طرح اروپایی «کرونوس» برای زمان بندی فورانهای آتشفشانی

طرح اروپایی «کرونوس» برای زمان بندی فورانهای آتشفشانی
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
لینک کپی پیست کد امبد ویدیو:Copy to clipboardCopied

آتشفشانها یکی از قدرتمندترین نشانه های طبیعی هستند. محققان طرح موسوم به «کرونوس» مشغول بررسی هایی هستند که نتیجه اش می تواند نوعی ساعت زمین شناختی برای فعالیت آتشفشانها باشد.

آتشفشان یکی از قدرتمندترین پدیده هایی طبیعی است. فعالیت آتشفشانی می تواند شکل زمین و در نتیجه تاریخ نوع بشر را تغییر دهد. دانستن رفتار آتشفشان هنگام فوران برای فهم تکامل آن لازم است. طرح تحقیقاتی موسوم به «کرونوس» در اروپا هدفش مطالعه مکانیسم ساعت درونی آتشفشان است.

خلیج ناپل یکی از پرسکنه ترین و بالقوه خطرناکترین مناطق دنیاست. این شهر در میان سیستم آتشفشانی متشکل از کامپی فلگری، ایسکیا و وزوویو قرار گرفته است، جایی که گوته شاعر آلمانی آن را «قله دوزخ در میان بهشت» نامیده بود.

محققان طرح اروپایی موسوم به «کرونوس» در اینجا می خواهند الگویی پیدا کنند که براساس آن بتوان مکانیسم و زمان بندی فورانهای آتشفشانی را بررسی کرد.

مارو دی ویتو، آتشفشان شناس از موسسه ملی ژئو فیزیک و آتشفشان شناسی ایتالیا که با این طرح اروپایی کار می کند، می گوید: «دانش ما درباره چگونگی شکل گیری و تحول ذخیره ماگما (مواد مذاب) آتشفشان اندک است. برای بررسی این موضوع به روش هایی مانند توموگرافی نیاز داریم. با توموگرافی و به کمک پرتو ایکس می توانیم اعضای داخلی بدن را ببینیم. با همین روش می توان سنگ ها و صخره ها را نیز بررسی کرد.»

کار اصلی این طرح اتحادیه اروپا بررسی سنگها و صخره هاست.

It was a fabulous shooting. Bye bye #Italy. You will see these amazing pictures soon in #Futuris on euronews</a> and <a href="https://twitter.com/euronewsknwldge">euronewsknwldge#volcanopic.twitter.com/Mde0NV1iSH

stroclaudio (RosmiNow) 24 février 2017

اهمیت مطالعه سنگهای آتشفشانی در چیست؟

برای شناخت اسرار مربوط به زمان فوران آتشفانها، محققان طرح کرونوس ازروشهای جدیدی استفاده می کنند که در آن مدل های نظری و تکنیک های منحصر به فرد و پیشرفته آزمایشگاهی با هم ترکیب شده است.

دیگو پروگینی، متخصص سنگ شناسی از دانشگاه پروجا در ایتالیا می گوید: «سنگ آتشفشانی مثل ساعتی است که در صحنه جرم شکسته و از کار افتاده است و در نتیجه زمان بروز حادثه را نشان می دهد. به همین علت هم این طرح را کرونوس نامیدیم چون می خواهیم تقویمی بسازیم که نشان دهد سیستم آتشفشان چه مدت خاموش بوده و توالی رخدادها در گذار به حالت فعال، چه بوده است.»

بررسی پدیده آتشفشان، درون خود آتشفشان، هنگامی که رخ می دهد غیرممکن است. بنابراین محققان باید روی خروجی این پدیده یعنی سنگ آتشفشانی کار کنند و به عقب بروند تا بفهمند هنگامی که هنوز مایع و ماده مذاب بوده چه وضعیتی داشته است.

دیگو پروگینی، متخصص سنگ شناسی از دانشگاه پروجا در ایتالیا می افزاید: «مدل ما به این شکل کار می کند: ماگما جدید داغ پس از اینکه وارد محفظه زیرزمینی ماگما می شود فرایندی را آغاز می کند که شبیه اتفاقی است که در فنجان کاپوچینو، وقتی شیر و قهوه را مخلوط می کنیم رخ می دهد. هر چه بیشتر کاپوچینو را هم بزنید، مخلوط شیر و قهوه همگن تر می شود. بر همین اساس می توانیم بفهمیم داخل سنگ آتشفشانی چه رخ می دهد و از آغاز فرآیند مخلوط شدن تا هنگام فوران، چقدر زمان سپری شده است.»

دستگاه مخلوط کن ماگما

در دانشگاه پروجا، محققان اولین دستگاه مخلوط کن ماگما را ساخته اند. ماگما یا تَفتال، مواد مذاب درون زمین است که بسیار گرم بوده و تحت فشار شدید در زیر پوسته زمین قرار گرفته اند.

نمونه هایی از سنگ های آتشفشانی در این دستگاه با هم ذوب و مخلوط می شود.

از آنجا که هر سیستم آتشفشانی از نظر ساختار و مواد معدنی زیرزمین منحصر به فرد است، هر آتشفشان اثرات زمین شناختی متفاوتی دارد.

دنیل مورگاووی، متخصص آتشفشانها از دانشگاه پروجا می گوید: «ما سنگ را به حالت مذاب در می آوریم. سپس باید مشخصه های فیزیکی ماگما را پیدا کنیم. برای این کار به ویسکومتر (گرانی سنج، دستگاه سنجش گرانروی یا ویسکوزیته) نیاز داریم که میزان ویسکوزیته یا لزج بودن (گرانروی) سیال را در دمای بالا بسنجد.»

پس از انجماد ماگمای مخلوط شده، باید ویژگی های آن را به طور عمیق تجزیه و تحلیل کرد. آزمایش در مراحل مختلف ذوب تکرار می شود تا بتوان به یک زمانبندی برای تغییرات ساختاری و شیمیایی این ماده، سنگ آتشفشانی دست یافت.

طرح «کرونوس» بر اساس این مدل تا کنون به نتایج جالبی درباره بازه های زمانی فوران دست پیدا کرده است.

دیگو پروگینی درباره دستاوردهای این طرح می گوید: «نکته خیلی جالب و سؤال برانگیز برای ما، زمان سپری شده بین لحظه شروع فرایند مخلوط شدن و موقع فوران بود. این زمان حدود ۲۰ الی ۳۰ دقیقه است. تجزیه و تحلیل آماری ما از ۲۰۰ مورد فوران آتشفشانی قوی نشان داده که این فرایند مخلوط شدن در ۹۹ درصد مواقع رخ می دهد.»

فوران آتشفشان همچنان یکی ازغیرقابل پیش بیی ترین پدیده های طبیعی است. با فهمیدن ارتباط بین فرایندهای داخلی و زمانبندی آنها و نشانه های قبل از وقوع آتشفشان می توان خطرات بالقوه فعالیتهای آتشفشانی را کاهش داد.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

فعالیت آتشفشان فوئگو در گواتمالا ۲۵ کشته برجای گذاشت

فناوری تازه تشخیص ذرات آلاینده هوا

ریزجلبک‌ها، تحولی بزرگ در صنعت تولید مکمل‌های غذایی