گروگانگیری در سوپرمارکت یهودی در پاریس که جان ۴ نفر را گرفت، جامعه یهودیان فرانسه را در غم و اندوه فروبرده است. از سوی دیگر، یهودیان نگران از افزایش
گروگانگیری در سوپرمارکت یهودی در پاریس که جان ۴ نفر را گرفت، جامعه یهودیان فرانسه را در غم و اندوه فروبرده است. از سوی دیگر، یهودیان نگران از افزایش یهودی ستیزی در اروپا می ترسند که نتوانند در فرانسه، کشوری که بزرگترین جمعیت یهودیان در سراسر اروپا را در خود جا داده، زندگی امنی داشته باشند.
یک زن یهودی را در یک فروشگاه کوشر، سوپرمارکت مواد غذایی حلال یهودی ملاقات می کنیم، وی می گوید: «به نظر می رسد یهودی ستیزی در اروپا رو به افزایش است. این موج فقط محدود به فرانسه نیست. فکر نمی کردم این موج به این سرعت به اینجا هم برسد. پس از آنچه برای ایلان حلیمی، جوان فرانسوی یهودی رخ داد، شوکه شدم و بعد هم از اتفاقی که در تولوز افتاد. داماد من اهل تولوز است. اگر به این شهر بروید، می بینید که هیچکدام از جوانهای تولوزی نمی خواهند در آنجا بمانند. هیچ کدام. هیچکس دلش نمی خواهد در این شهر زندگی کند چون می ترسند.»
ایلان حلیمی، جوان یهودی الاصل فرانسوی از پدر و مادری مراکشی، در سال ۲۰۰۶ میلادی توسط گروهی به نام “بربرها” ربوده شد و پس از سه هفته شکنجه، به قتل رسید. از آن زمان و پس از حملات تروریستی که در مدرسه ای یهودی در تولوز در سال ۲۰۱۲ رخ داد، همواره این پرسش نزد یهودیان مطرح بوده است که آیا بهتر نیست به اسرائیل بروند؟
سال گذشته، روند مهاجرت یهودیان از فرانسه به اسراییل افزایش چشمگیری داشته است: حدود ۷ هزار یهودی فرانسوی، از فرانسه مهاجرت کردند. حال آنکه، این میزان درسال ۲۰۱۳ تنها سه هزار و پانصد نفر بود.
با وجود افزایش اقدامات امنیتی برای محافظت از مدارس یهودی، کنیسه ها و اماکن یهودی، جامعه یهودیان فرانسه معتقدند که در اسرائیل زندگی امنتری خواهند داشت.
دنیل بن النعیم، مدیر آژانسی است که به یهودیانی که مایلند به اسرایل مهاجرت کنند، مشاوره می دهد. وی می گوید که عده زیادی به دلایل اقتصادی و خانوادگی مهاجرت می کنند. اما حملات اخیر در فرانسه و تظاهرات ضد اسرائیلی، در تصمیم مهاجران به ترک فرانسه مؤثر بوده است.
وی می افزاید: «عموما، بعد از اتفاقات مشابه، تعداد کسانی که در جلسات اطلاع رسانی ما شرکت می کنند، افزایش می یابد. امسال تابستان هم همینطور شد. در حمله به کسبه یهودی در سارسل پاریس و حمله به کنیسه “روکت“، در میدان رپوبلیک پاریس شعار “ مرگ بر یهودیان” سر داده شد. نمی توان تاثیر این وقایع را نادیده گرفت. خب، می توان گفت که این اتفاقها به درگیریهای میان اسرائیل و فلسطینیان ارتباط دارد. اما به نظرم، امروز در چشم گروه زیادی از یهودیان، این مناقشات تنها بهانه است. نفرت نسبت به یهودیان عمومی شده و ابراز این نفرت بسیار مهمتر است و به این ناآرامی ها و پریشانی ها دامن می زند.»
اما آیا وجود این نگرانیها برای مهاجرت یهودیان به اسرائیل کفایت می کند؟
الیویا یهودی و ساکن پروانس است. وی برای کار و تعطیلات به اسرائیل سفر و یکسالی هم در آنجا زندگی کرده است. کودکان وی در مدرسه یهودیان درس می خوانند. الیویا می گوید قبلا با همسرش درباره مهاجرت به اسرائیل یا آمریکا صحبت کرده، اما برای تصمیم گیری عجله ای نداشته اند. اما اکنون و پس از حملاتی که در پاریس رخ داد، اولیویا حس می کند شاید زمان تصمیم گیری فرا رسیده و ممکن است فرصت از دست برود.
الیویا می گوید: «وقتی اتفاق غم انگیزی می افتد، بچه هایم مشکلی دارند، یا از نظر شغلی با مشکل روبرو می شوم، باید خودم راه حلی پیدا کنم. اگر قرار باشد که اوضاع اینطوری بماند، باید راهی پیدا کرد. من نمی توانم بر آنچه در سطح دولتی و نهادهای دولتی یا امنیتی اتفاق می افتد، کنترلی داشته باشم. فقط می توانم برای خودم راهی پیدا کنم. شاید مهاجرت به اسرائیل راه حلی ساده باشد. اما چند روز بعد که درگیر زندگی عادی شویم، می بینیم که وضعیت به آن سادگی هم که فکر می کردیم، نیست. به هر روی، مهاجرت مشکلات ما را حل نمی کند. قبل از همه اینها، من یک فرانسوی هستم.»
شش صد هزار یهودی فرانسه به فرانسوی بودن خود می بالند. جامعه یهودیان فرانسه پس از اسرائیل و آمریکا، پرجمعیت ترین جامعه یهودیان در دنیاست. جامعه ای که منتقدان می گویند حتی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل هم بر آن چشم دوخته است. این در حالی است که شمار اقدامات ضدیهود در فرانسه، سال گذشته دوبرابر شده است و طبیعی است که دولت اسرائیل ادعا کنند، اسرائیل سرزمین امن و پناهگاه یهودیان است.
روژه کوکرمان، نماینده شورای یهودیان فرانسه می گوید: «می شود فهمید که چرا خیلی از یهودیها می خواهند از اینجا بروند و تعدادشان هم روزبه روز بیشتر می شود. چون اگر فرزند داشته باشید باید فرزندتان را به مدارس دولتی ای بفرستید که در آنجا در معرض توهین از سوی فرزندان مهاجران قرار دارند یا اینکه باید آنها را به مدارسی خصوصی کاتولیک بفرستید و در آنجا ارتش و پلیس باید مراقب شان باشند. زندگی در شرایطی که احساس کنید تحت تهدید هستید و برای محافظتتان نیاز به اسلحه باشد، خوشایند نیست.»
پیر استامبول، رئيس اتحادیه یهودیان طرفدار صلح در فرانسه است. او معتقد است که سیاستمداران با گرایشات راست افراطی در اسرائيل، در افزایش یهودی ستیزی در دنیا و به تبع آن ایجاد ترس و وحشت در بین جامعه یهودیان نقش دارند.
وی می افزاید: «آنها تعداد زیادی تبلیغاتچی هستند که مرتباً می گویند “یهودی ها در خطرند و دوباره «شب شیشه های شکسته» یا («کریستال ناخت») دیگری در راه است، امنیت ندارید و باید به اسرائیل مهاجرت کنید”. اما اگر فقط یک کشور در دنیا باشد که یهودی ها در آن امنیت نداشته باشند، تا زمانی که حق وجودی مردم فلسطین نادیده گرفته می شود و مرتبا شاهد مرگ فلسطینیها هستیم، آن کشور اسرائیل است. در آستانه «کریستالناخت» دیگری نیستیم. ضدیهودیگری در فرانسه بیداد نمی کند. البته جریانهای نژادپرستانه در بعضی محیطها وجود دارد و گاهی هدف آن عربهاست، گاهی سیاه پوستان، گاهی کولیها و هم چنین یهودها. این نژادپرستی خیلی خطرناک است و باید با آن مبارزه کرد. همه دنیا از همه نژادها باید علیه هر نوع نژادپرستی مبارزه کنند.»
مبارزه علیه نژادپرستی و به ویژه محرومیتهای اجتماعی، مدت هاست که هدف اصلی “الی بوزین” است. وی که از آشویتز جان بدر برده است برای دانشجویان و گروههای مختلف سخنرانی می کند و از وضعیت وحشتناک اردوگاههای مرگ نازی برایشان می گوید.
از نظر بوزین اینکه در هفتادمین سالگرد آزادی اسرای این اردوگاه، باز هم صحبت از یهودی ستیزی است، حکایت از تلخی شرایط می کند. وی می گوید: «فکر می کنم اکثریت مردم فرانسه ضدیهودی نیستند و به جامعه باز و دموکراتیک معتقدند. بنابراین یهودی ستیزیی که الان می بینیم مربوط به گروههای کوچک سازمان یافته است که اگر راه حلی برای شان پیدا نکنیم، می توانند به سرعت رشد کنند.»
راهپیمایی اتحاد در فرانسه پس از حملات تروریستی و حمله به نشریه طنز “شارلی ابدو” در جهان طنین افکن شد. پیام اتحاد در برابر هر نوع نژادپرستی وتروریسم در این راهپیمایی به دختر بوزین این حس را داده روحش به رنگهای پرچم فرانسه، سرخ و سفید و آبی در آمده است.
وی می گوید: «روز یکشنبه پرچم بزرگ فرانسه را به همراه آورده بودم و ناگهان در یک لحظه مکاشفه به خودم گفتم که امکان ندارد این کشور زیبا را به آنها بدهیم، غیرممکن است. پدربزرگ و مادربزرگ من قبل از جنگ، از لهستان به اینجا آمده اند. پدرم اینجا مستقر شد. برای پشتیبانی از آزادی بیان در تظاهرات شرکت کردم. به میدان باستیل که رسیدم به خودم گفتم که هیچگاه فرانسه را ترک نخواهم کرد. چون این اقدامات نه تنها آزادی بیان را از بین نبرده، بلکه باعث این خیزش جهانی در اثر کشته شدن کاریکاتوریست های مجله شارلی ابدو شده است. درست است که یهودیها می ترسند، اما تردید ندارم که همچنان پیوندشان را با فرانسه حفظ خواهند کرد.»
اما آیا این همبستگی در فرانسه دوام خواهد داشت؟ این پرسشی است که بسیاری از اقلیتها در این کشور از خود می پرسند.