اصلاحات ساختاری، عبارتی است که در اقتصاد از آن زیاد صحبت می شود. اما اصلاحات ساختاری دقیقا به چه معنی است؟ چه تاثیری بر زندگی روزمره و برجیب ما دارد؟
اصلاحات ساختاری، عبارتی است که در اقتصاد از آن زیاد صحبت می شود. اما اصلاحات ساختاری دقیقا به چه معنی است؟ چه تاثیری بر زندگی روزمره و برجیب ما دارد؟ مهمتر از همه، چه موقع باید این اصلاحات را انجام داد و آیا نتیجه می دهد؟
اصلاحات ساختاری در اقتصادی یکی از مفاهیمی است که این روزها زیاد به گوش می خورد. در باور برخی از مردم اروپا، این اصلاحات هم ارز سیاست ریاضت اقتصادی و نابرابری است. اما طبق تئوری های اقتصادی اصلاحات بازار کار و بازار تولید باعث رشد اقتصادی خواهد شد. اما چگونه؟ تاثیر اصلاحات بر زندگی روزمره ما چیست؟ چه تاثیری بر بازار کار و اشتغال دارد و چگونه منجر به ثبات اقتصادی می شود؟
اصلاحات ساختاری در اقتصاد به زبان ساده
هدف از اصلاحات ساختاری انعطاف اقتصادی و مقاوم کردن اقتصاد در برابر ضربه های ناگهانی است. رقابت را در بازار افزایش می دهد، در نتیجه گزینه های ما بیشتر می شود و قیمت ها کاهش می یابد. بدنبال آن، بازده شرکتها بیشتر می شود و افراد بیشتری را برای تولید بیشتر استخدام می کنند.
در بلند مدت دستمزدها افزایش پیدا می کند. اصلاحات بازار کار بطور تئوری در کوتاه مدت منجر به کاهش حقوق بیکاری و دستمزدهای واقعی می شود، اما در دراز مدت اشتغالزایی را بیشتر می کند زیرا شرکتهای تجاری انعطاف بیشتری دارند و می توانند افراد بیشتری را استخدام کنند.
پس براساس تئوری های اقتصادی، هماهنگ کردن اصلاحات بازار تولید و اصلاحات بازار کار باعث رشد قوی خواهد شد. کارمندان و کارگران ساعات بیشتری کار خواهند کرد تا کاهش دستمزد را جبران کنند. این افزایش ساعت کار به این دلیل ممکن است که در اثر کاهش قیمت ها، میزان مصرف بیشتر می شود. پس از آن شرکتها می توانند قیمت کالاهای خود را افزایش دهند. بنابراین در درازمدت فروش شرکت ها بیشتر می شود و دستمزدها هم بیشتر خواهد شد و اقتصاد در کل وضع بهتری خواهد یافت.
آیا در ایرلند اصلاحات ساختاری منجر به رشد اقتصادی شده است؟
چند سال پس از بسته نجات مالی تروییکا، میزان درآمد ناخالص ملی ایرلند رشک کشورهای منطقه یورو را برانگیخته است. کسری بودجه و تعداد بیکاران کاهش یافته ومیزان بیکاری به زیر میانگین نرخ بیکاری در منطقه پولی یورو رسیده است. به نظر می رسد مشکل بدهی های ایرلند هم بزودی برطرف خواهد شد. چه چیز پشت موفقیت ایرلند نهفته است؟
به دنبال بحران مالی سال ۲۰۰۸ میلادی بیشتر شرکتهای خصوصی، همانند بخش دولتی، تعدیل نیرو کردند و از تعداد کارمندان خود کاستند. مالیات بر حقوق کارمندان هم افزایش یافت. اما صنعت کشاورزی توانست از این وضعیت در امان ماند.
وقتی تروییکا در آخر سال ۲۰۱۰ میلادی وارد صحنه شد دو سال بود که دستمزدها در شرکت های خصوصی ثابت مانده بود. اتحادیه های کارکنان دولتی تصمیم گرفت علیه اخراجها و افزایش مالیات بر حقوق کارمندان، دست به اعتصاب بزند.
در فوریه ۲۰۱۲ میلادی نرخ بیکاری به اوج خود یعنی به ۱۵.۱درصد جمعیت فعال رسید. در این زمان بود دولت ایرلند تصمیم گرفت برای ایجاد اشتغال دست به کار شود. اهدافی که در برنامه دولت در نظر گرفته شده بود یکی تربیت نیروی متخصص بود تا مهارتها با نیازهای شرکتها تناسب داشته باشد، دیگر جذب سرمایه خارجی و افزایش کارآفرینی در زمینه کالاهایی بود که می توان صادر کرد.
خانواده کیو در شمال دوبلین سالها به کشت سیب زمینی اشتغال داشته اند. در سال ۲۰۱۱ با کاهش تقاضا، این ایده درخشان به ذهن تام و برادرانش رسید که با محصول مازاد خود چیپس تولید کنند.
تام کیو مدیر شرکت تولیدی چیپس کیو می گوید: «هنگام رکود اقتصادی کار تولید چیپس را شروع کردیم. اکنون چهار سال از شروع کارمان می گذرد و ۲۷ نفر به کارمندان ما اضافه شده است که نتیجه موفقیت کار شرکت تازه تأسیس ماست. می خواهیم امسال دوازده نفر دیگر هم استخدام کنیم. حدود ۱۵درصد حجم تولیدات ما به ۱۴ کشور در سرتاسر جهان صادر می شود.»
We're hiring a Sales & Business Development Manager (Export Markets) apply here: https://t.co/E0FXGm9MIB#jobfairypic.twitter.com/3iQZhqaNU8
— Keoghs Farm (@Keoghsfarm) February 15, 2016
اداره موسوم به “انترپرایز ایرلند” (Enterprise Ireland) یکی از ۶۰ اداره دولتی برای توسعه اقتصادی است که این استراتژی را به اجرا در می آورند.
کوین شری، مدیر رشد بازرگانی جهانی در “انترپرایز ایرلند” می گوید: «ایرلند بازار کوچکی است بنابراین شرکت های ایرلندی از روز اول شروع به کار باید تلاششان را روی بازارهای خارجی متمرکز کنند. کاری ما تأمین بخشی از هزینه های این شرکتهاست. به آنها کمک می کنیم تیمهای مدیریتی شان را بسازند و در بازارهای بین المللی رشد کنند.»
از سال ۲۰۱۲ این برنامه در ایرلند منجر به ایجاد ۱۳۶ هزار شغل شده است. زیربنای آن، تعیین مالیات بردرآمد ۱۲.۵ تا ۲۵ درصدی برای شرکتهای بازرگانی است که سرمایه گذاران را به سوی خود جذب می کنند.
از نظر آیدان ریگان، اقتصاددان در دانشگاه دوبلین این استراتژی ادامه سیاستهایی است که ایرلند در سی سال گذشته پیش گرفته و به اجرا در آورده است. به نظر او اصلاحات ساختاری نقشی در بهبود وضعیت اقتصادی ایرلند نداشته است.
وی می گوید: «بهبود وضعیت اقتصادی ایرلند ناشی از سرمایه گذاری مستقیم است به خصوص سرمایه گذاری در کالاهای صادراتی و سرمایه گذاری شرکت های چندملیتی امریکا. نقش دولت و سیاست های تجاری و صنعتی آن، بستر مستحکمی برای این بهبود فراهم کرد که در کانون آن انعطاف بازار کار و وضع مالیاتهای مناسب بر شرکتهاست. اصلاحات ساختاری در سیستم مراقبت های پزشکی و سیستم قضایی که تروییکا خواستارش بود هرگز به اجرا درنیامد.»
امروز برخی از ایرلندی ها می پرسند چرا برنامه ریاضت اقتصادی به تغییر ساختار بانکها محدود نشد. آنها مشتاقانه منتظر روزی هستند که فصل ریاضت اقتصادی بسته شود؟
اصلاحات بازار کار در آلمان و پیر شدن جمعیت
سال گذشته آلمان بر خلاف تمام اروپا عمل کرد. در حالی که بقیه کشورهای اروپایی کمربندها را سفت می بستند آلمان برای سراسر کشور دستمزد حداقل تعیین کرد.
بازار کار آلمان در ۱۰ سال گذشته تغییرات فراوان کرده است. هدف اصلاحاتی که در سال ۲۰۰۳ در قانون کار انجام شد، این بود که «آلمانی ها به سر کار بروند» و چنین هم شد. طی این مدت میزان بیکاری نصف شد. امروز، هدف این است که وضعیت اقتصادی کسانی که در حاشیه مانده بودند یعنی جوانان، زنان و مهاجران بهبود پیدا کند.
درک هیرشل، اقتصاددان ارشد اتحادیه کارگران “ور دی” در آلمان می گوید: «سیزده سال پیش اصلاحات موسوم به “شرودر” بازار، کار را خراب کرد و باعث شد هر شغل خوب به سه شغل کوچک -موقت یا نیمه وقت تبدیل شود. واقعاً لازم بود که نظم به بازار کار بازگردانده شود.»
شغل کوچک (minijob) نوعی قرارداد کار است که مشمول بیمه های اجتماعی نمی شود و برای کارفرما ارزان تر تمام می شود. در عین حال قراردادی است با انعطاف بیشتر و برنامه و ساعت کاری مشخص هم ندارد.
بیش از۵۰۰ هزار شغل در آلمان هست که نیاز به تخصص دارند که خالی مانده اند، مثل مهندسی، فناوری اطلاعات، یا مراقبت های پزشکی. چالش بعدی تربیت و جذب کارگران متخصص در آلمان است.
در سال های پیش رو، آلمان باید با تغییرات جمعیتی دست پنجه نرم کند. جمعیت آلمان پیرتر و پیرتر می شود و در نتیجه چهره بازار کار تغییر قابل ملاحظه ای خواهد کرد.
دیوید پوتیر دانشیار پژوهشی اقتصاد کلان در مؤسسه پژوهش های اقتصادی آلمان می گوید: «رشد اقتصادی آلمان بشدت به صادرات وابسته است. طی چندین دوره سه ماهه گذشته نشانه های مثبتی دیده ایم که رشد اقتصادی در نتیجه افزایش تقاضای داخلی بوده است. این دقیقاً همان تغییری است که می خواهیم در اقتصاد آلمان ببینیم.»
تا زمانی که اقتصاد و مردم آلمان به چالشهای افزایش میانگین سن جمعیت، مهاجرت، یا افزایش معاملات در بازارهای داخلی، پاسخ می گویند این تغییرات ادامه خواهد داشت.
Minimum wage in #Germany didn't destroy jobs. It actually helped #minijobers get real contracts. #StructuralReformspic.twitter.com/IiLuW7OLiq
— Guillaume Desjardins (@GuilDesjardins) February 17, 2016
گفتگو با پی یر موسکویسی، کمیسر امور مالی و اقتصادی اروپا
پیر مسکوویسی، کمیسر امور مالی و اقتصادی اروپا مهمان برنامه ماست.
یورونیوز: در باره بهبود اوضاع اقتصادی ایرلند پرسش های زیاد مطرح است. آیا می توان گفت که اصلاحات ساختاری در این بهبود نقش داشته یا این که بهبود نتیجه انعطافی بوده که ایرلند نشان داده است؟
پی یر مسکوویسی: «به نظرم هر دو. حتی در طول بحران اقتصادی، اقتصاد ایرلند اقتصاد باز بود: اقتصادی کوچک اما با تخصص های مهم و بازار کار انعطاف پذیر. در عین حال اصلاحات هم صورت گرفت. در زمینه سیاست های مالی مثلا ابتکار BEPS (فرسايش پايه درآمدی و انتقال سود) ایرلند را هم شامل می شود. اما همچنین در بازار کالا و بازارکار هم اصلاحات انجام شد و من فکر می کنم که انعطاف پذیری و اصلاحات ساختاری دست به دست هم دادند.»
یورونیوز: وقتی می بینیم که روند اصلاحات کند شده چطور کشورها را متقاعد می کنید که اصلاحات را ادامه دهند؟
پی یر مسکوویسی: «در گذشته تلاشهای فراوان در این زمینه صورت گرفته و این تلاشها هنوز ادامه دارد. فکر می کنم با توجه به بحران پناهجویان موضع منطقه پولی یورو در مجموع بی طرفانه و شاید کمی مثبت باشد. باید اصلاحاتی برای آینده در نظر داشته باشیم و نه فقط برای گذشته. باید اصلاحات در جهت تشویق نوآوری و بهترکردن کیفیت هزینه های عمومی باشد. به نظرم این نکته خیلی اهمیت دارد.»
یورونیوز: چطور این تفکر را با این درک عمومی می توان تطبیق داد که اصلاحات ساختاری برابر است با سیاستهای مالی سختگیرانه و ریاضت اقتصادی؟
پی یر موسکویسی: «درست است که تا مدتی سیاست تثبیت شالوده مالی تأثیر منفی بر رشد اقتصادی داشت، اما اکنون دیگر این طور نیست. دیگر نباید از اصلاحات هراس داشته باشیم. اصلاحات مترادف با نابرابری نیست بلکه بر عکس سرمایه گذاری و نوآوری، به دنبال دارد و باعث پیشرفت می شود. اصلاح بازار کار قطعاً به معنی انعطاف بیشتر است، اما در عین حال متضمن امنیت شغلی برای هر فرد نیز هست.»
یورونیوز: آلمان با چالشهای نسبتاً بزرگ روبروست. این کشور در حال حاضر به چه نیاز دارد؟
پی یر موسکویسی : «مازاد درآمدهای حاصل از صادرات در آلمان خیلی زیاد است، چیزی حدود ۹ درصد که از نظر من باعث نوعی عدم تعادل می شود که باید از بین برود. چاره، البته سرمایه گذاری است.از نظر اقتصادی، بحران پناهجوها می تواند نوعی فرصت باشد.»
یورونیوز: برخی از این پناهجوها مهارت دارند.
پی یر موسکویسی: «بله، احتمالا مهارتهایی دارند، اما این مهارتها دقیقاً با معیارهای ما هماهنگ نیست و باز اگر به آلمان نگاه کنیم می بینیم در بازار کار این کشور نیاز به نیروی کار هست. پس در زمینه آموزش زبان و تطبیق دادن مهارتها با نیازهای بازار کار، نیاز به سیاستهای دولتی داریم. احتمالاً باید میلیاردها یورو هزینه شود. این هزینه از کجا باید تأمین شود؟ در وهله اول باید به سراغ منابع ملی رفت. وقتی ولفگانگ شویبله، وزیر اقتصاد و دارایی آلمان برای حل مشکل پناهجوها از مالیات بر نفت، حرف می زند، نکته مهمی را مطرح می کند. اما احتمالاً مالیات، نفت و پناهجوها خیلی بین مردم محبوبیت ندارد، در نتیجه لازم است در این باره گفتگویی در سطح ملی انجام شود.»
یورونیوز: بسیار خوب اگر بحث را به تمام اروپا گسترش دهیم مسئله رشد اقتصادی را چه طور باید حل کرد؟
پی یر موسکویسی: «تهدیدهای زیادی وجود دارد. ببینید در چین چه رخ می دهد. در آنجا هم مسئله قیمت نفت مطرح است و البته تورم منفی وجود ندارد اما نرخ تورم خیلی پایین است. اینها چیزهایی است که رشد اقتصادی را در آینده تهدید می کند. از نظر اقتصادی، پناهجوها تهدید نیستند. به نظرم وضعیت اقتصادی بقیه دنیا بر رشد اقتصادی ما در اتحادیه اروپا و بر منطقه پولی یورو خیلی تأثیر ندارد. اگر به آمار و ارقام اقتصادی ایتالیا نگاه کنید می بینید که رکود اقتصادی از بین رفته و رشد اقتصادی اسپانیا هم از حد میانگین بیشتر است. در آنجا مشکلات دیگری مطرح است ، منظورم بودجه عمومی است که باید حل شود. از یک سو نیاز به اصلاحات است و از سوی دیگر لازم است سیاستهایی در پیش گرفته شود که به ادامه رشد اقتصادی کمک کند.»
EU & Euro area Growth not vulnerable to outside world.Reforms not punitive :
pierremoscovici</a> <a href="https://twitter.com/hashtag/realeconomy?src=hash">#realeconomy</a> <a href="https://twitter.com/euronews">euronewspic.twitter.com/EJNKQqonG4— Maithreyi (@maithreyi_s) February 18, 2016