سخنگوی وزارت خارجه ایران بامداد دوشنبه با اشاره به نشست‌های پیش روی شورای حکام هشدار داد که «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قدر همکاری‌های ایران را بداند. تصمیم غیرسازنده آژانس، با واکنش درخور ایران مواجه می‌شود.»
آگهیرافائل ماریانو گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای می‌گوید که ایران بیش از چهار ماه است که از دسترسی این نهاد به دو مکان خودداری کرده است.
وی در بیانیه‌ای همزمان با شروع روز نخست از نشست چهار روزه شورای حکام، گفت: «من با نگرانی عمیق اشاره می‌کنم که ایران بیش از چهار ماه است که از دسترسی ما به دو مکان خودداری می‌کند و تقریبا یکسال است که در بحث‌های جدی برای روشن شدن سوال‌های ما درباره مواد هسته‌ای احتمالی اعلام نشده و فعالیت‌های مرتبط هسته‌ای شرکت نکرده است.»
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بامداد دوشنبه نشست فصلی خود را در شهر وین اتریش آغاز کرد. قرار است در این نشست که تا جمعه ۱۹ ژوئن به صورت ویدئو کنفرانس برگزار می‌شود، به موضوعات متعددی از جمله پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران رسیدگی شود.
دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تاکید کرد که این موضوع بر توانایی آژانس در حل و فصل سوالات و اطمینان از وجود نداشتن مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در این مکان‌ها در ایران تاثیر منفی می‌گذارد.
وی با استناد به اطلاعیه‌های منتشر شده از جانب ایران گفت که این کشور در ماه ژانویه اعلام کرد که دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی نخواهد داشت ولی همچنان به همکاری با آژانس ادامه می‌دهد.
با این حال گروسی تاکید کرد که آژانس تاکنون تغییری در اجرای تعهدات هسته‌ای ایران مشاهده نکرده است و تغییری در سطح همکاری ایران با آژانس برای تایید و نظارت فعالیت‌هایش طبق توافق هسته‌ای دیده نشده است.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در عین حال تصریح کرد که این نهاد همچنان به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده ایران طبق توافق پادمانی ادامه می‌دهد.
وی در نهایت در بیانیه خود از ایران خواست که سریع و به‌طور کامل با آژانس همکاری کند و از جمله شرایط دسترسی سریع به مکان‌های مشخص شده از سوی این نهاد را فراهم آورد.
وی پس از جلسه امروز به خبرنگاران گفت که به همکاری با ایران نیاز دارند و متاسف است که در این مرحله به اختلاف نظر رسیده‌اند.
ایران و آژانس انرژی اتمی چه اختلاف‌هایی دارند؟
عمده‌ترین موضوع مورد بررسی در این جلسات، خودداری ایران از صدور مجوز برای کارشناسان آژانس به‌منظور بازدید از دو سایت با فعالیت‌های مشکوک است که بر تنش‌ها میان تهران و جامعه بین‌الملل در کنار موضوع افزایش سطح غنی سازی اورانیوم در ایران افزوده است.
در دو گزارشی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اوایل ماه ژوئن منتشر کرد، بر نگرانی‌ها درباره آینده توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران و همچنین افزایش احتمال فروپاشی این توافق در پی خروج آمریکا از آن در سال ۲۰۱۸ میلادی تاکید شده است.
این دو گزارش، محور اساسی گفتگوهای نشست شورای حکام آژانس است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به بن‌بستی اشاره دارد که در همکاری‌های تهران با این نهاد بوجود آمده است. این آژانس بارها از تهران خواسته است تا درباره مواد و فعالیت‌های هسته‌ای که به کارشناسان بین‌المللی اعلام نکرده، توضیح دهد.
آژانس بطور مشخص به فعالیت‌های مشکوک در سه سایت اشاره دارد؛ تقاضای آژانس از تهران در ماه ژانویه برای دسترسی به دو سایت از آنها تا کنون بی‌نتیجه بوده است.
آژانس در آخرین گزارش خود ضمن ابراز «نگرانی عمیق» از بن‌بست به وجود آمده، به تهران هشدار داده بود که ممکن است شورای حکام با تصویب قطعنامه‌ای علاوه بر یادآوری تعهدهای بین‌المللی به ایران، تحریم‌هایی را نیز علیه این کشور به اجرا بگذارد.
اگرچه صدور چنین قطعنامه‌ای در این مرحله احتمالا تنها اقدامی نمادین خواهد بود، ولی باز هم بر تنش‌های میان تهران و جامعه بین‌الملل خواهد افزود.
اتخاذ چنین رویکردی از سوی آژانس علیه ایران کم‌سابقه است؛ آخرین قطعنامه انتقادآمیز آژانس علیه ایران در سال ۲۰۱۲ میلادی صادر شد.
پس از نشست‌های این هفته شورای حکام، چنانچه ایران همچنان در مقابل هر نوع بازرسی کارشناسان آژانس مقاومت نشان دهد، یا اگر ثابت شود که ایران برنامه هسته‌ای اعلام نشده‌ای در سایت‌های حساس خود دارد، احتمالا پرونده تهران به شورای امنیت سازمان ملل خواهد رفت.
آگهیدر یک سال گذشته ایران توانسته است ذخایر اورانیوم غنی شده خود را افزایش داده و سطح غنی سازی خود را به ۴.۵ درصد برساند و تعداد و عملکرد سانتریفیوژها را نیز افزایش دهد؛ این در حالیست که در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی بر سطح غنی سازی ۳.۵ درصد توافق شده بود.
گزارش دوم آژانس در ابتدای ماه ژوئن، بر این موضوع نیز تاکید دارد که در حال حاضر ذخیره اورانیوم غنی شده در ایران تقریبا هشت برابر حد مجاز است.
واکنش تهران: قدر همکاری‌های ایران را بدانید
عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران بامداد دوشنبه با اشاره به نشست‌های پیش‌روی شورای حکام هشدار داد که «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قدر همکاری‌های ایران را بداند. تصمیم غیرسازنده آژانس با واکنش درخور ایران مواجه می‌شود.»
او با اشاره به گزارش‌های اخیر آژانس، ادعا کرد که این گزارش‌ها «بر مبنای ادعای جاسوسی رژیم صهیونیستی و شخص نتانیاهو» تهیه شده است.
خبرگزاری ایسنا به نقل از عباس موسوی نوشت: «بر مبنای ادعای جاسوسی رژیم صهیونیستی و شخص نتانیاهو، آنها موضوعی که بسته شده است را باز می‌کنند و این جای تاسف دارد که آژانس به جای اتکا به مدارک متقن و نگاه به همکاری‌های سطح بالای ایران با آژانس، به ادعاهای رژیمی می‌پردازد که خصومتش با مردم، نظام ایران و خطری که برای عرصه بین‌الملل دارد بر همگان مشخص است.»
آگهیاو در پاسخ به این سوال که اگر در شورای حکام قطعنامه‌ای علیه ایران تصویب شود، واکنش ایران چه خواهد بود نیز گفت: «همکاری‌های ایران با آژانس بعد از کاهش تعهدات برجامی ادامه پیدا کرد و ایران با اطلاع آژانس این اقدامات خود را انجام داد. اگر آنها بخواهند این رویه را در پیش بگیرند قدری تعامل با این نهاد بین‌المللی دچار مشکل می‌شود... امیدواریم که آژانس زیر فشار آمریکا و رژیم صهیونیستی تصمیم نامربوط و غیرسازنده‌ای نگیرد و طبیعی است که تصمیم غیر سازنده‌ای گرفته شود امکان دارد که ایران واکنش در خوری نشان دهد و احتمالا آنها حدس خواهند زد که این تصمیم و واکنش چه خواهد بود.»