آیا رهبران سنتی افغانستان و جنبش‌های اجتماعی بانک‌های رای را از دست داده اند؟

تبلیغات انتخابات مجلس در کابل
تبلیغات انتخابات مجلس در کابل Copyright مریم شاهی
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

نگرانی از شفافیت انتخابات ریاست جمهوری پیش رو و ناکامی بانک های رای سنتی در انتخابات پارلمانی افغانستان

آگهی

اعلام اسامی کاندیداهای برنده نتایج ابتدایی انتخابات پارلمانی در کابل، پس از سه ماه تاخیر، آن هم در گرماگرم ثبت نام کاندیداهای ریاست جمهوری افغانستان و یارگیری‌های سیاسی به گفته کارشناسان «غیرمنتظره» و «شوک آور» بود. برخی کارشناسان می گویند که اگر از مشکلات در شفافیت انتخابات پارلمانی افغانستان درس گرفته نشود، در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، شاهد بحران عمیق تری خواهیم بود.

در زمان کمپاین‌ها/کارزارهای انتخاباتی و رای گیری، پیش بینی کارشناسان و آگاهان سیاسی افغانستان این بود که چهره های مطرح سیاسی، اجتماعی و رهبرزادگان قومی و احزاب پرنفوذ در انتخابات پارلمانی افغانستان رای بیاورند اما نتایج ابتدایی اعلام شده چیز دیگری را نشان می دهد. در روزهای اول و دوم اعلام نتایج ابتدایی انتخابات پارلمانی پایتخت افغانستان، کاربران شبکه های اجتماعی به طور وسیعی به نتایج اعلام شده واکنش نشان دادند. بسیاری از شهروندان با ابراز خشم و حیرت خود از آنچه «عدم تامین شفافیت» در پروسه رای گیری، شمارش ارا و «مهندسی آرای مردمی» توسط کمیسیون مستقل انتخابات می دانستند، انتقاد کردند.

به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید

به گواه شاهدان، هفدهمین دوره انتخابات پارلمانی افغانستان یکی از پر چالش ترین انتخابات های این کشور بوده است که بی نظمی ها در برگزاری پروسه رای گیری باعث شد تا رای دهندگان ساعتها در پشت درهای بسته مراکز رای گیری منتظر بمانند. کمبود صندوق های رای در برخی مراکز، کمبود سیستم بایومتریک و برگه رای گیری از دیگر مشکلات در برگزاری انتخابات بود که این بی نظمی ها باعث شد تا کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان پروسه رای گیری را یک روز دیگر تمدید کند. به گفته مسئولان این کمیسیون حدود ۴میلیون رای دهنده در پروسه رای گیری شرکت کردند. کمیسیون شکایات انتخاباتی افغانستان پس از گذشت چند روز با اعلام اینکه بیش از ده هزار شکایت ثبت شده است و بدلیل تقلب های گسترده، آرای ولایت کابل را باطل اعلام کرد اما قرار بر بازنگری این تصمیم شد. چند روز پیش، معاون دوم رئیس جمهور با اشاره به سپری شدن سه ماه از برگزاری انتخابات پارلمانی گفت که پروسه رای دهی و انتخابات به عنوان «پرافتخارترین صحنه های دموکراسی و مشارکت داوطلبانه مردم» به ابزاری برای طعنه و توهین های دوست و دشمن تبدیل شده است و از اصلاحات همه جانبه در کمیسیون های انتخاباتی خبر داد.

باخت رهبرزادگان و سرمایه داران برنده

برخی از کاربران شبکه های اجتماعی «دلار» و «معامله» را مهمترین عامل رای آوردن نامزدهای انتخاباتی دانستند و تصویری از مراسم ادای سوگند اعضای کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان بین کاربران دست به دست شد. در ساعات پایانی اولین روز اعلام نتایج انتخاباتی برخی از رهبرزادگان نیز به اعلام نتایج ابتدایی با صدور اعلامیه هایی اعتراض کردند و پس از آن جمعی از نامزدهای انتخاباتی و احزاب سیاسی با صدور اعلامیه های جداگانه خواهان ابطال آرای کابل شدند. این نامزدان انتخاباتی اعلام کرده اند که شواهد و اسنادی از معاملات پشت پرده در کمیسیون مستقل انتخابات در اختیار دارند. آن ها با اشاره به اعلامیه دیدبان شفافیت انتخاباتی (تیفا) از درخواست پول های هنگفت توسط کمیشنران (اعضای) کمیسیون مستقل انتخابات از برخی نامزدهای انتخاباتی سخن می گویند. پیش از این هم، یورونیوز در گفتگو با مردم از پیش بینی های مردمی درباره چیدمان پارلمان آینده افغانستان متشکل از سرمایه داران و رهبرزادگان خبر داده بود. اما ناکامی بسیاری از رهبرزادگان در پروسه انتخابات باعث طرح سوالات جدی شد. شواهد نشان می دهد که در چند دهه اخیر رهبران سنتی و قومی مقبولیت اجتماعی و جایگاه مردمی داشتند و همین باعث می شد که در انتخابات های افغانستان، آن ها به عنوان دارندگان رای های مردمی وارد کارزار انتخاباتی می شدند و سهم گیری های خاصی سیاسی داشتند.

حسن رضایی، جامعه شناس در این مورد به یورونیوز می گوید: «مردم افغانستان از سیاست ناکام سیاستمداران موجود مایوس شده اند و در چنین حالاتی رای مردم روندهای پراکنده و متنوعی را به خود می گیرد. کسانی که اکنون رای آورده اند، چنین رویکرد مردمی را در بین رای دهندگان نشان می دهند. چهره های تکراری برای مردم در جو ناکار آمدی و فساد برای مردم مایوس کننده و ملالت آور است.»

به گفته وی، «در چنین وضعیتی مردم به دنبال کسانی می روند که سخنان غیر سیاسی را مطرح می کنند یا علیه وضع موجود در حد شعار صحبت می کنند یا به وسیله پول‌هایشان یا سایر فاکتورهای غیر سیاسی بر رای مردم تاثیر می گذارند. این البته نشان دهنده نوعی انحطاط سیاسی نیز است بخاطر اینکه سیاستمدران با تجربه فاسد و ناکار آمد به کسانی می بازند که با عوامل غیر سیاسی بر رای مردم تاثیر می‌گذارند.»

مرتضی اشراق، روزنامه نگار و استاد دانشگاه درباره این نتایج «غیرمنتظره» به یورونیوز می گوید: «نام افرادی که وارد لیست نتایج ابتدایی شده اند، به استثنای چند نفر، کسانی هستند که بیشترین پول را داشتند و چهار شخص اولی که بالاترین رای ها را آورده اند، از یکی از ولسوالی های (شهرستان) ولایت کابل هستند، در صورتی که اگر رای مردم ملاک بود، چهار نفر از یک ولسوالی آن هم بیرون از شهر کابل، نمی توانستند بالاترین رای را بیاورند، حتی گزارش هایی به کمیسیون شکایات رسیده بود که برخی از کاندیداهای ثروتمندی که اکنون رای آورده اند، با پول تلاش بر تطمیع کارمندان کمیسیون انتخابات داشتند.»

وی می افزاید: «ما قبلا با تعدادی از این کاندیداها صحبت کرده بودیم و برخی از آن ها بین مردم ناشناخته بودند و از بدست آوردن آرای کافی ناامید بودند اما با کمال تعجب همین افراد برنده شدند، در عین حال ما دو نگرانی داشتیم اول اینکه سیاست های قومی، نقش کلیدی را در چیدمان پارلمان آینده افغاتستان بازی کند و دوم اینکه حکومت درصدد از بین بردن آرای منتقدان حکومت برآید که به نظر می رسد این دو مساله در نتایج انتخابات اتفاق افتاده است.»

تغییر در فرهنگ سیاسی مردم از شک تا یقین

ابوالفضل فصیحی استاد علوم سیاسی نیز با اشاره به فرهنگ سیاسی مردم افغانستان اظهار می دارد: «دموکراسی در افغانستان از نوع دموکراسی انتخاباتی است به این مفهوم که با سنجش مشارکت مردم در انتخابات را می توان معیاری برای سنجش دموکراسی در افغانستان قرار داد. برای قضاوت درباره دموکراسی در افغانستان باید به انتخابات توجه داشته باشیم. در اینجا چند سوال مطرح می شود آیا انتخابات عادلانه بوده است؟ چقدر به نتایج می توان اعتماد کرد و آیا رای هایی که از صندوق ها بیرون آمده، واقعا براساس اراده مردم بوده است؟ پاسخ این است که با توجه به مشکلات در برگزاری شفاف انتخابات پارلمانی و میزان بالای مشارکت در ولسوالی های کابل نسبت به شهر کابل که در این ولسوالی ها نظارت دقیقی اعمال نمی شود، نمی توان گفت که انتخابات شفافی داشته ایم و در نتایج ابتدایی اعلام شده شک و شبهات زیادی وجود دارد.»

به گفته وی، «اگر این فرض را بپذیریم که می توان به شفافیت نتایج اعلام شده اعتماد کرد، انوقت می توان فرهنگ سیاسی مردم افغانستان را تحلیل کرد در اینکه چرا تاجران رای های زیادی آورده اند. باید گفت که بسیاری از مردم افغانستان از نظر اقتصادی فقیر هستند و تعدادی از آن ها بخاطر مایوس بودن از شفافیت انتخابات یا اهمیت نداشتن نتیجه انتخابات رای های خود را به برخی ثروتمندان فروخته اند. رهبران سنتی، مشروعیت سیاسیشان را از دست داده اند و سرمایه اجتماعی گذشته را در بین مردم ندارند و رهبران نمی توانند قدرت سیاسی را موروثی کنند، به عبارتی این نشان دهنده تغییر مهمی در فرهنگ سیاسی مردم افغانستان است. اینکه چرا نامزدهای انتخاباتی که در گذشته عضو جنبش‌های مدنی بوده اند رای نیارده اند به این دلیل است که تعداد این نامزدها زیاد بوده و بخاطر تعدد کاندیداها، سبد رای آن ها پراکنده شده است.»

**بیشتر بخوانید: **

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

اعلام نتایج مقدماتی انتخابات پارلمانی افغانستان پس از سه ماه

دیده‌بان حقوق بشر: سرپرست وزارت دفاع افغانستان باید تحریم شود

دست‌کم «هشت کشته» در پی حملات هوایی پاکستان به دو ولایت افغانستان؛ طالبان به نوار مرزی حمله کرد