با رازهای سیاره کوتوله «پلوتو» آشنا شوید

با رازهای سیاره کوتوله «پلوتو» آشنا شوید
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
لینک کپی پیست کد امبد ویدیو:Copy to clipboardCopied

روی سیاره کوتوله پلوتو آب یخ زده، آنقدر سخت است که قادر است یک رشته کوه بسازد.

آگهی

روی سیاره کوتوله پلوتو آب یخ زده، آنقدر سخت است که قادر است یک رشته کوه بسازد. پلوتو، به مراتب شگفت انگیزترین چیزی است که درباره آن تصور می شد. پدیده هایی در روی آن رخ می دهد که کسی برایشان توضیحی ندارد. در این گزارش «فضا» به سراغ متخصصان سیاره های یخی رفته ایم تا از راز پلوتو سر در بیاوریم.

پلوتو اولین بار در سال ۱۹۳۰ کشف شد و چون دورترین جرم شناخته شده در منظوه شمسی بود به نام خدای زیرزمینی و دنیای اموات در اساطیر روم، پلوتو نامیده شد. تا سال ۲۰۰۶ میلادی، پلوتو بعنوان نهمین سیاره منظومه شمسی شناخته می شد. آن را کره ای متشکل از یخ و سنگ می دانستند، تا اینکه انجمن بین المللی اخترشناسی تصمیم گرفت آن را سیاره کوتوله بنامد.

الیوت استفون ناش، از دانشمندان ناسا علت آن را توضیح می دهد: «یکی از چیزهای مهمی که باید درباره پلوتو بدانید ابعاد واقعی آن، در مقایسه با دیگر اجرام منظومه شمسی است. سعی می کنم اینجا روی شنهای ساحل ایده ای از فاصله و مقیاس آن، برایتان ترسیم کنم. فرض کنیم که این دایره به قطر ۳۰ سانتی متر خورشید باشد، ۳۵ قدم جلوتر زمین را در همان مقیاس داریم. اگر خورشید قطرش سی سانتیمتر باشد، قطر زمین حدود سه میلی متر است. اگر بخواهیم با همین مقیاس پلوتو را رسم کنیم، اندازه اش سه دهم میلیمترمی شود و باید یک کیلومتر دورتر برویم. شارون، بزرگترین قمر پلوتو است. چهار قمر دیگر پلوتو عبارتند از استیکس، نیکس، کربروس و هیدرا. بنابراین دور پلوتو خیلی خبرها هست و پلوتو دنیایی سرد و یخ زده نیست.»

اولین دیدار انسان با پلوتو

اولین بار که انسان توانست از نزدیک پلوتو را ببیند در سال ۲۰۱۵ بود. کاوشگر فضایی ناسا موسوم به افقهای نو یا «نیو هورایزنر» از کنار سیاره کوتوله و قمرهایش عبور کرد. چیزی که آنموقع دیده شد شباهتی به چیزی که تصور می شد، نداشت. این مسئله دانشمندان پروژه افقهای نو را شگفت زده کرد. آنها چیزی دیدند که به سیاره های سنگی زمین و مریخ و یا به غولهای گازی مشتری و کیوان شباهت نداشت.

تانگی برتراند، دانشجوی دوره دکتری از دانشگاه پی یر و ماری کوری در پاریس می گوید: «وقتی [فضاپیمای] افقهای نو به پلوتو رسید دیدیم که سطح آن کوههایی دارد که ارتفاعشان به چهار کیلومتر هم می رسد و یک دشت وسیع هم هست که سه کیلومتر از ارتفاع متوسط سطح سیاره پایینتر است. برای سیاره ای کوچک مثل پلوتو این اختلاف ارتفاع خیلی زیاد است.»

وقتی تیم پژوهشی، شش گیگابایت تصویر و اندازه گیریهای علمی فضاپیمای «افقهای نو» را به زمین فرستاد، دانشمندان متوجه شدند که در پلوتو، یخ عنصر غالب است.

به همراه دو محقق پروژه افقهای نو به دریاچه یخ زده ای نزدیک گرونوبل می رویم. آنها برف را از روی یخ پاک می کنند تا ما بتوانیم آنچه را روی زمین هست، با چیزی را که روی پلوتو کشف شده، مقایسه کنیم.

یخچالهای نیتروژنی پلوتو

برنارد اشمیت، مدیر تحقیقات «سی ان ار س» می گوید: «یخ معمولی که اینجا روی زمین وجود دارد، مثلا همه یخچالهای آلپ، در دمای نزدیک به صفر درجه سانتیگراد است. به همین دلیل، نسبتاً نرم است و جریان پیدا می کند و یخچال می سازد. اما در پلوتو دمای یخ معمولی حدود منهای ۲۳۰ درجه سانتیگراد است و این یخ که به سختی سنگ است، رشته کوه می سازد.»

بنابراین کوه های پلوتو از جنس یخ معمولی (آب) است و به صورت پراکنده تکه های یخ متان نیز در آن وجود دارد. ضمن اینکه یخچال بزرگی به شکل قلب روی سطح پلوتو از جنس نیتروژن است.

WOW! The biggest heart in the solar system! https://t.co/0SrNk67NrK#Plutoflybypic.twitter.com/1kBYGckSth

— AlanStern (@AlanStern) February 14, 2017

دشت اسپونتیک در پلوتو

دانشمندان فکر می کنند که پلوتو چرخه های قوی فصلی دارد و این چرخه ها می تواند برخی از ویژگی های غیرعادی روی سطح آن را توضیح دهد.

تانگی برتراند می گوید: «استوایِ سیاره معمایی است. هیچ یخ نرمی در آنجا وجود ندارد، هر چه هست یخ معمولی است که رویش را نوعی لایه شبیه به دوده گرفته است و این لایه در اثر فتولیز یخ تحت تابش فرابنفش به وجود آمده است. بنابراین بین نواحی تاریک در استوا و مناطق روشنتر در شمال سیاره، کنتراست زیادی وجود دارد و این یخچالِ عظیمِ نیتروژن به وسعت فرانسه است.»

گمان می رود این یخچال نیتروژن که به «دشت اسپوتنیک» معروف شده میلیونها سال عمر داشته باشد که براساس معیار عمر سیارات، زمانی کوتاه است.

هنوز درباره چگونگی شکل گیری این دشت و ساز و کاری که آن را پایدار نگه می دارد، توافق نظر وجود ندارد.

پلوتو، جرم فرانپتونی

آشنایی با پلوتو به ما کمک می کند کل منظومه شمسی را بهتر بفهمیم. بنابراین دانشمندان فکر می کنند که برای رفتن دوباره به پلوتو دلایل محکمی وجود دارد.

الیوت استفن ناش در این باره می گوید: «فکر می کنیم خیلی عالی می شود اگر کاوشگری به پلوتو بفرستیم تا از نزدیک ساختارها و مواد معدنی آن را بشناسیم و در عین حال وضعیت سیاره را در مدتی طولانی تر زیر نظر داشته باشیم، چون آنچه دیده ایم به بخش کوتاهی از دوره مداری پلوتو مربوط می شود. اگر بتوانیم یک سال تمام پلوتو را زیر نظر داشته باشیم [خیلی خوب می شود].»

تانگی برتراند پلوتو را سیاره ای عجیب می داند و می گوید: «جای غریبی است، بنابراین نیاز به شبیه سازی و انجام آزمایش هست تا بتوان فهمید فرایندهای آن به چه صورت انجام می شود. چون روی پلوتو نوعی اقلیم وجود دارد و پلوتو جو دارد و هیچ شباهتی هم به زمین ندارد.»

برنارد اشمیت می گوید: «هیچکس فکر نمی کرد در چنین فاصله ای از خورشید چنین سیاره پویایی پیدا شود. هنوز هم سؤالهای فراوان داریم. اما اگر مأموریت فضایی تعداد سؤالهای جدیدی که به میان بیاورد، بیش از تعداد پاسخ هایی باشد که پیدا می کند، در ین صورت مأموریت فضایی موفقی بوده است.»

تا چند سال پیش پلوتو و قمرهایش فقط چند پیکسل در تصاویری بودند که تلسکوپ های ما ثبت می کردند، نقاطی کوچک در کمربند سیارک های فراسوی نپتون.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

اسطوره های فضا؛ یوری گاگارین اولین فضانورد جهان

فرود «اودیسئوس» روی ماه؛ آمریکا پس از نیم قرن بار دیگر به ماه بازگشت

کشف یک «اَبَر زمین» در فاصله تنها ۱۳۷ سال نوری از زمین