خط فرضی راه ابریشم مد نظر چینیها که با ابعادی بسیار وسیعتر از راه ابریشم تاریخی طرح شده، در مسیر زمینی خود به کلی افغانستان را نادیده گرفته و با گذر از شمال این کشور از دو مسیر، یکی از کشورهای شمالی دریای خزر و دیگری از شمال ایران به ترکیه و اروپا میرسد.
حسن روحانی و محمد اشرف غنی، رؤسای جمهوری ایران و افغانستان در سخنرانی ویدیوکنفرانسی خود مراسم افتتاحیه نخستین خط راه آهن میان دو کشور همسایه در روز پنجشنبه ۲۰ آذر (قوس)، احداث این مسیر را این طرح را یک رویداد «تاریخی» خواندند.
این خط آهن خواف در استان خراسان رضوی ایران را به هرات، مرکز ولایت هرات در غرب افغانستان متصل میسازد. روز پنجشنبه ۱۴۰ کیلومتر از این مسیر به بهرهبرداری رسید و قرار است ساخت ۸۵ کیلومتر باقیمانده این خط نیز از ایستگاه روزنک در خاک افغانستان تا شهر هرات ادامه یابد.
پروژه احداث این مسیر از سال ۱۳۸۶ در ایران و از ۱۳۹۵ در افغانستان آغاز شده بود. خط خواف-هرات به همراه راه آهن میرجاوه تنها دو خطی هستند که شبکه سراسری راه آهن یاران را به کشورهای همسایه شرقی، یعنی پاکستان و افغانستان متصل میسازند.
به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید
ایران و افغانستان این قطعه را به امید ساختن بخشی از خط اتصال ریلی شبکه شرق آسیا به راه آهن اروپا تکمیل کردند و خبرگزاری دولتی ایران، ایرنا هدف از ساخت این خط آهن را «احیای جاده ابریشم» خوانده است. ولی آیا چنین چشماندازی وجود دارد؟
آیا قطار چین به اروپا میرسد؟
شبکه سراسری راه آهن ایران از طریق ترکیه به اروپا میرسد. خواف نیز که در شرق ایران واقع شده است، از شمال به یکی از خطوط اصلی این شبکه یعنی راه آهن تهران-مشهد-سرخس متصل است و از جنوب نیز از راه یزد به مهمترین بندر تجاری ایران یعنی بندرعباس میپیوندد.
به این ترتیب اتصال به شبکه راه آهن ایران برای افغانستان چشمانداز تجاری درخشانی ایجاد میکند. اگر موانع مختلف مانند مشکلات اقتصادی ایران و معضل امنیت در افغانستان کمرنگ شوند، دو کشور میتوانند به رونق اقتصادی امیدوار شده و ایران نیز راه دستیابی به بازار افغانستان برای فروش محصولات و خدمات صادراتی خود را هموارتر خواهد دید.
با این همه، امید اتصال ریلی کشورهای شرق آسیا به شبکه اروپا به کمک این پروژه، به دلایل مختلف از واقعبینی به دور است. در افغانستان به جز چند خط ارتباطی کوتاه راه آهن در شمال، عملا شبکه ریلی وجود ندارد. مقامات کابل تا کنون گفتگوهایی را با مسئولان اسلامآباد برای احداث خط آهن جنوبی با پاکستان آغاز کردهاند که آن هم به دلیل جنگ و ناامنی به نتیجهای نرسیده است. اما در شرق و شمال شرق این کشور، یعنی در مرز با چین و تاجیکستان اصولا هیچ گونه ارتباط ریلی وجود ندارد و هیچ برنامهای هم برای احداث چنین مسیری در نظر نیست.
به فلیپبورد یورونیوز فارسی بپیوندید
دولت چین در پروژه بلندپروازانه خود موسوم به «راه ابریشم جدید» که از سال ۲۰۱۳ میلادی آغاز شده، قصد دارد از دو راه آبی و خاکی به اروپا رسیده و مسیر تجارت را برای خود بازتر کند.
خط فرضی راه ابریشم مد نظر چینیها که با ابعادی بسیار وسیعتر از راه ابریشم تاریخی طرح شده، در مسیر زمینی خود، به کلی افغانستان را نادیده گرفته و با گذر از شمال این کشور از دو مسیر، یکی از کشورهای شمالی دریای خزر و دیگری از شمال ایران به ترکیه و اروپا میرسد.
به این ترتیب با وجود امتیازات اقتصادی فراوانی که قطعه راه آهن خواف-هرات قاعدتا برای ایران و افغانستان در پی دارد، به نظر میرسد سخن گفتن از «راه ابریشم» و پیوند ریلی شرق و غرب از این مسیر، غیر واقعی و دور از ذهن است.