آگهیدونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در حالی حدود دو هفته پیش راهبرد جدید واشنگتن در قبال ایران را اعلام کرد که همزمان با آن از تائید پایبندی تهران به برجام نیز خودداری ورزید.
رئیس جمهوری ایالات متحده که پیش از این بارها از توافق هسته ای با ایران به عنوان «بدترین» توافق یاد کرده بود در توجیه تصمیم خود اظهار داشت: «مصمم هستیم که پیشگام اصلی در تامین مالی تروریسم در جهان هرگز به سلاح هسته ای دست نیابد.»
دونالد ترامپ که وعده داده بود در اولین فرصت برجام را لغو خواهد کرد خود پیش از تصمیم اخیرش دو بار پایبندی ایران به برجام را تائید کرده بود. او در حالی تصمیم به عدم تائید پایبندی ایران به توافق هسته ای گرفت که آژانس بین المللی انرژی اتمی و همپیمانان اروپایی ایالات متحده بر اجرای توافق هسته ای از سوی ایران صحه گذاشته بودند.
به دنبال تصمیم رئیس جمهوری ایالات متحده کنگره ایالات متحده که تحت کنترل جمهوریخواهان قرار دارد، ۶۰ روز فرصت خواهد داشت در مورد اعمال تحریم های جدید علیه تهران تصمیم گیری کند.
جمهوریخواهان در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما از منتقدان سرسخت توافق هسته ای با ایران بودند. با این حال رهبران جمهوریخواهان با توجه به کنترل این حزب بر کاخ سفید و کنگره اکنون دریافته اند که از نظر تاریخی مسئولیت تنش احتمالی و یا دستیابی احتمالی ایران به سلاح هسته ای پس از لغو برجام متوجه آنها خواهد بود. سناتورهای جمهوریخواه که تا زمان به قدرت رسیدن دونالد ترامپ خواستار لغو برجام می شدند، اکنون با لحن ملایم تری در مورد این توافق سخن می گویند.
بیشتر بخوانید: روحانی در مجلس: موشک و هر نوع سلاحی که نیاز داشته باشیم خواهیم ساخت
اعمال تحریم جدید علیه ایران که پیامد آن در عمل لغو برجام خواهد بود پیامدهای مختلفی برای جمهوریخواهان کنگره خواهد داشت. از یک سو متحدان اروپایی آمریکا یک بار دیگر پس از جنگ عراق با واشنگتن اختلافی عمده در عرصه سیاست خارجی خواهند داشت. از سوی دیگر قراردادهای تجاری مهمی همچون قرارداد فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران تحت الشعاع این تصمیم قرار خواهد گرفت.
بیشتر بخوانید: تصویب طرح نظارت بر برنامه موشکی ایران در مجلس نمایندگان آمریکا
این در حالی است که یکی از موانع اصلی پیش روی جمهوریخواهان کنگره برای وضع تحریم جدید علیه ایران مقبولیت برجام در افکار عمومی آمریکا است. بنا به نظرسنجی اخیر شبکه «سی ان ان» ۶۷ درصد رای دهندگان آمریکایی با توافق هسته ای ایران موافقند و در مقابل تنها ۲۷ درصد بر این باورند که ایالات متحده باید از برجام خارج شود.
علاوه بر این و بنا به همین نظرسنجی تنها ۳۰ درصد رای دهندگان آمریکایی ایران را «تهدیدی» برای کشورشان می دانند. این در حالی است که در سال ۲۰۱۵ میلادی نزدیک به ۵۰ درصد رای دهندگان آمریکایی ایران را تهدیدی برای ایالات متحده ارزیابی می کردند.
یکی دیگر از موانع پیش روی دونالد ترامپ برای وضع تحریم های جدید علیه ایران باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا خواهد بود. رئیس جمهوری آمریکا در هفته های گذشته به دفعات در مصاحبه ها و توئیت های خود از مواضع این هم حزبی خود انتقاد کرده است. همکاری رئیس جمهوری ایالات متحده با او در این شرایط برای وضع تحریم جدید علیه ایران دشوار به نظر می رسد.
در همین حال جمهوریخواهان کنگره از اسرائیل، متحد نزدیک این کشور در منطقه صدای واحدی در مورد برجام نمی شنوند. عوزی آراد، از چهره های شاخص امنیتی در اسرائیل و اهود باراک، نخست وزیر پیشین این کشور در دیدار با قانونگذاران آمریکایی از حفظ توافق هسته ای با ایران دفاع کرده اند. این دو چهره تاثیرگذار اسرائیلی حتی نسبت به احتمال عدم وجود توافق با ایران بر سر برنامه هسته ای این کشور و پیامدهای احتمالی آن برای تل آویو هشدار داده اند.
هر چند تحولات دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ همچون انتخاب یک سال پیش او به مقام ریاست جمهوری پیش بینی ناپذیر به نظر می رسد اما جمهوریخواهان کنگره آمریکا در شرایط فعلی ممکن است همچون رئیس جمهور این کشور گزینه ای بینابینی بر گزینند: آنها ممکن است ضمن طرح انتقادهای اساسی آمریکا از تهران و نمایش عزم این کشور برای مقابله با برنامه موشکی ایران در عین حال گام نهایی برای لغو برجام را بر ندارند.
بیشتر بخوانید: درخواست ۱۳ سناتور آمریکا برای تقویت بازرسی آژانس از ایران