تهدید جهادگران اروپایی در بازگشت به خانه تا چه حد جدیست؟

تهدید جهادگران اروپایی در بازگشت به خانه تا چه حد جدیست؟
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

هزاران جهادگر وارد خاک سوریه شده اند و بسیاری از آنها به گروههای افراطی اسلامگرا پیوسته اند. حداقل ششصد اروپایی در بین آنها هستند که معلوم نیست در بازگشت به وطنشان در اروپا، چه رویه ای را در پیش بگیرند. آیا آنها در بازگشت از سوریه، تهدیدی برای کشورشان خواهند بود؟

امروز تفاوت قائل شدن بین تروریست های بالقوه و افرادی که در بازگشت به اروپا، تهدیدی برای کشورشان نیستند، یکی از چالش های بزرگ پیش روی مقامات اروپایی است.

برای بررسی بیشتر این موضوع در استودیوی یورونیوز، همراه هستیم با مجید نواز، اسلامگرای افراطی در گذشته و یکی از فعالان مبارزه با افراط گرایی در حال حاضر، و رافائلو پانتوچی پژوهشگر ارشد مبارزه با تروریسم در موسسه خدمات متحده سلطنتی و مطالعات دفاعی امنیتی بریتانیا.

یورونیوز: مجید، شاهد تغییر 360 درجه ای اوضاع هستیم که به نظر می رسد زنگهای خطر را بصدا درآورده، اینطور نیست؟

مجید نواز: «فکر می کنم دلایل خوب و قابل توجهی داریم. گروه اصلی فعال در سوریه را می شناسیم که درحال حاضر جبهه النُصره یکی از شاخه های القاعده است. بر این مسئله هم واقفیم که اکثر آنهایی که تحت تاثیر تعلیمات مذهبی خود به سوریه رفته اند به یکی از گروههای اسلامگرا پیوسته اند. بنابراین باید نگران بازگشت آنها به اروپا باشیم، بخصوص وقتی سخنان این مرد جوان را شنیدیم که گفت: اروپا مسبب جنگ بوده. برای اینکه چنین تفکراتی می تواند عملیات را به داخل خاک اروپا منتقل کند.»

یورونیوز: اما قبلا هم مردم می گفتند که عراق پایگاه و آموزشگاه تروریستها شده که واقعا اینگونه نبود. چرا فکر می کنید سوریه متفاوت است؟

مجید نواز: «دو دلیل برای این تفاوت وجود دارد. در عراق هم، در واقع از این جهت اتفاق افتاد که حال می بینیم آموزش بسیاری از نیروهای القاعده در سوریه ، توسط القائده عراق انجام می شود و با هم متحدند. اما دلیل اینکه که مسئله اینقدر اهمیت پیدا کرده، حتی بیشتر از افغانستان، این است که برای نخستین باری است که شاهد حضور این تعداد جنگجوی اروپایی الاصل هستیم که برای پیوستن به جهادگرایان به خارج می روند. در تاریخ، حضور این تعداد اروپایی در گُردانهای جهادی سابقه نداشته است.»

یورونیوز: رافائلو پانتوچی، آیا شاهد قرار گرفتن عوامل بالقوه خطرناک در کنار هم هستیم؟

رافائلو پانتوچی: «به انحاء مختلف می توان وضعیت سوریه را به چنین حالتی تشبیه کرد. از نظر تهدیدات بالقوه تروریستی یا بازگشت جهادگرایان از میدان جنگ به خانه که می تواند بخوبی تشدید پیچیدگی اوضاع را نشان دهد. شرایط اینگونه است که میدان جنگی وجود دارد که برای مدت طولانی وضعیت آن به بن بست رسیده؛ گروههایی را دارید که با القاعده مرتبطند؛ گروههایی را دارید که مطالباتی شبیه القاعده دارند، شفاها از آن حمایت می کنند و لزوما هم جزو شبکه آن نیستند. وجود چنیین گروههایی و جنگجویان خارجی ای که جذب آنها شده اند، به این معناست که ارتباط مستقیمی بین این گروهها و مناطقی که در سوریه تحت کنترلشان است، و غرب، اتحادیه اروپا و تعدادی از کشورهای اروپایی وجود دارد. این جنگجویان وسیله ارتباطی هستند و با توجه به درجه سبعیت، استفاده از تسلیحات شیمیایی و ناتوانی جامعه بین الملل از اتخاذ تصمیم واحد، مسئله در حال حاضر در کانون توجهات قرار گرفته است. بنابراین می توان گفت که از جهات بسیاری، عناصر لازم برای به قهقرا بردن اوضاع، یکجا در کنار هم جمع شده اند.»

یورونیوز: با توجه به تجربه شخصیتان، در سر این جوانان عمدتا مسلمان، چه چیزی وجود دارد. اصلا برای چه باید علیه کشوری که در آن زاده و بزرگ شده اند بخواهند اقدامی کنند؟

مجید نواز: «خوب، این مسئله با تغییر کامل هویتی آغاز شد. همانطور که در سخنان ویدیویی محمد صدیق خان قبل از حملات لندن مشخص است- و شما هم پخشش کردید- لهجه غلیظ یورکشایری او نشان می دهد که متولد و بزرگ شده اینجاست. او می گوید مردم شما به مردم من حمله کردند، اشاره اش به عراق است که حتی پایش را هم به خاک آنجا نگذاشته. اتفاقی که افتاده این است: تغییر هویت تا حدی که افراد به کشوری که در آن متولد و بزرگ شده اند هیچ احساس وابستگی و نزدیکی نمی کنند و بیشتر خود را متعلق به جوامع جهان سومی می دانند که حتی به آنها سفر هم نکرده اند. اما پیوندهای ایدئولوژیک مشترک برای ترغیب کردن آنها به رفتن، اثر لازم را دارد و کفایت می کند.»

یورونیوز: بمب گذاریهای ژوئن 2005 لندن، چگونه الهام بخش جوانانی بوده که امروز به سوریه رفته اند؟

مجید نواز: «بازهم تاکید کنم باید هوشیار باشیم هر کسی که به سوریه سفر کرده لزوما برای پیوستن به القاعده نرفته است. اما من بشدت نگرانم و اگر حمله ای رخ ندهد حیرت زده خواهم شد برای اینکه حدود هشتصد جنگجوی خارجی از اروپا در سوریه هستند، دویست نفر از بریتانیا…. خوب اگر رژیم بشاراسد دشمن آنهاست اصلا چرا باید به بریتانیا حمله کنند؟ برای پاسخ به این سئوال می توانیم حملات بوستون را مرور کنیم که عامل آن چچنی تبار بود و قاعدتا باید روسیه را دشمن خود می دانست ولی دیدید که آمریکا هم برای او حکم یک دشمن را داشت و عملیات بوستون را ترتیب داد. وقتی ایدئولوژی خاصی را بپذیرید و با عینکی که این جوان مسلمان – در ویدیوی پخش شده- بر چشم داشت دنیا را نگاه کنید، مسئله، مسئله مسلمان ضد غیرمسلمان می شود بنابراین تا موقعی که دشمن نسبت به شما امتیازات استراتژیک دارد، هویت او و اینکه کیست، اهمیت ندارد. فراموش نکنیم که تروریسم در بازی، نمایش و تئاتر خلاصه می شود.»

یورونیوز: سوریه دچار هرج و مرج شده و ورود و خروج به آن از هر زمان دیگری آسان تر. خطر اینکه تسلیحات شیمیایی بدست افراد نامربوط بیفتد چقدر است؟

رافائلوپانتوچی: «در میدان جنگ هر چیزی ممکن است اتفاق بیفتد. اگر نگران این هستیم که پای این مسئله به ورای مرزهای سوریه هم کشیده شود، برخی مسائل فنی هستند که موضوع را پیچیده می کنند. مثلا در مورد ماده سارین که نگرانی زیادی را بین مردم بوجود آورده، انتقالش نیازمند امکانات خاصی است. فهمیدن اینکه آیا گروهها توانایی و امکانات چنین کاری را دارند یا نه، ساده نیست.»

یورونیوز: اگر بخواهیم یک بازبینی اساسی کنیم و چشمه افراط گرایی را بخشکانیم و جلوی این بچه های جوانی که می خواهند علیه کشورهایشان در اروپا اقدام کنند را بگیریم، چه کار باید بکنیم؟

مجید نواز: «وقتی شانزده ساله بودم و انفعال و ناتوانی اروپا را در بوسنی دیدیم بسمت افراطگرایان رفتم و جذب آنها شدم. می دانید با دیدن کشتار و نسل کشی در سربرنیتسا این احساس در من بوجود آمد که این موضوع برای دنیا اهمیتی ندارد. بنظرم ما از درسهایی که در بوسنی گرفته بودیم در کوزوو و لیبی استفاده کردیم و بصورت موثرمداخله کردیم. نه مثل مورد عراق که تجاوزی بود مبتنی بر بزرگنمایی و اشتباه. بنابراین بنظرم باید از وقایع و تجربه ها درس گرفت؛ انفعال ما در این مورد فقط به قدرت گرفتن و رشد القائده کمک می کند. بنظرم ما تا حالا درمحاسبات خود اشتباه کرده ایم. دلیل اینکه جبهه النُصره و القاعده اینقدر پیشرفت کرده اند و به موثرترین نیروی مسلح تبدیل شده اند – که البته قابل بحث است- این است که واکنش ما با تاخیر بسیار همراه بود. بنابراین بازهم تاکید می کنم باید از گذشته درس بگیریم.»

رافائلوپانتوچی: «به نظرم افرادی که جذب افکار این گروهها شده اند تنها بخاطر این نبوده که دیدگاه مورد نظرشان در سیاست خارجی را، در منش چنین گروههای دیده اند بلکه احساس شخصی آنها و اینکه در زندگی کاری نکرده اند هم بوده. اینکه چیزی را از دست داده اند و باید حتما در کاری مشارکت داشته باشند. بنابراین بنظر من تصویر خیلی پیچیده ای شکل گرفته است بکار گیری درسهای گذشته، بویژه دو دهه اخیر، برای دولتها مشکلات خاص خودش را دارد. رمزگشایی از همه مواردی که موجب ایجاد انگیزه در این جوانان – که عمدتا از یک گروه سنی هستند- و متقاعد کردن آنها به اینکه راهی که در پیش گرفته اند، آسان نیست.»

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

عراق بمبِ ساعتی شده است

شرکت جوانان بلژیکی در جنگ سوریه

پیامدهای زیست محیطی و بهداشتیِ دفن غیرقانونی زباله های خطرناک