زلنسکی: «به نظر من وقتی بحث به کریمه می رسد شرایط خیلی پیچیده‌تر است. صادقانه به شما بگویم، من درباره آن زیاد فکر کرده‌ام. در قالب مذاکرات نرماندی هیچکس نمی خواهد درباره کریمه صحبت کند، بویژه روسیه.»
بیش از یکسال از زمانی که ولودیمیر زلنسکی با پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری اوکراین و با کسب بیش از ۷۰ درصد آراء جهان را غافلگیر کرد، می گذرد.
عبارت «من هرگز مایوس‌تان نخواهم کرد» عبارتی بود که بازیگر به رئیس جمهوری رسیده پس از انتخابش بکار برد.
به کی‌یف رفته‌ایم تا پس از یک سال حضورش در پست ریاست جمهوری با او درباره چالش‌های اداره کشور ۴۲ میلیون نفری که در یک دهه گذشته شاهد یک انقلاب، الحاق کریمه و درگیری‌های مسلحانه در شرق کشور بوده است، گفتگو کنیم.
یورونیوز: آقای رئیس جمهور، بیش از یک سال از پیروزی شما در انتخابات ریاست جمهوری اوکراین گذشته است.
زلنسکی: «جدا؟ واقعا اینقدر طولانی؟»
یورونیوز: بله، بیش از یکسال
زلنسکی: «احساس می کنم همین دیروز بود.»
یورونیوز: احساس نمی کنید که حتی بیشتر از این بوده؟
زلنسکی: «نه، برعکس. زمان خیلی سریع می‌گذرد. چیزهای زیادی برای انجام دادن، وظایف فراوان و نتایج متفاوت زیادی داشته‌ایم اما احساس می کنم که همین دیروز بود.»
یورونیوز: چگونه گذشت؟ جز اینکه احساس می کنید زمان خیلی سریع گذشته؟ آیا چیزی هست که شما را تحت تاثیر قرار داده باشد، تاثیر خوب یا بد؟
زلنسکی: «چیزهای متفاوتی گذشت. مشکلات فراوان و متفاوتی وجود دارد وقتی شما یک شهروند یا فرد عادی هستند. من هنوز خود را یک فرد عادی حس می کنم و این احساس اصلی و درونی من است. من این را قبلا گفتم و این حقیقت دارد که من همیشه یک فرد عادی خواهم بود. چیزی که برای من مهم است این است که وقتی دیگر رئيس جمهوری اوکراین نباشم، قادر باشم در خیابان‌ها نه فقط در کی‌یف بلکه تمام اوکراین قدم بزنم. بهترین نتیجه این خواهد بود که مردم به من افتخار کنند، حتی اگر افتخار هم نکنند دست کم مردم به من سلام کنند. امیدوارم در ارتباط با من چیزی ناخوشایند یا بدتر از آن را احساس نکنند. امیدوارم مردم توی صورتم تف نکنند. زیرا بیشتر سیاستمداران این شغل را به این شکل تمام می کنند که دیگر بین مردم باز نمی گردند، به جامعه بازنمی گردند بخاطر شیوه‌ای که سیاست ورزی کرده‌اند.آنچه که در این کمی بیش از یکسال قابل توجه بوده، بدون توجه به کاری که انجام داده‌ام این بود که کارها را به شیوه‌ای انجام دادم که شرمنده نباشم. همه کارهایی که انجام می دهم را به شیوه‌ای انجام می دهم که فرزندانم و از همه مهمتر والدینم شرمنده نشوند. برای من این مهمترین نکته است.
چیزهای دیگر به جز این، ساده اند و چالش‌های روزمره را شامل می شوند. جدا از مسائل استراتژیک، رئیس‌جمهوری مجبور است چالش‌های روزمره را نیز سامان دهد. شما درباره جنگ در شرق کشور مطلع هستید، چالشی است که مانند کارهای هفتگی در پایان ۵ روز کاری متوقف نمی شود. جنگ ۲۴ ساعته و ۷ روز در هفته ادامه دارد و هر روز چالش‌‌ها و مشکلات خودش را دارد و نمی توان به این چالش ها هر پاسخی داد بلکه باید پاسخی داد که نتایجی را به همراه داشته باشد زیرا بستگی به این دارد که چه تعداد در جنگ کشته می شوند و چه تعداد زخمی و اینکه رئیس جمهوری اوکراین شخصا می تواند باعث حفظ چه جان‌هایی شود. مهم نیست چطوری انجامش می دهید، تلفن زنگ می زند، به خط مقدم درگیری‌ها می روید. می دانم وقتی من به خط مقدم می رود آنها شلیک نمی کنند، آنها می ترسند. برای همین است که من همیشه به اعضای دولت و دفتر ریاست جمهوری و مقامات می گویم که به خط مقدم بروید، چرا؟ زیرا آنها آنقدر زیاد شلیک نمی کنند و این حقیقت دارد.»
یورونیوز: از زمانی که مذاکرات درباره شرایط شرق اوکراین در مذاکرات نرماندی در اجلاس پاریس در دسامبر سال گذشته آغاز شد، شما گفتید که یک سال فرصت می دهید تا نتایجی بدست آید. تنها چند ماه دیگر به پایان فرصت یکساله باقی مانده است، شرایط را چگونه می بینید؟ چه پیشرفت‌هایی در این یک سال بدست آمده است؟
زلنسکی: «فکر می کنم پیشرفت داشته‌ایم اما نه آنقدر سریع که من انتظار داشتم. اکنون آتش‌بس برقرار است و جلسه مذاکرات نرماندی برگزار خواهد شد و همچنین مبادله زندانیان را داشتیم. ما در مورد عقب‌نشینی و ۲۰ منطقه برای مین‌روبی توافق کردیم که خیلی مهم است. اما اینکه چقدر زمان بیشتری نیاز است؟ نمی دانم. فکر می کنم که دومین دور مذاکرات نرماندی به معنای این است که شانس زیادی برای پایان دادن به جنگ وجود دارد.»
یورونیوز: چه زمانی؟
زلنسکی: «چه زمانی؟ در اسرع وقت. دلم می خواهد باور کنم که امسال رخ خواهد داد. واقعا می خواهم اعتقاد داشته باشم که امسال خواهد بود، واقعا باور دارم. اگر فقط بستگی به من داشت، اگر فقط دست من بود. نمی خواهم الان اسامی‌ایی به شما بدهم اما با تیم قبلی مقایسه کنید، هیچ کس به اندازه من خواستار پایان جنگ نیست. هیچ کس به اندازه من برای سرعت بخشیدن به این فرایند فشار نیاورده است و همه این را می بینند. فقط از داخل کشور حرف نمی زنم بلکه شرکای ما هم شاهد این واقعیت هستند، شرکای خارجی ما هم. همه شاهداند. من می دانم که هیچ کس بیشتر از من عجله ندارد که جنگ پایان یابد.»
یورونیوز: مذاکرات نرماندی و همچنین مذاکران مینسک به نظر شما کارآمد‌ند؟ آیا گزینه‌های جایگزینی وجود دارد؟
زلنسکی: «آنها می گویند که همیشه راهی وجود دارد. همیشه گزینه‌های آلترناتیو وجود دارد. ماهمواره برنامه‌های جایگزین داریم. اما اکنون هیچ برنامه کارآمد واقعی دیگری وجود ندارد که بتواند از سوی چهار طرف حاضر در مذاکرات نرماندی مورد حمایت قرار گیرد. در واقع همانطور که شما گفتید و من وعده دادم هنوز زمان اندکی باقی مانده است و من می خواهم این مسیر را پیش بگیرم و اگر موثر نبود ما می توانیم درباره گزینه‌های دیگر فکر کنیم.»
یورونیوز: این واقعیت که شما با رئیس جمهوری پوتین گفتگوی مستقیمی برقرار کردید، بازخوردهای جنجالی‌ایی در اوکراین داشت. اکنون وضعیت چگونه است؟ آبا با رئیس جمهور پوتین در تماس هستید؟
زلنسکی: «بله، وقتی لازم باشد. من با رئیس جمهوری روسیه درست قبل از آتش بس صحبت کردم. ما درباره مسائل پیچیده‌ای برای رعایت آتش‌بس صحبت کردیم. تاکنون این گفتگو نتایجی داشته است اما کافی نیست. من از گفتگوی مستقیم با رئیس جمهوری روسیه هراسی ندارم. به نظرم این کار درستی است که باید انجام داد. وقتی امکانی برای گفتگو هست و نتایج چنین گفتگوهایی می تواند به پایان دادن به جنگ کمک کند، باید آنرا انجام داد بدون توجه به اینکه افراد متفاوت یا مناطق مختلف کشور چه واکنشی خواهند داشت. اگر هیچ گفتگویی وجود نداشته باشد، هیچ تماس تلفنی در هنگام نیاز نداشته باشیم، نتایج صلح‌امیزی بدست نمی آید. من واقعا به این موضوع معتقدم.»
یورونیوز: مذاکرات مینسک و مذاکرات نرماندی با شرایط در شرق اوکراین مرتبط است، روند مذاکرات مرتبط به کریمه و الحاق آن در چه وضعیتی است؟
زلنسکی: «به نظر من وقتی بحث به کریمه می رسد شرایط خیلی پیچیده‌تر است. صادقانه به شما بگویم، من درباره آن زیاد فکر کرده‌ام. در قالب مذاکرات نرماندی هیچکس نمی خواهد درباره کریمه صحبت کند، بویژه روسیه. من این مسئله را مطرح کردم اما ما همه زمان‌مان را به دونباس اختصاص دادیم. روسیه نمی خواهد درباره این موضوع صحبت کند و من هراسی از گفتنش ندارم. ما همه این موضوع را می فهمیم. نباید اجازه می دادیم آنها کریمه را بگیرند. این مشکل بزرگی است مافقط نباید اجازه می دادیم. اما امروز ما نمی توانیم خودمان را سرزنش کنیم که چطور آن اتفاق افتاد. من مطمئنم که یک روز همه برای آن مسئول خواهند بود. خیلی ها در آن فرایند مشارکت کردند. اما کریمه سرزمین ماست و ما آنرا برمیگردانیم. اما هیچ بستر جدی و کارآمدی برای بحث درباره کریمه جدا از مذاکرات و توافقات بین‌المللی ما با شرکای خارجی‌مان وجود ندارد که منجر به تحریم و فشار بر روسیه به دلیل الحاق غیرقانونی کریمه شده باشد. رئیس جمهوری پیشین گفت که کارها پیشرفت داشته است و اقدامات زیادی انجام شده است تا کریمه به ما بازگردد. در واقع پرونده‌هایی در دادگاه هست و همچنین مذاکرات بین‌المللی در جریان است اما من صادقانه به شما بگیوم هیچ بستر قدرتمندی برای مطرح کردن موضوع کریمه وجود ندارد. به نظرم من خط مشی مشابهی همانند موضوع شرق اوکراین در ۶ سال گذشته درباره کریمه وجود ندارد. بجز تحریم‌ها که من برای اعمال آنها از شرکای خارجی‌مان متشکرم. ما در مورد این تحریم‌ها گفتگو کرده‌ام و شرکای ما این تحرم‌ها را تمدید می کنند. این فقط اروپا نیست بلکه ایالات متحده و سایر کشورها هم کمک زیادی در این زمینه می کنند. و آیا من کارهای دیگری انجام می دهم؟ بله کارهای دیگر هم انجام می دهم.»
یورونیوز: موضوع اولویتبندی است؟ اوضاع در شرق اوکراین بر شرایط کریمه اولویت دارد؟
زلنسکی: «هر دو موضوع اولویت دارند. من تفاوتی بین این دو شرایط نمی بینم. تنها نکته درباره شرایط در شرق این است که مردم آنجا می میرند. بنابراین با توجه به فاکتور انسانی، این موضوع برای من در اولویت اول است. اما آنها در یک سطح هستند زیرا هر دو سرزمین متعلق به ما است و باید برگردانده شوند.»
یورونیوز: آیا آنها برگردانده می شوند؟
زلنسکی: «یقینا»
یورونیوز: کی؟
زلنسکی: «دوباره پرسش چه موقع؟ همانطور که در فیلم‌ها گفته می شود: شما اولین نفری خواهی بود که خواهی فهمید.»
یورونیوز: طی یک سال گذشته توجه زیادی به دیدار شما با رئيس جمهوری ایالات متحده شد، البته نه در اوکراین بلکه بیشتر در خارج از اوکراین. چه اتفاقی برای این ماجرا افتاد آیا برای شما این ماجرا به گذشته تعلق دارد؟
زلنسکی: «می دانید که راجع به این موضوع من خیلی خونسرد هستم. من ملاقاتی با دونالد ترامپ داشتم. من ازاو و تیمش بسیار ممنونم و بطور کلی از حمایت آمریکا از اوکراین متشکرم. آنها واقعا از اوکراین حمایت می کنند و این تنها در مورد کمک‌های نظامی نیست که آنها افزایش داده‌اند و یا تمرین‌های نظامی ما با ناتو یا مانور‌های دریایی مشترک، بلکه این حمایت ها در ارتباط با حمایت‌های ژئوپلیتیکی و اعمال تحریم‌ها هم هست. برای مثال آنها واقعا در ارتباط با خط لوله نورد استریم ۲ از ما پشتیبانی کردند. آمریکا کارهای زیادی برای اوکراین انجام داده است و من در درجه اول بعنوان شهروند اوکراینی و سپس بعنوان رئیس جمهوری از آنها تشکر می کنم. از نظر من مداخله در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده بزرگترین اشتباه هر رهبری از هر کشور مستقلی است. این انتخابات مربوط به آنهاست.»
یورونیوز: آیا چیزی در پشت پرده در رابطه بین شما و رئیس جمهوری ترامپ باقی مانده است؟
زلنسکی: «با تمام رهبران دولت‌ها که صحبت می کنم همواره پشت پرده چیزی وجود دارد. همیشه هست و این حقیقت دارد. طبیعی است زیرا مسائل زیادی وجود دارد که نمی توان جلوی دوربین‌ها گفت بخاطر اینکه برخی از آنها استراتژیک است. همانطور که پرسیدی که آیا طرح الف یا طرح ب وجود دارد، باید بگویم بله وجود دارد. آیا می توانم راجع به آنها به شما چیزی بگویم؟ نه. چرا؟ چون هنوز اتفاق نیافتاده‌اند و گفتنش فقط اطلاعات غیرضروری است.»
یورونیوز: در مورد مناسبات و روابط اوکراین با شرکای خارجی اش صحبت کنیم بویژه درباره روابط اوکراین و اتحادیه اروپا. شما در یک کنفرانس ویدیویی با حضور رهبراین اتحادیه اروپا و کشورهای شرقی گفتید: «اوکراین خواستار عضویت کامل در اتحادیه اروپاست و وضعیت کنونی برای ما کفایت نمی کند» آیا احساس می کنید که اتحادیه اروپا به نوعی از شما فاصله می گیرد؟
زلنسکی: «فکر می کنم که اتحادیه اروپا خواستار آن است که اوکراین شریکش باشد و عضو اتحادیه باشد. البته درست است که همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا این را نمی خواهند. به نظرم آنها صد در صد به اوکراین اعتماد ندارند. دیگر اینکه اروپا نسبت به روسیه محتاط است زیرا روسیه نمی خواهد که اوکراین حامی اروپا باشد. آنها تجارت، مناسبات و کشورهای خودشان را دارند. اما ما شاهدیم که در حال حاضر چطور اروپا با تحریم ها دست به اقدام می زند و چطور اروپا از ما حمایت می کند حتی اگر به معنای از دست دادن پول به دلیل تحریم علیه روسیه باشد. من از این بابت از آنها متشکرم. از نظر من آنچه برای مردم اوکراین اهمیت دارد این است که اروپا مواضع صد در صد شفافی درباره اوکراین داشته باشد. من از بسیاری از رهبران اروپایی این سوال را پرسیده ام که شما باید به مردم اوکراین بگویید که می خواهید، مردم اوکراین چه کارهایی را قدم به قدم انجام دهند تا عضو اتحادیه اروپا شوند و وقتی اوکراینی‌ها پاسخ این سوال را بدست آورند آنها بررسی می کنند که چقدر زمان نیاز دارند و اینکه آیا ما قادر به انجام همه آنها هستیم و چه زمانی آنها را انجام خواهیم داد. آنچه ضروری است داشتن درکی روشن از شرایط است که هم اوکراین و هم اروپا هم اکنون به آن نیاز دارند. درباره اینکه آیا اروپا ما را می خواهد و یا ما می خواهیم با اروپا باشیم، من فکر می کنم ما فقط باید به کشوری تبدیل شویم که اروپا واقعا می خواهد. در این صورت هیچ کس تردید نخواهد کرد و در آن زمان این تنها اوکراین است که تصمیم خواهد گرفت.»
یورونیوز: اعتراضات در بلاروس بیش از پیش با انقلاب چند سال پیش در اوکراین مقایسه می شود. آیا شباهت‌هایی را می بینید و تا چه حد؟
زلنسکی: «مایل نیستم که آنها حوادثی مشابه آنچه ما در سال ۲۰۱۴ داشتیم، داشته باشند. نمی خواهم مردم بلاروس بمیرند، نمی خواهم به ضرب گلوله کشته شوند یا بسیاری از سوی دولت زخمی شوند. من این را نمی خواهم و بهمین خاطر مایل نیستم که مردم بلاروس چیزی شبیه آن داشته باشند. این اولین نکته. دوم اینکه به نظرم من اصلا دیر نیست که مقامات و جامعه گفتگو را آغاز کنند و همه این مسائل به شیوه‌ای خاتمه یابد. نتیجه مهم نیست. مسئله بر سر نتیجه نیست مسئله بر سر شیوه رسیدن به نتیجه است و این روش نباید با خون همراه باشد. سومین نکته‌ای که می خواهم صادقانه به شما بگویم اما نه بعنوان رئیس جمهوری اوکراین، اینکه من مطلقا نمی خواهم در انتخابات بلاروس مداخله کنم و این کار را نمی کنم. اوکراین مداخله نخواهد کرد. این سیاست آنهاست اما اگر از من پرسیده شود که چه می کردم اگر جای..»
یورونیوز: چه اقدامی می کردید اگر جای الکساندر لوکاشنکو بودید؟
زلنسکی: «صادقانه»
یورونیوز: بله
زلنسکی: تصور کنید که من به خودم اعتماد دارم، به رای مردم اعتماد دارم و آدمی هستم که اعتماد به نفس دارم. چطور می توانم مردم را آرام کنم؟ من قطعا به مردم می گویم که در یک ماه آیند ما انتخابات تازه‌ای خواهیم داشت و خودم در انتخابات شرکت می کردم و می گفتم هر کسی می خواهد شرکت کند، وارد میدان شود. همه را دعوت می کردم، همه ناظران بین‌المللی را دعوت می کردم. از آلمانی‌ها، اوکراینی‌ها، روس‌ها، قزاق‌ها، آذری‌ها، آمریکایی‌ها و فرانسوی‌ها دعوت می کردم. من واقعا همه را دعوت می کردم و به مردم بلاروس می گفتم که لطفا هر کسی را که می خواهید انتخاب کنید و بعد با این نتیجه دیگر سوالی نخواهد بود و من کاملا قانع می شدم. اگر لوکاشنکو انتخابات را ببرد، او پیروز است و در صورتی که شخص دیگری برنده شود، او مسئول خواهد بود. اما نتیجه این خواهد شد که همه آرام می شوند بدون خون وخونریزی. این روش عادلانه خواهد بود و تاریخ را رقم خواهد زد.»