«سوال اینجاست که چرا ترک موتور بودن ( سرنشین موتور سیکلت بودن) برای بانوان منع قانونی ندارد ولی اینکه حالا بیست سانت این طرفتر نشسته باشی و جای سرنشین و راکب عوض شود منع قانونی دارد.»
گزارش از جواد منتظری
موتورسواری بانوان در بسیاری از کشورها امری عادی است اما نه در جمهوری اسلامی ایران. قوانین سختگیرانه ایران نه تنها موتورسواری بانوان بلکه دوچرخه سواری آنها در معابر عمومی را با چالشهای جدی مواجه ساخته است.
مریم طلایی یکی از معدود بانوان موتورسوار در ایران است که با همت و پیگیریهای مستمر خود توانسته است آرزوی دیرینهاش را محقق کند.
مریم که اخیرا به سمت مسئول موتورسواری بانوان کانون جهانگردی و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران منصوب شده است به یورونیوز می گوید: «چون ایران زندگی نمی کردم از سال ۲۰۰۹ تصمیم گرفتم که نخستین موتور خودم را بخرم، رفتم گواهینامه گرفتم و بعد از آن بود که دیدم در ایران خانم هایی هستند که خیلی مشتاقند به این رشته، با کمک این بچهها جلساتی گذاشتیم در فدراسیون و با پیگیریهای دائمی صورت گرفت تا به امروز رسیدیم که الان رشته ریس (مسابقات موتور سواری) بانوان راه افتاده و یک سالی هست که این مسابقات برگزار می شود. و این سری هم اولین دوره آموزش حرفه ایی موتور سواری است که توسط خانمها آموزش داده می شود.»
علاقه شدید مریم به موتور سواری او را بر آن داشت تا یکی از هیجانانگیزترین اقدامات زندگیاش را در آغاز سال ۲۰۲۰ میلادی به انجام برساند. وی طی سفری ۴ ماهه با موتورسیکلت توانست ۸۸۰۰ کیلومتر را در کشورهای مختلف در شرق آفریقا و حول دریاچه ویکتوریا طی کند و با توجه به سابقه هنری خودش در سینما و حرفه عکاسی به مستند سازی و عکاسی در این سفر طولانی نیز بپردازد.
مریم در خصوص قوانین موتور سواری بانوان در معابر عمومی کشور می گوید: «متاسفانه هنوز در ایران از طرف مجلس قانون صدور گواهینامه موتورسواری برای بانوان تصویب نشده است. سوال اینجاست که چرا ترک موتور بودن( سرنشین موتور سیکلت بودن) برای بانوان منع قانونی ندارد ولی اینکه حالا بیست سانت این طرفتر نشسته باشی و جای سرنشین و راکب عوض شود منع قانونی دارد.»
نخستین دوره تخصصی آموزش موتور مسابقهای در ایران ویژه بانوان چندی پیش و به همت مریم طلایی و مساعدت وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون اتومبیلرانی و موتور سواری در تهران و با حضور ۱۰ تن از بانوان علاقمند به یادگیری فنون حرفهای موتور سواری برگزار شد.
در این دوره اصول اولیه موتور سواری حرفهای ویژه مسابقات موتور سواری و مهارتهای اولیه این رشته به این بانوان علاقمند توسط مریم طلایی به عنوان مدرس این دوره آموزش داده شد.
اگرچه قوانین در خصوص موتور سواری یا دوچرخه سواری بانوان در ایران به صورت واضح و مشخص سخن نگفته است اما برخورد نیروهای انتظامی با موتورسواران زن چندان دوستانه نیست. شاید بتوان گفت که افکار عمومی داخل ایران نیز با چنین پدیدهای آنگونه که باید آشنا نیست و بسیاری آن را رفتاری هنجارشکنانه میدانند.
در خرداد ماه سال ۹۸ و با شکایت زنی از نیروی انتظامی در شهر اصفهان مبنی بر الزام این نیرو جهت صدور گواهینامه موتورسیکلت، دادگاه نیروی انتظامی را ملزم به صدور گواهینامه موتور سواری برای آن زن نمود. صدور این حکم در آن زمان این امید را میان بانوان ایرانی ایجاد کرد که از آن پس می توانند گواهینامه موتور سیکلت داشته باشند. امیدی که به سرعت رنگ ناامیدی به خود گرفت و اعلام شد این حکم رای هیأت عمومی نیست و تنها رای صادره از یکی از شعب با شکایت یکی از بانوان اصفهانی بوده است.
فهمیه ذولفقاری یکی از کسانی که از شهر یزد برای شرکت در دوره آموزش حرفهای موتور سواری به تهران آمده می گوید: «نمی توانیم به راحتی موتور سوار شویم چون ممنوع است. موتورسواری برای ما ممنوع است. وقتی برخی مردم ما را می بینند برخورد خوبی ندارند و موضوغ جنسیت را مطرح می کنند که شما دختر هستید و خوب نیست به خصوص که من در داخل شهر یزد موتورسواری می کنم. مشخص است که خواسته ما صدور گواهینامه موتور سواری برای خانمها است.»
مریم یکی دیگر از علاقمندان به موتور سواری نیز از تجربه موتور سواری خودش و امیدهایش در این خصوص می گوید: «ما همیشه در جاهایی سوار موتور سیکلت می شدیم که کسی نباشد، چون معمولاً وقتی ما را میبینند نه برخورد خوبی دارند و نه اجازه آن را می دهند. ما دوست داریم همین کاری که اینجا انجام می دهیم را بیرون از اینجا و در خیابانهای خودمان ودر محل زندگی، برای رفت و آمدهایی که نیاز به ماشین ندارد انجام دهیم و سوار موتور شویم.»
مریم طلایی در ادامه سخنان خود در خصوص برخوردهای قانونی صورت گرفته با موتور سواران زن به موارد ناخوشایندی اشاره می کند و می گوید : «در قوانین موجود و تبصره هایی که وجود دارد، قانونی نیست که بگوید به خانم ایرانی نباید گواهینامه موتورسیکلت داده شود. با این حال متاسفانه اگر پلیسی خانم موتورسواری را ببیند بر خورد خیلی شدید قانونی می کنند، موتور چند تا از خانمها را از آنها گرفتند و برایشان پرونده درست می کنند. درصورتی که واقعا به نظر من موتورسواری جرم نیست.»
با تمام سخت گیری هایی که صورت می گیرد همچنان بانوانی هستند که برای ترددهای داخل شهری به ویژه در تهران از موتور سیکلت و یا دوچرخه استفاده کنند. با ورود موتور سیکلتهای برقی به داخل ایران و عدم نیاز به گواهینامه برای راندن این موتورها بانوان زیادی به استفاده از آن روی آوردند. هرچند که استفاده از آن برای خانمها نیز با محدودیتهای مواجه شده است.
سارا قادری از علاقمندان به موتور سواری با اشاره به افزایش قیمت خودرو در ایران به خبرنگار یورونیوز می گوید: «با بالا رفتن یکباره قیمتها هر کسی دیگر نمی تواند ماشین بخرد و خریدن موتور فکر می کنم راحت تر است. من شخصاً همیشه علاقهمند بودم که بتوانم موتوری داشته باشم و با آن به راحتی به دانشگاه و سر کار بروم.»
تیام امیر بختیار از علاقمندان به اتومبیلرانی و موتور سواری نیز می گوید: «من در دورههای اتومبیلرانی در همین پیست شرکت کرده بودم. در همان دورهها با خانم طلایی آشنا شدم و در اولین دورهای که برگزار کردند شرکت کردم. ان شاءالله که موتورسواری بانوان قانونی شود و ما با اجازه خودشان بتوانیم از موتور استفاده کنیم، اگر اجازه ندهند هم خوب ما دیگر یاد گرفته ایم و مجبوریم که سوار شویم .شوخی می کنم امیدوارم که موتور سواری آزاد شود و این برابری را داشته باشیم که همه بتوانند استفاده کنند.»
مریم طلایی با اشاره به سختی هایی که که در کار هموار کردن این مسیر طولانی پشت سر گذاشته است از بیشتر شدن بانوان علاقمند به این حرفه طی چند سال گذشته این چنین می گوید: «طی سالهای گذشته مسئولینی بودند که با ما همکاری میکردند و دوست داشتند این رشته راه بیافتد و کسانی نیز بودند که دوست نداشتند. راه خیلی سختی بود تا به اینجا رسیدم. روزهای اول که ما با موتور به خیابان رفتیم خیلی عجیب غریب بود برای همه آدمها ولی الان یه ذره احساس می کنم و دیدم این است که یک مقداری برای جامعه جا افتاده است. با تمام اتفاقاتی که افتاد استارت این رشته از دو سال گذشته خورد و ما وارد پیست شدیم و در یکسال گذشته هم چند دوره مسابقات کشوری برگزار شده است و از حدود سه چهار نفر خانمی که در آن زمان با هم شروع کردیم رسیدیم به حدود ۳۵ نفرخانمی که به صورت جدی در سرتاسر ایران به صورت حرفه ای سعی می کنند روز به روز بهتر شوند.»