اتحادیه اروپا به ویژه نگران نفوذ فزاینده چین در جنوب اروپا و منطقه بالکان است. یکی از سرمایه گذاری‌های چین در این منطقه، آغاز ساخت بزرگراهی در مونته‌نگرو در سال ۲۰۱۴ میلادی توسط شرکت‌های تحت کنترل پکن است.
آگهیکمیسیون اتحادیه اروپا روز چهارشنبه از طرحی به نام «دروازه جهانی» رونمایی کرد؛ طرحی برای بسیج ۳۰۰ میلیارد یورو با هدف سرمایه گذاری در زیرساخت‌های بخش‌های دولتی و خصوصی در سراسر جهان و اقدامی که پاسخی به طرح استراتژیک «کمربند و جاده» چین تلقی می‌شود.
در یکی از سندهای کمیسیون آمده است: «دروازه جهانی با هدف بسیج سرمایه‌گذاری‌ها تا سقف ۳۰۰ میلیارد یورو بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۷ میلادی به اجرا گذاشته می‌شود و منابع اتحادیه اروپا، کشورهای عضو، نهادهای مالی اروپایی و مؤسسات مالی توسعه ملی را گرد هم می‌آورد».
در طرح «دروازه جهانی» از چین به عنوان رقیب نام برده نشده است؛ با این وجود اورزولا فن در لاین، رئیس اتحادیه اروپا آن را «نقشه‌ای برای سرمایه‌گذاری عمده در توسعه زیرساخت‌ها در سراسر جهان» خوانده است.
چین استراتژی سرمایه گذاری جهانی خود موسوم به «کمربند و جاده» را که شاخص‌ترین پروژه رئیس جمهور شی جین پینگ است، در سال ۲۰۱۳ میلادی راه اندازی کرد.
پکن اعلام کرده است که تا سال ۲۰۲۰ میلادی رقم ۱۳۹.۸ میلیارد دلار در چهارچوب این پروژه سرمایه گذاری کرده که ۲۲.۵ میلیارد دلار از این رقم تنها در سال گذشته سرمایه گذاری شده است.
پکن بطور رسمی هدف از اجرای این پروژه را توسعه زیرساخت‌های زمینی و دریایی برای اتصالِ تجاری و اقتصادی بهترِ چین به آسیا، اروپا و آفریقا اعلام کرده و توانسته است تا کنون شرکای زیادی را از سراسر جهان برای اجرای این پروژه بلندپروازانه پیدا کند.
با این حال، غرب این پروژه را ابزاری برای تأثیرگذاری بیشتر چین بر کشورهای منطقه همچنین کشورهای فقیر می‌داند و از پکن به دلیل تحریک اقتصادهای نوظهور برای گرفتن وام‌های سنگین انتقاد می‌کند. غرب همچنین ادعا می‌کند که روند مخفیانه مناقصه‌ها در چهارچوب این پروژه، مستعد فساد است.
نفوذ فزاینده چین در منطقه بالکان
اتحادیه اروپا به ویژه نگران نفوذ فزاینده چین در جنوب اروپا و منطقه بالکان است. یکی از سرمایه گذاری‌های چین در این منطقه، آغاز ساخت بزرگراهی در مونته‌نگرو در سال ۲۰۱۴ میلادی توسط شرکت‌های تحت کنترل پکن است.
قرار بود این بزرگراه از مونته‌نگرو عبور کرده و دریای آدریاتیک را به صربستان متصل کند؛ اما بیش از دو سال است که این پروژه از برنامه زمان‌بندی شده عقب افتاده و تاکنون بیش از ۱ میلیارد دلار برای مونته‌نگرو هزینه در بر داشته و باعث افزایش بدهی ملی مونته‌نگرو تا سطحی خطرناک شده است.
علاوه بر این، اگرچه چین ادعا می‌کند که برای ارائه وام‌هایی که به نفع پروژه‌های مشترک است به حاکمیت شرکای خود احترام می‌گذارد، اما منتقدان می‌گویند در قراردادهای پکن مواردی همچون نقض حقوق بشر، کار و محیط‌زیست نادیده گرفته می‌شوند.
انتقال فناوری و تخصص اروپایی
طرح «دروازه جهانی» اتحادیه اروپا از درون توافقات کشورهای عضو G7 در جریان نشست ماه ژوئن بیرون آمده که به دنبال ارائه جایگزینی برای طرح «کمربند و جاده» به کشورهای در حال توسعه بودند.
اتحادیه اروپا با اشاره به این موضوع که کمک‌های توسعه‌ای این اتحادیه بین سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۸ میلادی «بسیار نزدیک» به سطح بودجه پروژه «کمربند و جاده» بوده، اعلام کرد که قصد دارد در چهارچوب طرح «دروازه جهانی» علاوه بر بسیج منابع مالی، فناوری و تخصص‌های اروپایی را نیز با اقتصادهای در حال توسعه به اشتراک بگذارد.
خانم فن در لاین در زمان معرفی این طرح گفت: «ما می‌خواهیم "دروازه جهانی" را به یک برند قابل اعتماد تبدیل کنیم که به دلیل کیفیت بالا، استانداردهای قابل اعتماد و سطح بالای شفافیت و مدیریت خوب متمایز باشد. ما عمیقاً متقاعد شده‌ایم که ابا این سرمایه‌گذاری گسترده، تفاوت واقعی در وضعیت توسعه کشورها ایجاد می‌شود و این کار نیز به روشی پایدار انجام می‌شود.»