۳۰ سال قبل در چنین روزی مسابقه فوتبال بین تیمهای ستاره سرخ بلگراد و دیناموزاگرب به یک جنگ واقعی بدل شد.
تنها ده دقیقه تا شروع مسابقه ستاره سرخ بلگراد و دیناموزاگرب باقی مانده بود که اولتراهای کروات، طرفداران تیفوسی دینامو زاگرب حصارهای فلزی ورزشگاه را شکستند و به زمین هجوم آمدند.
«پسران بد آبی»، عنوانی که هواداران آتشین دینامو زاگرب به آن معروف بودند، نه تنها به رقبای «صرب» خود توهین میکردند که حتی ورزشگاه را به آشوب کشاندند. بعدها آنچه در ۱۳ مه ۱۹۹۰ در پایتخت کرواسی گذشت به «جهنم زاگرب» معروف شد. آن زمان هنوز جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی تکه تکه نشده بود.
درگیریها آنقدر بالا گرفت که زونومیر بوبان، کاپیتان تیم کروات به میان جمعیت رفت تا از حمله یک افسر پلیس به یکی از تماشاگران جلوگیری کند.
ستاره کروات بعدها به قرمز و مشکی پوشان میلان پیوست و به خود را به بخشی از تاریخ باشگاه پرافتخار میلان ضمیمه کرد.
اما آن زمان کرواتهای استقلال طلب از هیچ خشونتی برای جدایی دریغ نمیکردند. ۱۳ مه ۱۹۹۰ شروع یک جنگ واقعی بین یوگسلاوی و کرواسی بود. کرواسی ۸ ماه بعد رسما اعلا استقلال کرد.
پسران بد آبی در زمره کسانی بودند که به گروههای شبه نظامی در درگیریهای بالکان پیوستند. در سالهای ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ و در جریان «جنگ استقلال کرواسی» بیش از ۲۰ هزار نفر کشته شدند حضور داشتند.
در بنای یادبودی که به مناسبت بزرگداشت شورش در خارج از استادیوم ماکزیمیر در زاگرب احداث شده یک پلاک ادای احترام نصب شده که روی آن نوشته شده است: «به احترام هواداران دینامو که جنگ برای آنها در ۱۳ مه ۱۹۹۰ آغاز شد و با جان دادن آنها در راه وطن به پایان رسید.»
البته واقعیت از این پیچیدهتر بود. داریو برنتین، پژوهشگر مرکز مطالعات جنوب شرقی اروپا در دانشگاه گراس در این خصوص به یورونیوز میگوید: «شکی نیست که ورزش در یوگسلاوی سوسیالیستی به عنوان یک موتور محرک برای جامعه محسوب میشد و شورشهای استادیوم زاگرب در واقع بازتاب تنشهایی بود که در آن زمان بین یوگسلاوها و کرواتها وجود داشت.»
این پژوهشگر میافزاید: «در واقع برخی از بحثها و گفتگوهای فوتبالی به تضادها و درگیریها شدت بخشیدند.»
اتفاقات دیگری در همان تابستان سال ۱۹۹۰ در فضای فوتبالی یوگسلاوی رخ داد که آتش اختلافات و تنشها را شدیدتر کرد.
در تاریخ ۳ ژوئن در دیدار دوستانه بین تیمهای یوگسلاوی و هلند، جمعیت کروات حاضر در ورزشگاه ماکسیمیر زاگرب، به جای ادای احترام به سرود ملی یوگسلاوی، در هنگام پخش سرود شروع به داد و فریاد و سوت زدن کردند. آنها همچنین به بازیکنان یوگسلاوی توهین و تیم مقابل را تشویق نمودند. ایویتسکا اوزیم، مربی سرشناس تیم ملی یوگسلاوی از توهین و ناسزا تماشاگران در امان نماند.
در سپتامبر همان سال هواداران تیم هایدوک اشپیلت در یک بازی لیگ، پرچم یوگسلاوی را به آتش کشیدند و در مقابل پرچم شطرنجی کرواسی را بالای سر بردند و همچنین شعار استقلال سر دادند.
این طرفداران رادیکال و افراطی البته ابایی از به کار بردن خشونت و بی احترامی به طرف مقابل نداشتند.
با وجود گذشت سالها از آن اتفاق، ورزشگاه ماکسیمیر به مکانی خاص برای کرواتها و همچنین یوگسلاوها بدل شده است. رئيس جمهوری کنونی صربستان که خواهان بهبود روابط میان بلگراد و زاگرب است میگوید روز ۱۳ می ۱۹۹۰ در ورزشگاه زاگرب حضور داشته است.
جیمز مونتاگ، نویسنده برجسته تاریخ فوتبال در این خصوص میگوید: «خیلیها میگویند که در آن روز در ورزشگاه حضور داشتهاند برای اینکه تجربه چنین هیجانی تقریبا تکرار نشدنی است و دوست داشتند نشان دهند چنین لحظات خاصی را از نزدیک تجربه کردهاند.»