انتشار کاریکاتورهای پیامبر ‌مسلمانان در فرانسه؛ آزادی بیان یا توهین؟

اولین سالگرد حمله به تحریریه «شارلی ابدو» (عکس از آرشیو)
اولین سالگرد حمله به تحریریه «شارلی ابدو» (عکس از آرشیو) Copyright AP Photo
نگارش از یورونیوز فارسی
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

پیامدهای انتشار دوباره کاریکاتورهای پیامبر اسلام و تاکید امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه بر عدم عقب‌نشینی کشورش از انتشار این کاریکاتورها باعث شده است تا بار دیگر بحث‌هایی بر سر حد و مرزهای احتمالی «آزادی بیان»، «توهین به مقدسات» و «لزوم تسامح» مطرح شود.

آگهی

انتشار دوباره کاریکاتورهای مجله «شارلی ابدو» از پیامبر اسلام نه تنها در هفته های گذشته منجر به دو حمله جداگانه در فرانسه شد بلکه این روزها ابعادی جهانی و دیپلماتیک پیدا کرده است.

نشریه فکاهی «شارلی ابدو» که تعداد زیادی از اعضای تحریریه آن پنج سال پیش در جریان حمله ای مسلحانه به محل دفتر این مجله کشته شدند دو ماه پیش تصمیم گرفت تا همزمان با برگزاری دادگاه متهمان به نقش آفرینی در آن حمله بار دیگر کاریکاتورهای پیامبر اسلام را منتشر کند. 

این اقدام «شارلی ابدو» در ابتدا منجر به حمله یک مرد چاقو به دست به محل سابق تحریریه این نشریه شد. چند هفته بعد از این حادثه یک نوجوان ۱۸ ساله چچنی‌تبار در حومه پاریس سر معلمی که کاریکاتورهای پیامبر اسلام را سر کلاس درس نشان داده بود، برید.

پیامدهای انتشار دوباره کاریکاتورهای پیامبر اسلام و تاکید امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه بر عدم عقب نشینی کشورش از انتشار این کاریکاتورها باعث شده است تا بار دیگر بحث هایی بر سر حد و مرزهای احتمالی «آزادی بیان»، «توهین به مقدسات» و «لزوم تسامح» مطرح شود.

بسیاری از شهروندان و همچنین برخی از رهبران و مقامات کشورهای مسلمان چنین موضع رئیس جمهوری فرانسه را توهین به دین و پیامبر خود تلقی کرده‌اند. 

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

اکنون دوره‌ای از سوءتفاهم‌ها است که فرهنگ‌ها با یکدیگر روبرو می‌شوند اما درکی از یکدیگر ندارند. اما کاریکاتور دقیقا به همین درد می‌خورد. ما با کاریکاتورهایمان [بین فرهنگ‌ها] پل می‌سازیم.
پلانتو
طراح باسابقه کاریکاتور در فرانسه

پلانتو، طراح کاریکاتورهای روزنامه لوموند در فرانسه در گفتگو با یورونیوز می گوید: «من دنبال عذرخواهی نیستم بلکه می خواهم مبارزه کنم. همچنان نباید هیچ چیز را ممنوع کنیم، همه موضوع ها باید با آرامش مطرح شوند اما در عین حال باید به دیگران بفهمانیم که هدف ما تحقیر آدمها نیست. واضح است که کاریکاتوریست های دانمارکی و کاریکاتوریست های شارلی ابدو هرگز نمی خواستنند یک میلیارد مسلمان را تحقیر کنند اما ماجرا این گونه درک شد زیرا سوءاستفاده از ماجرا جواب داد.»

AP Photo
کودک پاکستانی در تظاهرات علیه انتشار کاریکاتورهای پیامبر اسلام در سال ۲۰۱۵AP Photo

این طراح مطرح کاریکاتورها در فرانسه نزدیک به ۵۰ سال است که با روزنامه لوموند همکاری می کند. او که نام اصلی اش ژان پلانتیورو است طی دهه های اخیر با نگاهی نقادانه و طنزآمیز در طراحی های خود به تحولات سیاسی و اجتماعی فرانسه پرداخته است.

پلانتو در مورد کاریکاتوری که برای ادای احترام به معلم کشته شده در حومه پاریس کشیده است می گوید: «این کاریکاتور برای مراسم یادبود معلم سر بریده شده در دانشگاه سوربون بود. یک دانش آموز [در کاریکاتور] حضور دارد و سوالاتی برایش مطرح می شود.»

مدافعان «آزادی بیان» در فرانسه بر این باور هستند که طراحان کاریکاتورها حق دارند هر طور که صلاح می دانند به موضوعات مختلف بپردازند. با این حال برخی نیز این پرسش را مطرح می کنند که حد و مرزها کجاست؟

امروز اگر می‌خواهیم در این مبارزه پیروز شویم و از ارزش‌هایمان دفاع کنیم باید بردبار و دلسوز باشیم. همه ما باید آن چیزی باشیم که تروریست‌ها از آن نفرت دارند.
گابریل لاتانزیو
معلم زبان انگلیسی در یکی از حومه‌های فقیرنشین پاریس

گابریل لاتانزیو، معلم زبان انگلیسی در یکی از حومه های فقیرنشین پاریس می گوید: «بخش پیشروی سیاست در قرن نوزدهم بر این باور بود که تحریک آمیز و خنده دار بودن از نظر سیاسی یک پیشرفت محسوب می شود. در بسیاری از جریان های سیاسی کنونی نیز این برداشت دیده می شود. فمینیست ها هم این کار را انجام می دهند، آنها هم گاهی [کار] تحریک آمیز و زننده و خنده دار انجام می دهند. امری که از بسیاری جهات می تواند به پیش بردن یک کارزار کمک کند. اما امروز اگر می خواهیم در این مبارزه پیروز شویم و از ارزش هایمان دفاع کنیم باید بردبار و دلسوز باشیم. همه ما باید آن چیزی باشیم که تروریست ها از آن نفرت دارند.»

در مقابل اما پلانتو بر این باور است که عقب نشینی از انتشار کاریکاتورهای پیامبر اسلام نشان دهنده «تسامح» فرانسه نخواهد بود. او می گوید: «اکنون دوره ای از سوءتفاهم‌هاست که فرهنگ ها با یکدیگر روبرو می شوند اما درکی از یکدیگر ندارند اما کاریکاتور دقیقا به همین درد می خورد. ما با کاریکاتورهایمان [بین فرهنگ ها] پل می سازیم. در نهایت هم مطمئنم که فرهنگ پیروز خواهد شد، دموکراسی غلبه خواهد کرد و بحث و گفتگو موفق می شود.»

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

سیاستمدار هندی در مورد قرآن و پیامبر اسلام چه گفت که به مسلمانان برخورد؟

زن جوانی که در یک کامنت قتل معلم فرانسوی را حق او دانسته بود، محکوم شد

سر بریدن یک معلم در فرانسه؛ دستور تعطیلی یکی از مساجد حومه پاریس صادر شد