جوانانی که پس از اتمام تحصیل مهارتی کسب نکرده‌اند، نمی‌توانند به‌راحتی وارد بازار کار شوند. گذراندن کارآموزی به‌ویژه برای آینده شغلی در عصر دیجیتال اهمیت زیادی دارد. جوانان دانمارکی از این نظر وضعیت خوبی دارند.
آیا می‌دانستید حدود ۴ میلیون دانشجوی کارآموز در سراسر اروپا وجود دارد؟ ۶۰ الی ۷۰ درصد این افراد بلافاصله پس از پایان دوره کارآموزی وارد بازار کار می‌شوند به این دلیل که مهارتهای مورد نیاز کارفرمایان را کسب کرده‌اند.
اما نکته مهم این است که با توجه به نرخ بالای بیکاری جوانان در اروپا باید از موثر بودن دوره‌های کارآموزی مطمین شویم و ببینیم آیا معیارهای لازم را برآورده می‌کند یا نه.
کمیسیون اروپا در اکتبر سال گذشته میلادی برنامه‌ای را برای موثر بودن دوره‌های کارآموزی و بهبود کیفیت آن ارائه کرده است.
۱۴ معیار کمیسیون اروپا برای موثر بودن کارآموزی
برای اینکه یک کارآموز بتواند بعدها شغل مورد علاقه‌اش را پیدا کند، دوره کارآموزی باید مجموعه ای از معیارها را برآورده کند. از سوی دیگر کشوری که کارآموز در آن زندگی می‌کند نیز باید استانداردهایی را رعایت کند.
دوره کارآموزی در اروپا باید چه معیارهایی داشته باشد؟
کارآموز باید قرارداد کاری داشته باشد.
کارفرما باید نتایج و میزان یادگیری طی دوره آموزش را به وضوح اعلام کند.
از کارفرما و از کارآموز باید حمایت شود.
کارآموز باید دست کم نیمی از دوران کارآموزی‌اش را درمحل کارش بگذارند.
طبق قانون باید دستمزد بگیرد.
از حمایت اجتماعی برخوردار باشد.
محیط کارش هم امن باشد
معیارهایی که دولت‌های اروپایی باید برای دوره‌های کارآموزی رعایت کنند
مقررات باید تضمین کند که وضعیت همه افراد درگیر در این کار شفاف باشد
همه آنها در طراحی و اجرای دوره های کارآموزی با هم کار کنند.
به موسسات تجاری برای ایجاد فرصت باید کمک شود.
در پایان دوره هم کارآموز باید گواهی‌نامه‌ای دریافت کند که در کشور خودش و در دیگر کشورهای اتحادیه اروپا به رسمیت شناخته شود.
او کارآموز همچنین باید از مشاوره شغلی برخوردار شود
او باید در جریان گزینه‌های مربوط به کارآموزی در سراسر اروپا قرار بگیرد.
در نهایت کارآموز باید ارزیابی‌های قابل اعتماد داشته باشد تا مطمئن شود چیزهایی که یاد گرفته در آینده به دردش می خورد.
تنها ۱۴ کشور اروپایی نیمی از این ۱۴ معیار را برآورده می‌کند. شش کشور حدود پاسخگوی ۵۰ الی ۷۵ درصد این معیارها هستند و تنها هشت کشور از جمله اتریش، آلمان، ایرلند و ایتالیا بیش از دوسوم معیارهای مرتبط با دوره‌های کارآموزی موثر در آن رعایت می‌شود.
وضع کارآموزان دانمارکی، از بقیه کشورهای اروپایی بهتر است
دانمارک یکی از این هشت کشور اروپایی است که دو سوم این معیارها. مربیان معتقدند که این دوره های کارآموزی است که شخصیت دانمارکی ها را شکل می دهد.
هنریک اسونسون، مربی آموزش فنی در کپنهاگ می‌گوید: «کارآموزان بطور مستقیم از مراکز آموزشی دولتی می آیند و در ابتدا هویت ندارند. اما پس از اتمام دوره کارآموزی و بازگشت به مراکز آموزشی هویت جدیدی کسب می کنند.»
شرکت‌ها و اتحادیه‌های کارگری در دانمارک چه کاری می کنند که وضعیت دانمارک با وضعیت بقیه اروپا و بقیه دنیا این قدر فرق دارد؟
لون فولمر برتلسون، مدیر آموزش حرفه‌ای کنفدراسیون صنایع در دانمارک می گوید: «اتحادیه ها و کارفرمایان بطور مدام با یکدیگر در تماس هستند و سیستمی برای این ارتباط وجود دارد اتحادیه‌های کارگری و کارفرمایان برای ایجاد دوره‌های کارآموزی باهم همکاری می‌کنند. تا کنون حدود ۳۲۰۰ مورد طراحی کرده‌ایم. یک سیستم کامل برای این همکاری وجود دارد.»
کلاوس اسکسن، مشاور تعیین سیاستهای آموزشی اتحادیه Fagligt Fælles Forbund در دانمارک می‌گوید: «ما برای انگیزه بخشیدن به آموزش حرفه‌ای، تلاش زیادی می گنیم این کار را از طریق دوره‌های کارآموزی انجام می‌دهیم. اما از سوی دیگر در دانمارک یک سیستم دوگانه وجود دارد به این معنی که دانشجویان ما بین آموزش و کارآموزی در رفت و آمد هستند. در نتیجه متوجه می‌شوند که طی دوران تحصیلشان چه تغییراتی در دنیای حرفه‌ای رخ می‌دهد.»
اما آیا دانشجویان دانمارکی از این فرصتها بهره می‌برند؟
این سوال را از دو کارآموز دانمارکی در دو رشته مختلف می‌پرسیم.
کیا بیاروم، کارآموز هنرهای تصویری می‌گوید: «من ۲۵ سالم است. طی ۳ ماه و نیم گذشته من در حوزه طراحی علایم آموزش دیدم. تا ۲ ماه آینده درسم در آموزشکده فنی کپنهاگ تمام می شود. طراحی علایم با ارتباط تصویری و نشانه‌های بصری سروکار دارد. کار ما طراحی علایم و پیگیری پروژه ها از آغاز تا پایان است. می خواهم وقتی درسم تمام شد مستقل کار کنم. خیلی خوش‌شانس بوده‌ام و الان هم در حال پیشرفتم. برای خودم شرکت باز کنم و مشتریان خودم را داشته باشم.»
الیویا لورینگ لوندسگور، ۲۳ ساله کارآموز طراحی داخل ساختمان است و می‌گوید: «من سه ماه است که مشغول گذراندن کارآموزی حرفه‌ای هستم. تصمیم گرفتم این دوره را بگذرانم چون دوست دارم کار عملی انجام بدهم و تمام انرژی و توانم را به کارم اختصاص بدهم. در کارآموزی چیزهای جدیدی یاد می‌گیرید و طی چند سال در جاهای مختلف کار می‌کنید. دوست دارم نقاش ساختمان بشوم و فکر می‌کنم تمام زندگی‌ام همین کار را انجام بدهم.»
اما آیا کیا و الیویا پس از گذاراندن این دوره‌ها برای ورود به ورود به بازار کار آمادگی دارند؟
کیا می‌گوید که بعد از این دوره کارآموزی می تواند مستقل شود. او می‌افزاید : «عده زیادی به من گفته‌اند که کار تو فقط ساختن برچسب است و ۳ سال و نیم برای آن وقت گذاشتی و در نهایت هم شغلی پیدا نمی کنی اما کار من خیلی بیشتر از این‌هاست. خیلی چیزها باید یاد بگیرم . در نتیجه فکر می کنم بعد از این دوره کاملا آماده‌ام که روی پای خودم بایستم.»
اولیویا می‌گوید: «با توجه به کاری که الان انجام می‌دهم و با توجه به شرکتی که در آن دوره کارآموزی‌ام می‌گذرانم فکر کنم کاملا آماده هستم.»
جوانان باید برای کار درعصر انقلاب چهارم صنعتی آماده شوند
سعدیه زاهدی، سرپرست آموزش، برابری جنسیت و کار در نشست جهانی اقتصاد است. از نظر او دولت‌ها و کارفرمایان نیز نقش مهمی دارند. او معتقد است که ارتباط میان آموزش و بازار کار مفهمومی است که باید از دوران آموزش ابتدایی باید در نظام آموزش جا بیفتند.
او می‌گوید: «اتحادیه کارفرمایان و دولت باید به چابکی و توانایی یادگیری در طول زندگی توجه کنند و آن را به جوانان منتقل کنند. این مفاهیم را باید در سیستم آموزشی ابتدایی و متوسطه و دوره های آموزش فنی و حرفه ای و در دانشگاه‌ها ادغام کرد.»
کلوس اکسن مشاور تعیین سیاستهای آموزشی اتحادیه در این باره می‌گوید: «می توانیم به راحتی چارچوبی برای تعیین اهداف مشترک و اهداف ملی داشته باشیم. اما از نظر محتوا شرکای اجتماعی باید آن مشخص کنند. این چیزی است که در حال حاضر و برای چشم‌انداز ۱۰-۲۰ سال آینده اهمیت دارد.»
از نظر لون فولمر برتلسون، مدیر آموزش حرفه‌ای کنفدراسیون صنایع در دانمارک نظام آموزشی باید با فناوری‌های دیجیتال که در جهان حاضر در جهان امروز در حال پیشرفت است، سازگار شود. او می‌افزاید: «ما مشغول برنامه ریزی برای تعیین تعاریفی هستیم که کارآموزان باید در محیط کار و طی دوران تحصیل بیاموزند. به‌راحتی می توانیم به یکدیگر بگوییم که توسعه فناوری‌ها باید تغییر کند، باید به فناوری‌های دیجیتال توجه بیشتری کنیم. به‌این ترتیب نظام آموزشی را تغییر می دهیم و باید این کار را به طور پیوسته انجام بدهیم.»
مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۱۶ میلادی گزارشی درباره ۱۰ مهارت برتری منتشر کرده است که تا سال ۲۰۲۰ برای موفقیت شغلی در انقلاب چهارم صنعتی مورد نیاز است. طبق این گزازش تا سال ۲۰۲۰ میلادی تنها ۳۵ درصد از مهارتهای شغلی کنونی برای نیروی کار اهمیت خواهد داشت.
سعدیه زاهدی در باره نیازهای بازار کار در سال ۲۰۲۰ میلادی می‌گوید: « در نشست جهانی اقتصاد نظرسنجی انجام داده ایم درباره توانایی‌هاس دیجیتال و مهارتهای فنی مورد نیاز بازار کار در سال ۲۰۲۰ میلادی. طبق نتایج برخی از مهارتها واقعا تغییر کرده است. تفکر انتقادی و خلاقیت و مهارتهای مربوط به گوش دادن خلاق از نکاتی است که در لیست ۱۰ مهارت برتر دیده می شود. تمام این ویژگی‌های انسانی قابل انتقال به مشاغل متعدد است.»
آموزش دانشگاهی بهتر است یا آموزش حرفه‌ای؟
انتقادهای زیادی مطرح می‌شود مبنی بر اینکه دانش آموزان را مجبور می کنند به دانشگاه بروند و وقتی از دانشگاه بیرون می آیند آماده ورود به بازار کار نیستند. آیا آموزش حرفه ای از این نظر چه اهمیتی دارد؟
کلاوس اسکسن، مشاور تعیین سیاستهای آموزشی در اتحادیه دانمارک در پاسخ به این سوال می‌گوید: «من فکر می‌کنم استفاده از هر دو سیستم آموزشی خیلی مفید است. بیشتر کسانی که این دوره‌ها را تمام می کنند، می‌توانند بلافاصله وارد بازار کار بشوند و شغلی داشته باشند چون در دوره آموزشی‌شان در واقع در بازار کار حضور داشته اند.»
کلاوس اسکسن، مشاور تعیین سیاستهای آموزشی در اتحادیه Fagligt Fælles Forbund دانمارک می‌گوید: «اما باید خیلی دقت کنیم که تمرکز بر یادگیری باشد تا مهارت های کافی کسب شود تا پنج سال یا ده سال بعد کارآموز با مشکل بیکاری روبرو نشود.»
وی همچنین معتقد است که اطمینان متقابل بین سه طرف درگیر در این دوره‌ها، یعنی کارآموز، کارفرما و اتحادیه اهمیت زیادی دارد. او در این‌باره می‌گوید: «اعتماد خیلی مهم است، بخصوص وقتی به آینده و دیجیتال شدن همه چیز و مشکلاتی که ممکن است پیش بیاید نظر داشته باشیم.»
از نظر فولمر برتلسون، مدیر آموزش حرفه‌ای کنفدراسیون صنایع در دانمارک این اعتماد متقابل اهمیت زیادی دارد، چون رابطه کسی که به‌مدت طولانی در یک شرکت کارآموزی می‌گذراند، رابطه همکاری است. او می‌گوید: «برای شرکت‌های تجاری این نکته خیلی اهمیت دارد که وقتی قراردادی سه چهار ساله با آنها می بندید، عضو شرکت به حساب می آیید و دیگر کارآموز نیستید بلکه همکار آنها هستید.»
