سازمان‌های امدادی در هنگام وقوع بلایای طبیعی، نقشی حیاتی و نجات دهنده ایفا می‌کنند. اما این سازمان‌ها چگونه می‌توانند نیروهایشان را در سریع‌ترین زمان ممکن بسیج کنند و کمک‌های حیاتی را به‌سرعت و در زمان موثر به فاجعه دیدگان برسانند؟
آگهیسازمانهای امدادی در هنگام وقوع بلایای طبیعی، نقشی حیاتی و نجات دهنده ایفا می‌کنند. اما این سازمان‌ها چگونه می‌توانند نیروهایشان را در سریع‌ترین زمان ممکن بسیج کنند و کمک‌های حیاتی را به‌سرعت و در زمان موثر به فاجعه دیدگان برسانند؟
علاوه بر این، چگونه تعیین می‌کنند که در کجا به کمک‌های فوری نیاز است؟
اِما فورستر، از امدادگرانی که برای شورای پناهندگان نروژ (NRC) کار می‌کند و از ماه سپتامبر در دمشق مستقر است، می‌گوید که در زمان وقوع چنین حوادثی، یک هشدار اولیه از سوی تیم امنیتی «شورای پناهندگان نروژ» دریافت می‌کند و به این ترتیب به سرعت دست به کار می‌شود.
او به یورونیوز می‌گوید: «در زمان وقوع چنین حوادثی، ابتدا با همه اعضا تماس گرفته می‌شود تا مشخص شود که آیا همه در امنیت هستند و دیگر اینکه آیا امکانات و تجهیزات سازمان نیز سالم هستند یا آسیبی دیده‌اند.»
سپس، اوضاع در محل حادثه ارزیابی می‌شود و تصمیمات مهمی در این باره که در کجا به کمک‌های فوری نیاز است و نحوه توزیع آن باید چگونه باشد، گرفته می‌شود و به گفتۀ اِما فورستر «همۀ این فرایند نیز در چند ساعت انجام می‌شود».
برای این کار، فورستر و تیمش با دفاتر مختلفی ارتباط برقرار می‌کنند که او آنها را «هاب» می‌نامد. آنها در ارتباط نزدیک با این دفاتر، نیروهایشان را به محل حادثه می‌فرستند تا «درکی از فوری‌ترین نیازها به دست آورند».
در موضوع زلزلۀ ترکیه و شمال سوریه، اولویت کار سازمان‌های فعال در امور بشردوستانه، اعزام تیم‌های جستجو و تامین غذا، آب و نوعی سرپناه برای مردم بوده است. اما به گفتۀ فورستر «با توجه به اینکه ترکیه در حال حاضر با طوفان و بارش شدید باران روبروست، تامین این اولویت‌ها دشوار است».
ترکیه و سوریه؛ نیازهای یکسان «اما» پاسخ‌های متفاوت
اگرچه در مراحل اولیه وقوع بلای طبیعی، امدادگران سازمان‌های مختلفی که در محل حاضرند شروع به تبادل اطلاعات با یکدیگر از طریق کانال‌های مختلف می‌کنند، اما درنهایت این دفتر هماهنگی امور بشردوستانۀ سازمان ملل متحد است که مسئولیت هماهنگی فعالیت‌های آنها را برعهده دارد.
ینس لرکه، سخنگوی دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل توضیح می‌دهد که در موضوع سوریه، دخالت سازمان ملل در فعالیت‌های بشردوستانه آن کشور آسان نیست و تنها در صورت درخواست دولت سوریه امکان مشارکت سازمان ملل فراهم می‌شود.
همچنین در حالی که در ترکیه یک مرجع قوی و توانمند برای پاسخگویی به نیازها در زمان وقوع بلایای طبیعی وجود دارد بگونه‌ای که این کشور بارها به مناطق بحران‌زده در سایر نقاط جهان نیز کمک کرده، وضعیت در خاک همسایه جنوبی آن یعنی سوریه که دچار یک درگیری مسلحانۀ طولانی‌مدت هم بوده، کاملا متفاوت است.
اتحادیه اروپا با چه سرعتی در صورت وقوع بلایای طبیعی کمک می‌کند؟
ترکیه نه تنها از «دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل» بلکه از اتحادیه اروپا نیز در چارچوب «مکانیسم حفاظت مدنی اتحادیه اروپا» درخواست کمک کرده است. به این ترتیب، تنها ظرف چند ساعت پس از وقوع اولین زمین‌لرزه ۱۵ تیم جستجو از ۱۳ کشور به محل حادثه فرستاده شدند.
كميسيون اتحاديه اروپا نیز با دولت تركيه در تماس است و نيازها و خواسته‌های آنها را به كشورهای عضو منتقل می‌كند و متقابلا به آنکارا نیز اعلام می‌كند كه چه نوع كمك‌هایی در دسترس است.
به گفتۀ ینس لرکه، سخنگوی دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل، یکی از چالش‌های اصلی در حال حاضر، ایجاد هماهنگی میان تیم‌های جستجو و نجاتی است که به ترکیه فرستاده شده‌اند. برای موفقیت در انجام این کار، دفتر او در ارتباط نزدیکی با دفتر وزارت خارجه ترکیه کار می‌کند تا به این ترتیب اطمینان حاصل شود که «افراد مناسبی در مکان‌های مناسب حضور دارند».
کمک‌های فرستاده شده نیز باید از نظر «درجۀ اهمیت» دسته‌بندی شوند. چراکه ممکن است کمک‌هایی که فوراً مورد نیاز نیستند فضای فعالیت‌ها را اشغال کنند و سرعت حرکت امدادگران را آنهم در روزهای اول امدادرسانی کاهش دهند. بنابراین ضروری است که این نوع کمک‌ها در جای مناسبی ذخیره شوند.
به گفتۀ ینس لرکه، پیش‌بینی می‌شود که تیم‌های جستجو و نجات تنها هفت روز برای یافتن بازماندگان زیر آوارها فرصت داشته باشند.
اما در این موضوع اوضاع در سوریه چگونه است؟
بالاس اوجواری، سخنگوی کمیسیون اروپا برای کمک‌های بشردوستانه و مدیریت بحران به یورونیوز می‌گوید که «سوریه مکانیسم حفاظت مدنی اتحادیه اروپا را فعال نکرده است» و به همین دلیل تاکنون هیچ کمک اضطراری در این چهارچوب به سوریه فرستاده نشده است.
او می‌افزاید اگرچه کمیسیون از مسیر سازمان‌های همکارش از وضعیت در سوریه مطلع شده، اما امکان تامین کمک‌های بشردوستانه اضافی برای این کشور همچنان در حال بررسی است.
آگهیچه کسی هزینه کمک‌های فرستاده شده را پرداخت می‌کند؟
در اولین گام برای کمک به مناطق بحران‌زده، کمیسیون اروپا ۷۵ درصد از هزینه‌های عملیاتی متحمل شده را پوشش داده و به این ترتیب امکان استقرار تیم‌های جستجو که کاملا نیز مجهز بودند را در ترکیه فراهم کرده است.
این اتحادیه همچنین برای کمک بیشتر به دولت ترکیه و درک بهتر تاثیرات زمین‌لرزهای اخیر، تصاویر دریافتی از سرویس رصد اتمسفری کوپرنیک را در اختیار نیروهای سازمان‌های امدادگر گذاشته است.
ینس لرکه تاکید دارد که همه تلاش‌هایی که در قالب امداد و نجات انجام می‌شوند «هزینه دارند» و به این ترتیب پیش‌بینی می‌کند که به زودی جامعه بین‌الملل برای جمع آوری منابع مالی لازم برای کمک به سازمان‌های بشردوستانۀ فعال در سوریه و ترکیه دست به کار شوند.