در حالیکه خبرگزاری دولتی ایرنا به نقل از میخائيل اولیانوف، دیپلمات روسی گزارش داده که ایران و غرب تقریبا با یکدیگر به توافق رسیدهاند، پایگاه خبری نورنیوز، نزدیک به شورای عالی امنیت ملی خبر حصول توافق را «شایعه رسانههای غیرمسئول داخلی» خوانده است.
با وجود گذشت چند روز از پایان مذاکرات هستهای در وین، همچنان اخبار ضد و نقیضی در خصوص سرنوشت گفتگوها و موضع ایران در قبال بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا برای احیای برجام منتشر میشود.
خبرگزاری ایرنا، متعلق به دولت ایران روز جمعه، ۱۲ اوت در مطلبی به نقل از میخائيل اولیانوف، دیپلمات و نماینده روسیه در مذاکرات هستهای ایران نوشته بود که عملا توافق بین طرفین شکل گرفته و ایران تنها در خصوص چند کلمه از متن سوالاتی داشته است. خبرگزاری دولت رئيسی همچنین در گزارش دیگری و به نقل از یک دیپلمات ایرانی نوشته بود که تهران در حال بررسی پیشنهادهای اروپا است تا نسبت به تامین خواستههای خود اطمینان حاصل کند.
ایرنا همچنین در ادامه بدون اینکه نام دیپلمات مذکور را ذکر کند به نقل از او نوشته است که تهران «باید بررسی کند که آیا این پیشنهادها تضمین کننده خواستههای ایران در حوزههای مختلف از جمله ادعاهای سیاسی مرتبط با مسائل پادمانی، تحریم و تضمین برای پایداری توافق هست و آیا میتواند در این موضوعات اطمینان آور باشد یا خیر.»
در همین حال و ساعاتی بعد پایگاه خبری نورنیوز نزدیک به علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در مطلبی شایعات در خصوص موافقت ایران با بسته پیشنهادی اروپا را تکذیب و تاکید کرد که همچنان پیشنهاد اروپا در سطح کارشناسی در حال بررسی است. نورنیوز که در ماههای اخیر به انتشار گزارشهای مختلف به نقل از منابع آگاه و نزدیک به هیات مذاکره کننده مشهور شده همچنین در بخش دیگری از مطلب خود مینویسد: «با وجود انتشار برخی خبرهای جعلی توسط رسانههای خارجی و گمانهزنیهای بیپایه که در داخل توسط افراد و رسانههای غیرمسئول طرح میشود، هنوز روند کارشناسی ادامه داشته و هیچ تصمیم سلبی یا ایجابی درباره ایدههای طرح شده از سوی هماهنگکننده اتحادیه اروپایی اتخاذ نشده است.»
انتقاد نورنیوز از آنچه این پایگاه خبری «رسانههای غیرمسئول» خوانده نشان میدهد که احتمالا اختلافات داخلی در ایران بر سر اتخاذ رویکرد مناسب در قبال آینده توافق هستهای بسیار بالا گرفته است. محمد مرندی، مشاور رسانهای تیم مذاکره کننده هستهای که همواره مواضع تند و سختی در قبال برجام و مذاکرات احیای توافق هستهای داشته در صفحه توییتر خود مورد حمله برخی از مخالفان این مذاکرات قرار گرفته است. مرندی هم در مقابل منتقدان خود را تهدید کرده که تهمت زدن و توهین کردن به او «عواقب سنگینی» در پی خواهد داشت. مرندی همچنین اضافه کرده در صورتی که مذاکرات احیای برجام به نتیجه برسد حاصل تلاشهای علی باقری کنی بوده و در صورتی هم که این گفتگوها به شکست بینجامد، مقصر آمریکا خواهد بود.
هرچند مسئولیت پیگیری مذاکرات هستهای در دولت ابراهیم رئيسی بر عهده کسانی است که طی سالهای اخیر همواره مخالف و منتقد جدی توافق هستهای سال ۲۰۱۵ بودهاند، اما حالا با پیشرفتهای حاصل شده در این گفتگوها، حتی این منتقدان دیروز هم به هدف حملات از سوی جریانهای تندروتر تبدیل شدهاند. موضوعی که البته میتواند به خطری بالقوه برای امثال علی باقری و همراهانش تبدیل شود؛ چرا که در صورتی که طرفین بر سر احیای برجام به توافق برسند، دیگر تندروها نمیتوانند برای این توافق به روحانی و ظریف و امثالهم حمله کنند و در نتیجه نوک پیکان حملات متوجه بخشی از دولت ابراهیم رئیسی خواهد بود.
روندی که میتواند یکی دیگر از دلایلی باشد که تاخیر و تعلل بیشتر در مذاکرات از سوی ایران را تفسیر و تحلیل کند.
در جبهه مقابل اما، رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، در یک گفتگوی تلویزیونی، گزارش روزنامه وال استریت ژورنال در خصوص جزئيات بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا را تکذیب کرد. آقای مالی در پاسخ به این سوال که آیا آنطور که وال استریت ژورنال گزارش داده، صحت دارد که آمریکا و اروپا در صورت همکاری ایران با آژانس، به بسته شدن پرونده تحقیقات آژانس کمک خواهند کرد، گفت: « خیر. ما این مسئله را روشن کردهایم. البته میدانم گزارشهایی برخلاف آنچه گفتم منتشر شده اما موضع ما شفاف است و آن هم این است که هیچ فشاری از سوی ما روی آژانس برای بستن پرونده مسائل باقیمانده با ایران ایجاد نخواهد شد.»
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال چند روز قبل در گزارشی نوشته بود که اروپا و آمریکا پذیرفتهاند که در صورتی که تهران با آژانس برای حل پرسشها در خصوص پیشینه برنامه هستهای خود اقدام کند، در مختومه کردن این پرونده و مسائل پادمانی در آژانس و شورای حکام تلاش خواهند کرد.
نماینده ویژه آمریکا در امور ایران البته در ادامه و در خصوص چگونگی بسته شدن پرونده مسائل پادمانی ایران گفت: «آن پرونده زمانی بسته میشود که ایران پاسخهای معتبر فنی را که آژانس بینالمللی انرژی اتمی درخواست کرده، ارائه دهد. به محض اینکه این کار را انجام بدهند و به محض اینکه آژانس راضی شود ما هم راضی خواهیم شد. اما ما قبل از آن راضی نمیشویم.»
مالی در بخش دیگری از صحبتهایش در خصوص ابعاد تحریمهایی که قرار است در صورت توافق لغو شود، پاسخ همیشگی و دیپلماتیکی ارائه داد و گفت: «تا زمانی که روی همه چیز توافق نشود، روی هیچ چیز توافق نشده است.»
پایگاه خبری پولتیکو هم شب گذشته در گزارشی، جزئيات تازهای از پیشنویس اروپا برای توافق با ایران ارائه کرده که بر اساس آن، شهروندان غیرآمریکایی مجاز خواهند بود تا با شرکتهایی که با سپاه معاملاتی دارند، تجارت کنند. در واقع پولتیکو در گزارش خود مدعی شده که اتحادیه اروپا قصد دارد برای حصول توافق بخشی از فشارها بر روی سپاه پاسداران را بردارد. این موضوع هرچند از سوی پولتیکو به عنوان یک امتیازه تازه از سوی اروپا مطرح شده، اما در واقع بخشی از تحریمهای ثانویه تحلیل میشود که مطابق برجام علیه ایران لغو شده بود.
با این حال رابرت مالی در بخش دیگری از گفتگوی خود با شبکه آمریکایی پیبیاس تاکید کرد که واشنگتن بر سر پایین آوردن ملاکهای تحریمی خود علیه ایران با اروپاییها مذاکرهای نداشته است. مالی همچنین در ادامه تاکید کرد که اگر کشورهای اروپایی میخواهند با ایران تجارت کنند، باید به تحریمهای ایالات متحده احترام بگذارند.
با وجود گذشت چند روز از زمان پایان گفتگوهای هستهای در وین، هنوز مشخص نیست سرنوشت این مذاکرات و همچنین احیای برجام به کجا خواهد رسید. طرفهای اروپایی میگویند منتظر پاسخ تهران هستند و به بیان جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا متن توافق نهایی شده و دیگر جایی برای توافق بیشتر وجود ندارد. این در حالیست که مقامهای ایران در روزهای اخیر از لزوم گفتگوهای بیشتر برای قرار دادن مواضع تهران در متن توافق خبر دادهاند.