سوی دیگر، شاید کمی گیج‌کننده باشد. روسیه طی دهه گذشته یکی از «همراه‌ترین» کشورهای قدرتمند با ایران بوده است. علاوه بر عملیات مشترک دو کشور در سوریه، نزدیکی تهران و مسکو به دلیل ضدیت آن‌ها با گسترش پیمان ناتو و افزایش حضور آمریکا در منطقه خاورمیانه با وجود ۱۳ سال بحران هسته‌ای ایران، کاهش نیافت. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه پیش از انعقاد توافق هسته‌ای، ممنوعیت فروش سامانه‌ دفاع موشکی اس ۳۰۰ به ایران را لغو کرد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه و نماینده ارشد این کشور در مذاکرات هسته‌ای هم همواره تلاش می‌کرد تا موضع سخت لوران فابیوس، همتای فرانسوی خود را تعدیل کند. هم‌اکنون و با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ و امکان گرم‌تر شدن روابط مسکو و واشنگتن، این پرسش برای بسیاری از ناظران مطرح است که آیا سیاست جدید کاخ سفید، باعث دوری ایران و روسیه خواهد شد؟

#Iran is not a terrorist state and #Russia will develop ties with the country, says Kremlin https://t.co/NA8aaByyc0

— Middle East Monitor (@MiddleEastMnt) February 7, 2017

پاسخ به این پرسش با توجه به واکنش‌های روسیه در قبال سیاست‌های ترامپ منفی به نظر می‌رسد. در نخستین گام و هنگامی که وزارت امور خارجه آمریکا آزمایش موشکی اخیر ایران را نقض قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل خواند، روسیه اعلام کرد که این رزمایش به هیچ‌‌وجه نقض قطعنامه شورای امنیت نیست و از برگزاری نشست اضطراری شورای امنیت ابراز تاسف کرد. پس از توییت‌های تند ترامپ علیه توافق هسته‌ای و متهم کردن ایران به بازی با آتش، دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز دوشنبه ضمن اعلام این که روسیه «ایران را حامی اصلی تروریسم» نمی‌داند گفت: «این‌که دیدگاه‌های مسکو و واشنگتن بر سر بسیاری از مسائل جهانی در نقطه مقابل یکدیگر قرار دارد، مساله محرمانه‌ای نیست.» همزمان سرگئی ریابکوف، معاون وزارت خارجه روسیه نیز از تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران انتقاد و بر موضع روسیه نسبت به آزمایش‌های موشکی ایران پافشاری کرد.

رقابت ژئوپولیتیک میان روسیه و ایالات متحده آمریکا که از پایان جنگ جهانی دوم آغاز شده، تاکنون ادامه دارد. واشنگتن و همپیمانانش یک‌ بار در اواخر دهه هشتاد و با فروپاشی دیوار برلین، پیروز مطلق ربع قرن کشمکش میان شرق و غرب شدند. این برتری بی‌چون و چرا پس از به قدرت رسیدن ولادیمیر پوتین و به‌ویژه پس از مداخله نظامی روسیه در گرجستان در سال ۲۰۰۸ بر سر بحران اوستیا، پایان یافت. جهت‌گیری دونالد ترامپ درباره پیمان ناتو و گسترش مرزهای آن، احتمالا کلیدی‌ترین مساله در روابط میان دو «ابرقدرت» شرق و غرب خواهد بود.

از زمان پایان ریاست جمهوری بوریس یلتسین و تلاش روسیه تحت حاکمیت پوتین و مدودوف، مسکو برای مقابله با ناتو و تحمیل راهبردش در کشورهای همجوار، گسترش رابطه با رژیم‌های «نه چندان مطلوب غرب» از جمله ایران را، در دستور کار قرار داده است. ولادیمیر پوتین در جریان آخرین دیدارش از تهران و ملاقات با رهبر این کشور گفت: «ما متعهدیم که برخلاف برخی‌ها به شرکایمان از پشت خنجر نزنیم و هیچ‌وقت در پشت پرده اقدامی بر ضد دوستانمان انجام ندهیم و اگر اختلافی هم داشته باشیم، با صحبت به تفاهم برسیم.» آقای پوتین احتمالا می‌داند که کشورش نزد گروهی از شهروندان ایرانی و شماری از دیپلمات‌های پیشین و فعلی این کشور تصویر خوبی ندارد. شعارهای معترضان به نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ علیه روسیه – که اتفاقا در جریان مراسم تشییع جنازه اکبر هاشمی رفسنجانی تکرار شد- نشانگر بی‌اعتمادی گروهی از ایرانی‌ها به روسیه است. با این حال آقای پوتین احتمالا به این واقعیت هم واقف است که حتی اگر روابط مسکو-واشنگتن در دوره ترامپ گرم‌تر شود، دوره ریاست جمهوری ترامپ حداکثر بیش از هشت سال به طول نخواهد انجامید.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

چرا روحانی از حمله به عین‌الاسد بی‌خبر بود؟ پاسخ کیهان: محرمانه بود، فقط ۱۰ نفر خبر داشتند

واشنگتن‌پست: ایران با دو هدف متفاوت خواستار خویشتنداری گروه‌های مسلح در عراق و لبنان شده است

واکنش وزارت امور خارجه ایران به سفر بازیگر آمریکایی فیلم‌های پورن؛ ویتنی رایت چگونه به تهران رسید؟