وضعیت رمزارزها در ایران؛ از روش‌های استخراج تا کلاهبرداری‌های مرسوم

تصویری از صدها توکن‌ بیت‌کوین
تصویری از صدها توکن‌ بیت‌کوین Copyright AP Photo
نگارش از اشکان خسروپور
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

بیت‌کوین یکی از مشهورترین رمزارزها در ایران و جهان است. برخی آن را «ناجی» اقتصاد ایران در شرایط تحریم می‌دانند و گروهی دیگر از آن به عنوان «ابزاری مخرب» یاد می‌کنند.

آگهی

رمزارز یا پول دیجیتال در سال های اخیر یکی از موضوعات پرچالش در تمام کشورهای جهان بوده است. ایران هم از این جریان مستثنی نیست. 

مدتی پیشتر مجلس ایران تبصره جدیدی به قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز افزود تا رمزارزها را در میان مصادیق قانون قاچاق ارز قرار بدهد. حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران هم روز ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۹ از بانک مرکزی و وزارتخانه های نیرو و ارتباطات خواست تا موضوع استخراج رمزارز را پیگیری کنند. بیت‌کوین یکی از مشهورترین رمزارزها در ایران و جهان است. برخی آن را «ناجی» اقتصاد ایران در شرایط تحریم می دانند و گروهی دیگر از آن به عنوان «ابزاری مخرب» یاد می کنند.

درباره چالش های بیت‌کوین و رمزارزها با چند کارشناس این حوزه گفت‌و‌گو کرده ایم. مسیح و امید علوی، از فعالان حوزه استخراج بیت‌کوین در ایران، درباره شیوه استخراج رمزارزها با یورونیوز سخن گفته اند. محمد جرجندی، کارشناس امنیت سایبری و رضا قاسمی، مشاور حقوقی نیز درباره پیچیدگی‌های حقوقی و کلاهبرداری‌های رایج در این حوزه بحث کرده‌ اند.

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

آیا فعالیت در حوزه رمز ارز، فعالیت قاچاق محسوب می‌شود؟

بنا به تبصره ای که از روز ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ به قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز افزوده شده است، همه رمزارزها جزو مصادیق قانون قاچاق ارز قرار میگیرند و احکام و مقررات مربوط به ارز درباره آنها اجرا می شود.

امید علوی، دراین باره به یورونیوز می گوید: «در حال حاضر ممنوعیت ورود دستگاه های ماینر به ایران برداشته شده است. افراد می توانند به عنوان استخراج کننده بیت‌کوین یا وارد کننده دستگاه ماینر در سایت دولتی "بهینیاب" ثبت نام کنند و رسما وارد این حوزه شوند.»

آیا با رمزارز میتوان تحریم‌ها را دور زد؟

در تراکنش‌های بسیار بزرگ مثل فروش نفت و گاز پول دیجیتال کارایی ندارد. مسیح علوی در این باره می‌گوید: «حجم کل تراکنش‌های پول دیجیتال محدود و معمولا در مقادیر پایین است. در مواردی مثل معاملات نفت و گاز که حجم مبادله مالی بالاست، این اضافه بار شبکه قابل ردیابی است.»

پول‌های دیجیتال در تراکنش‌های کوچکتر می توانند کاربردی باشند. به گفته امید علوی، فریلنسرها برای دریافت دستمزدشان، کارخانه ها برای واریز هزینه مواد اولیه یا کاربران برای دریافت برخی خدمات آنلاین می توانند از رمزارز استفاده کنند.

استخراج پول دیجیتال در خانه امکانپذیر است؟

از نظر تئوری می توان با هر دستگاه پردازنده‌ ای رمزارز استخراج کرد. اما با توجه به حجم مصرف انرژی در این دستگاه ها، زمانی استخراج رمزارز اقتصادی است که پول استخراج شده از هزینه تمام شده بیشتر باشد. به جز اینها برق خانگی محدودیت های دیگری هم دارد.

مسیح علوی، در این باره به یورونیوز فارسی می گوید: «هر خانه به طور بالقوه ظرفیت مصرف ۲۵ آمپر برق را دارد. این یعنی در بهترین حالت ۵ دستگاه ماینر می توان در یک خانه نصب کرد. با توجه به حجم برق مصرفی و مقدار رمزارز استخراج شده، چنین کاری صرفه اقتصادی ندارد.»

AP Photo
تصویر توکن ۲۵ بیت‌کوینAP Photo

استخراج رمزارز چقدر می‌تواند جای فعالیت اقتصادی را بگیرد؟

رمزارزهایی مثل بیت‌کوین برای معاملات خرد قابل استفاده هستند. امید علوی می‌گوید: «در حال حاضر در برخی کارگاه‌ ها و کارخانه ها در ایران که برق صنعتی استفاده می کنند، صاحب کارگاه در زمان بیکاری از برق مازادش برای استخراج بیت‌کوین استفاده می کند.»

در عین حال اما پیگیری این کار به عنوان یک شغل تمام وقت نیاز به پیگیری مداوم اخبار، به روزرسانی دستگاه ها و افزایش هزینه های تعمیر و نگهداری دارد.

آیا خرید ماینر شخصی عملی و به صرفه است؟

دستگاه هایی را که برای استخراج رمزارز کاربرد دارند می توان از طریق سایت های دست دوم فروشی پیدا کرد. بخش مهمی از کلاهبرداری ها همین جا رخ می دهد.

محمد جرجندی در این باره می گوید: «این دستگاه ها ممکن است آکبند و نو باشند اما چون مدلشان قدیمی است، کاربری ندارند. فروشندگان دستگاه هایشان را در سا‌یت های مختلف آگهی می کنند. آنها معمولا پولشان را از طریق درگاه بانکی و یا درگاه های پول دیجیتال دریافت می کنند تا قابل ردیابی نباشد.»

مسیح عادلی دراین باره می گوید: «به دلیل سخت تر شدن حل معادلات داخل شبکه و رقابت بر سر تولید دستگاه هایی با پردازنده های بهتر و مصرف برق کمتر دستگاه های ماینر خیلی زود از رده خارج می شوند. دارندگان فارم های (مزارع) استخراج، این دستگاه ها را که صرفه اقتصادی ندارند به کاربران تازه کار می فروشند.»

مزرعه استخراج تقلبی: سرمایه گذاری روی مزرعه استخراج بیت‌کوین به صرفه است؟

به فضاهایی که در آنها تعداد زیادی دستگاه ماینر کار گذاشته می شود اصطلاحا فارم یا مزرعه استخراج پول دیجیتال گفته می شود. در هر مزرعه پول دیجیتال چند صد تا چند هزار دستگاه استخراج پول دیجیتال می تواند قرار بگیرد.

برخی از مزرعه داران برای راه اندازی فارم هایشان فراخوان هایی ارائه می کنند تا با جذب سرمایه بتوانند این سامانه ها را راه اندازی کنند. محمد جرجندی، کارشناس حوزه امنیت سایبری که پیشتر درباره رصد کلاهبرداری های دیجیتال هم فعالیت کرده بر این باور است که برخی از این فارم ها «تقلبی» هستند.

او به یورونیوز می گوید: «بعضی از این افراد پول کاربران را به بهانه خرید دستگاه ماینر می گیرند و در بهترین حالت چند ماه بعد عملیات را شروع کرده و اقدام به سوددهی می کنند. در طول این مدت، پول افراد را در اختیار دارند و با آن فعالیت اقتصادی می کنند، بدون اینکه سودی به کسی داده باشند.»

آگهی

در بخش دیگری از کلاهبرداری ها اصلا مزرعه ای وجود ندارد. محمد جرجندی می گوید: «برخی صرفا به نام ایجاد مزرعه استخراج سرمایه جذب می کنند و تا چند ماه سود خوبی به خریداران می دهند تا سرمایه بیشتری جذب شود. چند ماه بعد هم ناپدید می شوند. عضوگیری در این سیستم ها عمدتا هرمی است. برخی از این افراد شرکت ثبت شده و درگاه بانکی دارند و از این طریق اعتماد کاربر را جلب می کنند.»

AP Photo
استخراج بیت‌کوینAP Photo

شتکوین: آیا همه کوین ها ارزش خرید و فروش دارند؟

بعضی از کلاهبرداری ها در فروش بیت‌کوین های تقلبی رخ می دهد. محمد جرجندی در این باره می گوید: «از نظر فنی هرکسی می تواند یک کوین مجازی ویژه خودش را ایجاد کند. شهرام جزایری یکی از معروفترین کسانی است که می خواست شهرام کوین را به بازار عرضه کند.»

کلاهبرداران با بازگو کردن داستان بیت‌کوین در ذهن دیگران تلقین می کنند که همه رمزارزها سرنوشت مشابهی دارند. در صورتی که واقعا اینطور نیست.

رضا قاسمی در این باره می گوید: «کوین های نوظهور معمولا حدود چند هزار تومان قیمت دارند تا کاربر را جذب کنند. در بسیاری موارد طبق روش شرکت های هرمی سرمایه و عضو جمع می کنند و حدود سه یا چهار ماه بعد کنار می کشند. چون پول ها را از طریق درگاه های پول دیجیتال مثل پرفکتمانی دریافت شده، عملا قابل ردگیری نیستند.»

توکن‌های تقلبی: آیا با همه پول‌های دیجیتال می‌توان داد و ستد کرد؟

در بعضی موارد افراد توکن ‌های تقلبی را در بازار می فروشند. این کوین ها به نام رمزارز اصلی هستند اما در اصل تقلبی هستند. رضا قاسمی دراین باره به یورونیوز می گوید: «این توکن های تقلبی با نام های مشابه پول اصلی فروخته می شوند و فقط زمانی مشخص می شود تقلبی هستند که بخواهیم آن را روی کیف پول دیجیتال بنشانیم.»

آگهی

برای اینکه با چنین مشکلی روبرو نشوید، باید نام و مشخصات دقیق هر توکن را پیش از خرید و معامله در سایت های اصلی پول دیجیتال استعلام کنید. این توکن های تقلبی معمولا صفر واحد پولی ارزش دارند.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

«آدم‌ربایی مجازی»؛ پلیس استرالیا به دانشجویان چینی و خانواده‌‌هایشان هشدار داد

سقوط آزاد ریال؛ دلار و یورو بار دیگر رکورد زدند

کدام شهرهای اروپا برای راه‌اندازی استارت‌آپ بهترین هستند؟