روایت زنان و مردان ایرانی از آزار جنسی و تجاوز؛ افرادی که سکوت را شکستند

آگهی

شماری از زنان و حتی مردان ایرانی در روزهای اخیر در شبکه‌های اجتماعی مخصوصا توئیتر تجربه‌های خود را از آزار جنسی یا تجاوز بیان کرده‌اند. این روایت‌ها گاهی درباره چهره‌های شناخته شده به‌عنوان آزارگر نیز مطرح شده است.

گرچه پیش از این نیز برخی از این روایت‌ها مطرح می‌شد اما اینبار به نظر می‌رسد که بیان آن‌ها به‌شکل یک موج درآمده است. گرچه همچنان برخی ترجیح می‌دهند با نام ناشناس روایت خود را بیان کنند اما برخی نیز با نام و نشان اصلی خود تجربه‌ خود از آزار و اذیت جنسی یا تجاوز را شرح داده‌اند.

نجمه یکی از کاربران توئیتر می‌نویسد که انگار هرچه ماجرای تجاوز طولانی‌تر می‌شود، افراد بیشتری شجاعت بازگو کردن تجارب شخصی خود را پیدا می‌کنند و فرناز در پاسخ این توئیت دلیل آن را توضیح می‌دهد: «چون شجاعت مسری است.»

از طرف دیگر مرضیه رسولی، خبرنگار در توئیتی نظر دیگری را مطرح می‌کند: «روایت‌ آزارهای آشناهای دور یکی‌یکی علنی می‌شود. احتمال می‌دهم راویان، ترس از خانواده نداشته باشند یا از خانواده دور باشند.»

وی معتقد است روایت‌هایی که خانواده، فرد آزار دیده را متهم می‌کند یا اصلا آزارگر یکی از اعضای خانواده است، همچنان سرکوب شده و مسکوت است.

وی تاکید می‌کند که این ربطی به شجاعت ندارد: «هی می‌گویند که چقدر شجاع هستی که گفتی. وقتی به کسی می‌گویی چقدر شجاع هستی که گفتی، تلویحا داری به فردی که هنوز نمی‌تواند تجربه‌ی آزارش را بگوید، این پیام را می‌دهی که شجاعت کافی نداری. هی شجاعت افتاده تو دهن آن‌ها. به جای آن می‌توانی بگویی تا آخرش باهات هستم،‌ تا هرجا پیش بری کنارتم.»

سارا امت‌علی، روزنامه‌نگاری که تجربه خود را از «آزاری» که ۱۴ سال پیش از سوی یک چهره شناخته شده هنری دیده بود، بیان کرده است، درباره سکوتش در این سال‌ها می‌گوید: « همه‌ی این سال‌ها از ترس کسانی که خواهند گفت مدرکی برای اثبات ادعایت نداری سکوت کردم.»

وی همچنین دلیل دوم سکوت خود را سخنان افرادی عنوان می‌کند که حاضر نیستند بپذیرند این فرد شناخته شده یک آزارگر جنسی است: «اما حالا احساس می‌کنم این سکوت از سر ترس و مصلحت شایسته‌ی من نیست. تمام.»

یک روزنامه‌نگار دیگر نیز در واکنش به رشته توئیت‌های سارا امت‌علی نوشت: « ای کاش من هم اجازه داشتم جزییاتی از ماجرای آن هنرمند مثلا روشنفکر و بلایی را که سر یکی از نزدیکانم آورد و من از نزدیک در جریانش بودم می‌نوشتم. متاسفانه تعریف کردن این ماجراها مثل یک اقدام به تجاوز و آزار جنسی دوباره به فرد آزاردیده است و طبعا سلامت او از هرچیز برای ما مهمتر است.»

زهرا امیرابراهیمی، هنرپیشه ایرانی که سال‌ها پیش به دلیل انتشار یک ویدئوی خصوصی از او و دوست پسرش مجبور به خروج از ایران شد نیز می‌گوید: « این روزها پر شده‌اند از روایت‌های تلخ و کثیف آزارهای جنسی که دیده‌ایم و می‌بینیم! دیگه وقتش بود! تحسین‌برانگیزه شجاعت زنانی که شروع کردن به نوشتن! کمترین کاری که می‌کند این است که جسارت نوشتن و حرف زدن به بقیه می‌دهد و می‌بینی که فقط تو نبودی که اینها رو زندگی کردی!»

روایت مردهای آزاردیده

اما غیر از زنان، برخی از مردها نیز از تجربه آزار جنسی که داشتند نیز نوشته‌اند گرچه تعداد آن‌ها نسبت به زنان کمتر بوده است: «گفت چشم‌هایت را ببند و دراز بکش تا با هم بازی کنیم. معصومه هم می‌آید... خیلی یادم نیست، اینکه واقعا پرویز چیکار کرد... چند سال بعدش، تا حدودی فهمیدم که چه اتفاقی برایم افتاده است.» این روایت کوین یک کاربر معروف توییتر فارسی است که از زمانیکه پسر بچه شش –هفت ساله بوده، نوشته است.

یکی از کاربران توییتر در این زمینه نوشت: «قربانی تجاوز بودن جنسیت نمی‌شناسد و فراموش نکنیم که همه انسان هستیم و نیازمند حقوق برابر.»

کاربر دیگری نیز معتقد است که آقایان هنوز سخت‌تر از خانم‌ها در مورد تجربه مورد تجاوز قرار گرفتنشان حرف می‌زنند.

جمیله زارعی که در توئیتر خود را روانشناس معرفی کرده است، می‌گوید: «مردها هم خیلی وقت‌ها خجالت می‌کشند بگویند آزار دیده‌اند یا با شوخی و مسخره دیگران مواجه می‌شوند.»

با این حال برخی از کاربرانی که در این بحث مشارکت کرده‌اند می‌گویند که «تجاوز تجربه‌ای زنانه نیست.»

بهاره مهرجویی، روانشناس در مطلبی که در حساب کاربری اینستاگرامش منتشر کرده است، می‌گوید: «بزرگترین پشتیبان و انگیزه تجاوز و تعرض، سکوت قربانی است. با سکوت شما تعداد بیشتری انسان در معرض خطر هستند.»

واکنش‌ها چه بوده است؟

گرچه شمار زیادی از افرادی که آزار دیده‌اند، سکوت خود را شکسته‌اند و حتی درباره چهره‌های شناخته شده صحبت کرده‌اند اما تاکنون این موج از افشاگری‌ها با واکنشی اندکی از سوی مقام‌های ایران مواجه شده است.

در بین افرادی که متهم به آزار و اذیت و تجاوز شده‌اند، نام یکی در شبکه‌های اجتماعی بیشتر تکرار شده است. وی متهم شده است که دختران را به خانه‌اش دعوت می‌کرده و سپس به آن‌ها شرابی که احتمالا داخل آن مواد بیهوشی ریخته شده بود، می‌داد و بعد به دختر تجاوز می‌کرد.

آگهی

نام این فرد آنقدر در شبکه‌های اجتماعی مطرح شد که دانشگاه تهران به آن واکنش نشان داد و در اطلاعیه‌ای گفت: «در خصوص اتهامات وارد شده به نامبرده در فضای مجازی، دانشگاه تهران، ضمن اظهار تأسف و بدون داوری در خصوص موارد اعلام شده، بر این نکته تاکید می‌نماید که بررسی و رسیدگی به این‌گونه موارد، با توجه به فارغ‌التحصیلی فرد، از حیطه اختیارات و اراده دانشگاه خارج است، اما دانشگاه تهران، نهایت همکاری را با مراجع قانونی ذیربط برای بررسی این موضوع انجام خواهد داد.»