مهاجرت خاموش مردم سوریه به اردن

مهاجرت خاموش مردم سوریه به اردن
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

روستای الرمثا در کشور اردن، در نزدیکی مرز سوریه واقع است. شهر درعا، که شاهد صحنه های بسیار هولناکی از شورش سوریه بوده، فقط در فاصلۀ پنچ کیلومتری واقع است. هر روز بین صد تا چهار صد پناهندۀ سوری به اینسوی مرز می آیند.
هنگام ورود به اردن، تنها بخش کوچکی از آنها از سوی سازمان های بین المللی ثبت نام و حمایت می شوند. در بیشتر موارد، خود آنها راه حلی با کمک خانواده یا دوستان پیدا می کنند.

در این منطقه، همواره روابط قبیله ای نیز وجود داشته است. امری که امروز به جامعۀ سوری در اردن، کمک می کند.

دکتر “عمران ماحفظة“، از دانشگاه اربد در اردن: “اطلاعات ما در اردن دقیق نیست چرا که طرفین آمار متفاوتی اعلام می کنند. ما نیز نمی توانیم بررسی دقیقی داشته باشیم چرا که بسیاری از خانواده های سوری به محض ورود به اردن در کشور پراکنده می شوند. می دانید، روابط تنگاتنگی بین مردم دو کشور وجود دارد. روابط بسیار قوی و نزدیکی که چه در سطح اجتماعی و چه در سطح اقتصادی میان مردم سوریه و اردن وجود دارد.”

در نزدیکی روستای مرزی الرمثا، سازمان های بین المللی و سازمان های غیر دولتی، در ساختمان های کوچکی که مخصوصاً “مراکز ترانزیت” نامیده می شوند، بین یک تا چهار هفته به خانواده های سوری پناه می دهند. سپس باید گفت که مردم اردن نقش مهمی برای میزبانی از آنها ایفا می کنند.

یانس هِنسمن، هماهنگ کننده کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان در اردن: “گزینه اول واقعا روی سخاوت مردم اردن حساب می کند. چند خانواده در یک خانه زندگی می کنند. از زمانی که این بحران آغاز شد، ما شاهد این پدیده هستیم و می بینیم که بسیاری از خانواده های اردنی، درِ خانۀ خود را به روی خانواده های سوری گشوده اند. گزینۀ دوم، هنگامی که به این ترتیب راه حلی یافته نشود، ما یک ساختمانی مانند این ساختمان پیدا می کنیم که خالی است و آن را به یک مرکز اقامت برای خانواده ها تبدیل می کنیم.”

از یک سو، سازمان های غیر دولتی به دلایل انسان دوستانه و از سویی دیگر دولت اردن به دلایل سیاسی از ایجاد اردوگاه های پناهندگی پرهیز می کنند. به این خاطر دستیابی به ارقامی صحیح در مورد تعداد پناهندگان غیر ممکن است و حتی ارقام رسمی را باید با احتیاط در نظر گرفت.

دومینیک هاید، نماینده یونیسف در اردن: “در کشورهای دیگر، مردم در اردوگاه های کلاسیک و مخصوصِ پناهندگان زندگی می کنند، در حالی که در اردن اینطور نیست. این رویکرد در مورد عراقی ها نیز بسیار خوب عمل کرد زیرا در جامعه ادغام می شوند. در ترکیه زبان متقاوت است اما در اردن، این مردم از یک خانواده هستند، از یک قبیله هستند، پس راحت ادغام می شوند.”

در هفته های اخیر، تعداد پناهندگان افزایش چشمگیری داشته است. بنا به آمار کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان، از آغاز بحران سوریه، حداقل صد هزار نفر به اردن آمده اند. پنجاه هزار نفر از آنها به مراقبت احتیاج دارند که نیمی کودک هستند.

دومینیک هاید، نماینده یونیسف در اردن: “به محض ورود، سعی می کنیم کودکان را به حالتِ عادی برگردانیم. سعی می کنیم در این مرکز، خاطرات تلخ زندگی را فراموش کنند. آنها زندگی خود را ترک کرده اند و دیگر خانواده و دوستان خود را نمی بینند و به محیط نا آشنایی آمده اند. اینجا سعی می کنیم، با بازی و سرگرمی، آنها این مسائل را فراموش کنند. والدین هم به این ترتیب، آرامشی پیدا می کنند تا شرایط را ارزیابی کنند و کمی در مورد آینده برنامه ریزی کنند.”

فاطمه، نه ماهِ پیش به همراه همسر و شش فرزند خود از سوریه به عمان آمده است. یک زن اردنی که در عربستان سعودی زندگی می کند، سخاوتمندانه، این آپارتمان زیبا را، بسیار پایین تر از قیمتِ بازار به آنها اجاره داده است. برای امرار معاش، او کمی غذای خانوادگی تهیه می کند و به همسایگان می فروشد.

فاطمه: “همسرم هر شغلی را قبول می کند، نجاری یا کارهای دیگر. یک روز کار می کند، یک روز کار نمی کند.”

اکثر سوری هایی که به این ترتیب از مرز عبور می کنند، هیچ کاغذ رسمی ندارند و به عنوان “میهمان” به حساب می آیند. این وضعیت مبهم و عنوان “میهمان” به دولت کمک می کند تا فعلاً در مورد این بحران مجبور به موضع گیری خاصی نباشند.

“عُريب الرنتاوی“، مدیر مرکز مطالعات سیاسی قدس: “اردن در موقعیت خاصی در خاور میانه واقع شده است، در میان بسیاری از بحران ها: عراق، سوریه، فلسطین و ما نمی خواهیم فقط اقامتگاهی برای سکان موج پناهندگان باشیم.”

توجیه اقتصادی، مشکل سیاسی دیگری را پنهان می کند: جلوگیری از ورود پناهندگان فلسطینیِ دیگری از طریق سوریه و تبدیل شدن اردن به سرزمین جایگزینی برای فلسطینیان، که در حال حاضر اکثریت مردم اردن را تشکیل می دهند.

به غیر از این مطلب، نکتۀ دیگری نیز باعث نگرانی مقامات اردنی است و آن اثراتِ دگرگونی های سوریه بر تعادل سیاسی داخلی اردن است. برای مثال در صورت کنترل سوریه توسط اخوان المسلمین.

“عُريب الرنتاوی“، مدیر مرکز مطالعات سیاسی قدس: “بهار عرب، باعث پر و بال گرفتن اخوان المسلمین در کشورهای عربی شد. آنها از طرف ترکیه و مخصوصا قطر، پشتیبانی می شوند، عربستان هم پشت گروه های سلفی است. بسیاری از گروه های جهادگرا به سوریه می روند چون به نظر آنها در سوریه باید جهاد صورت گیرد.”

سوریه در معرض تبدیل شدن به یک عراق جدید است. تعدادی از سوری ها از این مسئله کاملاً آگاه هستند.“حاجیم“، به همراه همسر و شش فرزندش اکنون در الرمثا زندگی می کند. آنها از درعا می آیند و دو ماه پیش کشورشان را ترک کرده اند. کشوری که همانطور که “حاجیم” اشاره می کند، از دیرباز عمیقاً سکولار و چند جامعه ای بوده است.

حاجیم: “ما در سوریه بیست و سه میلیون نفر جمعیت داریم. بیست و سه میلیون سنی، شیعه، علوی، کرد، مسیحی و دروزی داریم. این بشار اسد است که ما را مقابل یکدیگر قرار داده است… من سنی، شیعه، دروزی، کرد، مسیحی هستم. من هوادارِ هر مذهبی هستم که به انسان احترام می گذارد.”

مانند بسیاری از مردم سوریه، او خواهان یک حکومت اسلامی و خصوصاً تندرو برای آیندۀ سوریه نیست. اما یک جنگ داخلی در سوریه ممکن است کل منطقه را شعله ور کند و حتی با توجه به اختلافات قومی و مذهبی، جنگ داخلی می تواند سوریه را به سمت تجزیه ببرد.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

کارگران نامرئی در مزارع اروپا؛ حقوق کم، استثمار و در معرض خطر سلامت

زغال‌سنگ، طلای سیاه یا بلای جان لهستان؟

مسیر بالکان غربی، دروازه جدید مرگ برای پناهجوها